مرندی: عده ای در درون کشور می خواهند دولت در برابر آمریکا کوتاه بیاید

مرندی، مشاور تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای گفت: اگر دولت فعلی آمریکا بعد از یکسال از برجام خارج شود، سرمایه گذاران خارجی با ضررهای جبران ناپذیری مواجه خواهند شد و آمریکا تاکنون تضمین کافی در این رابطه نداده است گر چه پیشرفت هایی در این زمینه صورت گرفته است.

تازه ترین دور از مذاکرات هسته ای در روزهای گذشته در دوحه قطر برگزار شد و با اینکه گمانه زنی ها درباره حصول توافق و حل و فصل اختلافات در این مذاکرات بیشتر از همیشه بود، اما دست کم اظهارات اخیر مقامات اروپایی نشان می دهد که رسیدن به توافق پس از این دور از مذاکره، دورتر از همیشه شده است.

در همین راستا، یک تحلیلگر مسائل بین الملل نظر دیگری دارد. سیدمحمد مرندی معتقد است که امروز آمریکا حتی از ونزوئلا می خواهد نفت بیشتری صادر کند؛ از سوی دیگر اروپایی ها سخت به دنبال ایران هستند تا توافق به نتیجه برسد. دلیلش هم این است که اروپا گرفتار بحران انرژی شده و زمستان در پیش است.

سید محمد مرندی، تحلیلگر مسائل بین الملل در گفت وگو با خبرنگار جماران، به تشریح شرایط کنونی ایران در مذاکرات برجام پرداخت و گفت: شرایط باید به نحوی پیش رود که دولت آمریکا نتواند مانند گذشته بدعهدی کند. چرا که در گذشته وقتی برجام امضا شد، ما به تعهدات خود عمل کردیم اما دولت آمریکا در زمان اوباما به تعهدات خود عمل نکرد. در دوره ترامپ نیز توافق را پاره کردند و دولت بایدن هم همان مسیر ترامپ را دنبال می کند. 

وی افزود: برای اینکه دولت آمریکا نتواند در آینده به راحتی توافق احتمالی را زیر پا بگذارد، مذاکره کنندگان ما در این دور از مذاکرات، درباره تضمین ها، راستی آزمایی و برچیده شدن تحریم ها مذاکره کردند و امتیازات خوبی را به دست آوردند که این باعث استعفای دو تن از اعضای تیم مذاکره کننده آمریکا شد. ولی همچنان یکسری مسائل باقی مانده که اگر حل نشوند، می توانند اجرای برجام را برای ایران با چالش های جدی مواجه کنند. 

وی افزود: بنابراین اگر تکلیف یکسری مسائل روشن نشوند، ممکن است آمریکا از برخی نقاط ضعف درون توافق  استفاده و باز ما را از شرایط عادی اقتصادی محروم کند. در این سه ماه که پیغام و پسغام داده می شد، آمریکایی ها ناچار شدند تا یکسری از خواسته های ایران را بپذیرند ولی هنوز به مرحله ای که بتوانیم برجام را با اطمینان نسبی اجرا کرده و یا شرایطی که منجر به منفعت اقتصادی برای مردم شود، نرسیده ایم.

مرندی ادامه داد: از وقتی که جنگ اوکراین شروع شده است، شرایط غرب به مراتب سخت تر شده و آنها از نظر اقتصادی و سیاسی با چالش های جدی مواجه شده اند. به همین دلیل بود که هیأت اروپایی دو بار به ایران آمد و جوزپ بورل عملا در سفر اخیر خود اعتراف کرد که نیاز به توافق دارند.

او ادامه داد: دلیل برگزاری مذاکرات دوحه، حل مسائل باقیمانده در حوزه تضمین ها و تحریم ها بود تا بتوانیم برجام را اجرا کنیم. از این رو، باید دید بعد از مذاکرات فشرده اخیر، آمریکایی ها این مسیر را طی خواهند کرد یا بازهم به سیاست های گذشته خود ادامه می دهند.

تمام خواسته های ایران تاکنون در چارچوب برجام بوده است

وی در خصوص ادعاهای مطرح شده از سوی مقامات اروپایی مبنی بر مطرح کردن خواسته های فرابرجامی توسط ایران، گفت: تمام خواسته های ایران تاکنون در چارچوب برجام بوده و این توافق صراحتا تاکید کرده است که باید روابط اقتصادی ایران عادی سازی شود و ایران در همان راستا مذاکره  می کند. اروپایی ها به این موضوع واقفند که خواسته های ایران منطقی است و خوب می دانند که مشکل آمریکا است اگرنه اگر به اراده آنها بود، توافق بر‌سر‌ برجام تاکنون امضا شده بود. واقعیت این است که آمریکایی ها سختگیرانه عمل می کنند و اروپایی ها نمی توانند اعتراضی به ایالات متحده داشته باشند. 

مرندی با اشاره به ضرب الاجل های برجامی گفت: تاکنون چند بار طرف غربی برای برجام ضرب الاجل تعیین کرده است اما پس از مهلت تعیین شده هیچ اتفاقی نیفتاد. این نوع ادبیات صرفا برای فشار بیشتر به مردم ایران است. بی تردید اگر دولت توافقی را امضا کند و آمریکا بتواند از آن سوءاستفاده کند و نفعی برای مردم نداشته باشد و در کنارش برنامه هسته ای ما نیز محدود شود، دوباره گرفتاری های بزرگ و لاینحلی برای ما به وجود خواهد آمد. 

تضمین های خواسته شده از سوی ایران مربوط به دولت بایدن و اختیارات دولت فعلی آمریکاست

مرندی با اشاره به اینکه نباید حرف ها و تهدیدهای غربی ها را بیش از حد جدی تلقی کرد، گفت: متاسفانه عده ای در داخل کشور تحت تاثیر تحلیل رسانه های غربی هستند‌‌. برای مثال بحث الان راجع به تضمین دولت آینده آمریکا در خصوص برجام نیست و تمام بحث ها مربوط به تضمین در دوره دولت آقای بایدن بوده است و تضمین هایی که ایران می خواهد از شخص بایدن و دولت او است. آقای بایدن از روز اول تلاش کرد که هیچ گونه تضمین معناداری به ایران ندهد. به عنوان مثال، اگر دولت فعلی آمریکا بعد از یکسال از برجام خارج شود، سرمایه گذاران خارجی با ضررهای جبران ناپذیری مواجه خواهند شد و آمریکا تاکنون تضمین کافی در این رابطه نداده است گر چه پیشرفت هایی در این زمینه صورت گرفته است. 

این تحلیلگر مسائل بین الملل ادامه داد: اگر این تضمین ها نباشند، حتی با قبول برجام توسط آمریکا، بسیاری از افراد حاضر نمی شوند در ایران سرمایه گذاری کنند. لذا هدف آمریکا این است که تضمین کافی ندهد تا هیچ سرمایه گذاری وارد ایران نشود. متاسفانه عده ای در داخل متاثر از تبلیغات رسانه های غربی و متحدین آنها هستند و نسبت به واقعیت ها آگاهی لازم را ندارند.

وی افزود: تضمین های خواسته شده از سوی ایران مربوط به دولت بایدن و اختیارات دولت فعلی آمریکاست.

عده ای در درون کشور می خواهند دولت در برابر آمریکا کوتاه بیاید

مرندی در ادامه در مورد  مکانیزم ماشه گفت آنچه مسلم است عده ای در درون کشور می خواهند دولت در برابر آمریکا کوتاه بیاید که عملا منجر به پذیرش یک توافق ضعیف میشود.  اگر آمریکا منفعتی از اجرای مکانیسم ماشه می برد، آن را عملی می کرد. در دوره ترامپ هم اگر مکانیزم ماشه می توانست بیش از این به ایران فشار بیاورد، او از اعمال آن دریغ نمی کرد. 

وی با بیان اینکه ما نباید جنگ روانی غرب در این مذاکرات را تقویت کنیم، اظهار داشت: آمریکا و اروپا در شرایط تنش آفرینی قرار ندارند و بالعکس به شدت نیازمند توافق هستند. امروز همگی شاهد بحران ایجاد شده بر سر انرژی در کشورهای غربی هستیم. در کنار آن بحران های بی نظیر سیاسی و اقتصادی در  غرب  وجود دارد. 

امروز دعوای اصلی میان حاکمیت تک قطبی و مخالفان آن است

وی افزود: امروز آمریکا حتی از  ونزوئلا می خواهد نفت بیشتری صادر کند؛ از سوی دیگر اروپایی ها سخت به دنبال ایران هستند تا توافق به نتیجه برسد. دلیلش هم این است که اروپا گرفتار بحران انرژی شده و زمستان در پیش است. با فرارسیدن فصل زمستان، شرایط کشورهای غربی بسیار شکننده خواهد بود. آمریکایی ها در وین چند بار ضرب الاجل اعلام کردند؟ امروز ۴ ماه از آن مهلت ها گذشته است و می بینیم که هیچ اتفاقی هم نیفتاده است.

مرندی در پاسخ به این پرسش که «چرا شدت لحنی که منفی نگران به غرب در کشور دارند، در برابر شرق ندارند، در حالی که سیاست انقلاب اسلامی ایران از ابتدا با شعار نه شرقی نه غربی شکل گرفته است»، گفت: آیا باید با کشورهایی نظیر برزیل، قزاقستان، هند، روسیه و چین که رفتار منطقی تر در برابر ما دارند،  رفتار مشابه با کشورهایی که ایران را تحریم می کنند داشته باشیم؟ همچنین دیگر دوقطبی زمان جنگ سرد مطرح نیست. امروز دعوای اصلی میان حاکمیت تک قطبی و مخالفان آن است. بدین معنا که اکثر کشورهای جهان مخالف تک قطبی هستند. در همین جنگ اوکراین مگر کشورهای آمریکای لاتین طرف آمریکا و اروپا هستند؟ مگر کشورهای آفریقایی طرف ناتو را گرفتند؟ در آسیا نیز وضعیت مشابهی وجود دارد. به این دلیل که می دانند جنگی را که روسیه در اوکراین دنبال  کرده، آمریکا بارها به شکل بدتری را در قبال سایر کشورها، که تهدیدی هم برای امریکا نبودند، مرتکب شده است. 

نظام می گوید اگر آمریکا نیز رفتار خود را عوض کند، ما رفتار دیگری با آن خواهیم کرد

مرندی همچنین در پاسخ به این ابهام موجود در افکارعمومی که چرا مشخصا در ارتباط با «رابطه با آمریکا» صرفا به سوابق تاریک دولت این کشور در خصوص مداخلاتش در کودتاها و یا موارد دیگر برای پرهیز از برقراری رابطه اشاره می شود، اما در ارتباط با روسیه، به اقدامات تاریخی غیرقابل جبرانش علیه ایران اشاره ای نمی شود و یا هیچ گونه بدبینی نسبت به آن وجود ندارد؟»، گفت: آیا به این دلیل که اسکندر مقدونی در مقطعی از تاریخ به ایران حمله کرده است، ما باید تا آخر با مقدونیه یا یونان رابطه بدی داشته باشیم؟ مغول ها نیز به ایران حمله کردند، پس ما باید تا ابد با مغولستان بد باشیم؟ اصلا دیگر شوروی وجود ندارد و روسیه نیز جز در مرز آبی، هم مرز ما نیست. رابطه ایران با سایر کشورها در راستای منافع کشور است.

وی در پایان یادآور شد: آیت الله خامنه ای حدود زمان امضای برجام گفتند اگر آمریکا حسن نیت خود را در اجرای برجام نشان دهد، می توانیم در خصوص مسائل دیگر صحبت کنیم. چه پیامی از این بالاتر؟ و دیدیم که امریکا از این فرصت استفاده نکرد. بنابراین نظام می گوید اگر آمریکا نیز رفتار خود را عوض کند، ما رفتار دیگری با آن خواهیم کرد. امروز رفتار آفریقای جنوبی، برزیل، روسیه، چین، هند، قزاقستان و کشورهای دیگر، نسبت به آمریکا و اروپا در مقابل ایران سازنده تر است  و اگر همین فردا رفتار آمریکا و اروپا با ایران تغییر کند، رفتار ما نیز با آنها دستخوش تغییر خواهد شد./جماران