مهمانان مهم

گروه سیاست سایت فردا - پوتین و اردوغان دیشب به تهران آمدند تا امروز در نشست سه‌جانبه‌ای به همراه رئیس جمهور کشورمان و در چارچوب سازوکاری که تحت عنوان نشست آستانه کار می‌کند، به بررسی پرونده سوریه پردازند و راهی برای کاهش تنش‌ها بیابند. گویا فیصل مقداد هم از راه خواهد رسید

ناظران اما باور دارند که حضور روسای جمهور ترکیه و روسیه در ایران بیش از این‌ها اهمیت دارد و قابل توجه است. به خصوص که پوتین در بحبوحه جنگ اوکراین و درست بعد از سفر بایدن به منطقه، به تهران می‌آید. او برای تقویت روابط خود با تهران می‌کوشد و آنطور که تحلیل‌گران می‌گویند از یک سو برای تبادل نظر درباره دور زدن تحریم‌ها می‌کوشد، از سوی دیگر سعی دارد نشان دهد که درگیری با اوکراین ضربه‌ای به جایگاه این کشور نزده است. مهم‌تر اینکه می‌خواهد در منطقه خودی نشان داده و وزن خود را به رخ بکشد.

زمان برگزاری این اجلاس و سفر پوتین به تهران که برخی آن را تصادفی و برخی نیز برنامه ریزی شده می‌دانند، دیگر نکته قابل توجه است. این سفر بعد از چند هفته ترافیک دیپلماتیک در تهران و حضور مقامات مختلف کشورهای دینا، همچنین بعد از سفر منطقه‌ای بایدن انجام می‌شود و از این رو توجه محافل سیاسی و رسانه ای جهانی را به خود جلب کرده است. در این خصوص «جِیک سالیوان» مشاور امنیت ملی کاخ سفید هم اینطور واکنش نشان داده که: «زمان این سفر جالب است».

این طور که به نظر می‌رسد،  نشست امروز آستانه در تهران خیلی زودتر از آنچه آمریکا و متحدانش انتظار داشتند سفر بایدن را تحت شعاع قرار داده و به حاشیه می‌برد. به خصوص که انتظار می‌رود حاضران در این نشست طی دیدارهای دوجانبه و سه‌جانبه خود در راستای توسعه روابط و تعمیق همکاری‌های سیاسی و اقتصادی بکوشند. مثلا مکانیسم مالی حذف دلار را پیگیری کنند یا برای دور زدن تحریم‌های آمریکایی و غربی به راهکار برسند.

نکته دیگر اینکه این دیدارها تنها در سطح روسای جمهور باقی نمی ماند و آنطور که راشاتودی به نقل از «لوان جاگاریان» سفیر روسیه در تهران اعلام کرده، ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور این کشور در سفر امروزش به تهران با مقام معظم رهبری نیز دیدار و گفتگو خواهد داشت.

دیدار پوتین با عالی‌ترین مقام جمهوری اسلامی ایران قطعا پیام واضحی برای طرف های غربی دارد و می‌تواند ضریب بیشتری به اهمیت حضور و گفت‌وگوهای پوتین با مقامات ایرانی بدهد و نقطه عطفی در افزایش سطح همکاری های راهبردی میان تهران و مسکو قلمداد شود که در سال های اخیر در حوزه های مختلفی در حال گسترده‌تر شدن است.

اشاره به اهمیت سفر پوتین البته به معنی نادیده گرفتن میزان اهمیت سفر اردوغان و همکاری‌های احتمالی با ترکیه نیست. به گفته کارشناسان احتمالا یکی از مهمترین دستورکارهای میان ایران و ترکیه بحث کاهش تنش آنکارا با دمشق و بغداد است. لازم به ذکر است که ترکیه اخیرا تجاوزات نظامی در شمال عراق و شمال و شرق سوریه داشته که آن را در راستای تامین منافع و امنیت ملی خود می‌داند. ایران اما در سفرهای اخیر وزیر امور خارجه کشورمان به سوریه و ترکیه، هرگونه توسل به زور و خشونت را مذموم دانسته و از مقامات آنکارا خواسته که اهداف خود را از طریق مسالمت آمیز گفتگو حل و فصل کند.

به این ترتیب به نظر می‌رسد که حضور پوتین و اردوغان در تهران که هر دو اولین سفر خود در دوره ریاست جمهوری رئیسی به ایران را دارند، موضوع قابل توجهی باشد. باید منتظر ماند و دید که حاصل این رایزنی‌ها چیست.