مدیریت منافع در عشق‌آباد

دکتر سیدابراهیم رئیسی که از ابتدای ریاست جمهوری، بخش عمده‌ای از سیاست خارجی دولتش را برمبنای تقویت روابط با همسایگان تنظیم کرده و همواره کوشیده است با نگاه به شرق، توأمان بابازگشایی دروازه‌های کشور به سوی همسایگان، راهبرد خنثی‌سازی تحریم‌ها را دنبال کند، دیروز در سفری یک روزه به ترکمنستان برای شرکت در نشست سران کشور‌های ساحلی خزر رفت تا علاوه بر پیگیری حقوق ایران در خزر، مدیریت منافع کشور با همسایگان در سایر حوزه‌های سیاسی، اقتصادی و تجاری را هم دنبال کند. رئیس‌جمهور در این سفر علاوه بر سخنرانی در اجلاس همسایگان خزر، با همتایان خود به صورت جداگانه دیدار و گفتگو کرد. وی همچنین درباره راه‌های گسترش روابط دوجانبه با آن‌ها رایزنی کرد.

‌رئیسی طی سخنانی در ششمین اجلاس سران کشور‌های ساحلی خزر در عشق‌آباد با استقبال از ابتکارات ارائه شده از سوی رؤسای جمهور کشور‌های ساحلی دریای خزر برای توسعه همکاری‌های اقتصادی در حوزه‌های مختلف گفت: جمهوری اسلامی ایران، دریای خزر را دریای صلح و دوستی و عامل پیوند و نزدیکی مردم منطقه می‌داند و برای همکاری‌های همه‌جانبه بر اساس احترام و منافع متقابل آمادگی خود را اعلام می‌دارد.

رئیس‌جمهور از دریای خزر، به عنوان میراث و سرمایه مشترک، کانون پیوند و دوستی و منشأ خیر و برکت برای بیش از ۲۷۰ میلیون نفر جمعیت کشور‌های ساحلی آن یاد کرد و گفت: همانگونه که پدران تمدن‌ساز و مادران فرهنگ‌پرور ما برای هزاران سال در این سواحل و مناطق از آرامش و نعمت برخوردار بوده‌اند، ملت‌های ما نیز به عنوان همسایگان ابدی حاشیه این دریا باید با نگاه بلندمدت به دریای خزر به عنوان دریای دوستی و همکاری بنگرند تا به مسئولیت خود در قبال نسل کنونی و نسل‌های آینده نیز عمل کرده باشیم. از این منظر، همگرایی فرهنگی کشور‌های ساحلی خزر از اولویت‌های اساسی است که همکاری و دوستی را در بلند مدت تضمین و در دل ملت‌ها مستحکم می‌کند.

نفی دخالت طرف‌های ثالث و غیرساحلی در خزر

رئیسی با نفی هرگونه دخالت طرف‌های ثالث و غیرساحلی دریای خزر تصریح کرد: اصل کلیدی مورد توافقِ «صلاحیت انحصاری و اجماعی کشور‌های ساحلی» برای تصمیم‌گیری راجع به دریای خزر و حل و فصل مسائل آن، چراغ روشنگر و راهنمایی است که در پرتو آن، زمینه‌های همکاری و تأمین منافع متقابل کشور‌های ساحلی خزر فراهم می‌شود. این امر، و همچنین بر اساس معاهدات قبلی، راه مداخلات طرف‌های ثالث و غیرساحلی خزر در مسائل مرتبط با دریای خزر یا ارتکاب تجاوز و سایر اقدامات علیه هر یک از کشور‌های ساحلی را می‌بندد و می‌تواند از وقوع حوادث ناخوشایند احتمالی جلوگیری نماید. بنابراین، ضروری است ما به عنوان کشور‌های ساحلی دریای خزر با تأکید بر همکاری‌های پنج‌جانبه و پرهیز از اقدامات یکجانبه و با اتکا به ظرفیت‌های موجود و گسترش همکاری‌ها، منطقه دریای خزر را به عنوان «منطقه صلح و دوستی» حفظ کنیم و به منافع بلندمدت منطقه و کشور‌های ساحلی و رعایت «اصل اتفاق آرا» در تمام تصمیمات مربوط به دریای خزر، توجه جدی داشته باشیم.

رئیس‌جمهور درباره وضعیت حقوقی خزر هم گفت: در نشست قبلی سران کشور‌های ساحلی خزر در آکتائو در سال ۲۰۱۸ پس از دو دهه مذاکره، کنوانسیون وضعیت حقوقی دریای خزر به عنوان سندی که مبین حقوق و تکالیف کشور‌های ساحلی و اصول اساسی فعالیت در دریای خزر تلقی می‌شود، نهایی و امضا شد. قطعاً اجرایی‌شدن آن می‌تواند زمینه‌ساز همکاری‌های بیشتر کشور‌های ساحلی و همچنین فعالیت‌های گسترده‌تر در دریای خزر باشد. طبیعتاً دستیابی به این نقطه مستلزم تحدیدِ حدود منصفانه مناطق اِعمال حاکمیت، حقوق حاکمه و صلاحیت کشور‌های ساحلی در خصوص بخش‌های بستر و زیربستر دریا، سطح و ستون آب و همچنین فضای فوقانی دریای خزر است. در این راستا نهایی شدن «موافقت‌نامه چگونگی ترسیم خطوط مبدأ» حائز اهمیت است و جمهوری اسلامی ایران همواره، ازجمله در اعلامیه تفسیری پس از امضای کنوانسیون، تصریح کرده است که این مسئله برای ایران به عنوان کشوری که دارای «شکل ساحل آن آشکارا در وضعیت نامساعدی» است، دارای اهمیت چشمگیر و تعیین‌کننده است.

آمادگی ایران برای ترانزیت کشور‌های ساحلی خزر به دریای عمان

عدالت از بنیان‌های اساسی شکل‌دهنده سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران است، بر این اساس برقراری روابط عادلانه به صورت دوجانبه و همچنین شکل‌دهی به نظم عادلانه چندجانبه جزو جهت‌گیری‌های اصلی سیاست خارجی ایران است. طبیعتاً یکی از فواید نظم عادلانه، گسترش روابط دوستانه بین بازیگران، به‌خصوص همسایگان است که تأمین‌کننده منافع متقابل آن‌ها نیز خواهد بود. جمهوری اسلامی ایران با توجه به موقعیت جغرافیایی و زیرساخت‌های مناسب خود آماده است زمینه ترانزیت و دسترسی کشور‌های ساحلی دریای خزر به دیگر کشور‌ها و مناطق به‌خصوص بنادر ایران در خلیج فارس و دریای عمان را از طریق قلمرو خود فراهم نماید. همچنین، همکاری در زمینه صادرات و سوآپ نفت و گاز، برق، مواد معدنی و محصولات کشاورزی از جمله مواردی است که در ماه‌های اخیر در دستورکار مذاکرات ما با کشور‌های همسایه در دریای خزر بوده و توافقات خوبی در این زمینه‌ها شکل گرفته است که نوید‌دهنده دوران نوینی از همکاری‌های راهبردی است. وی در پایان از اعلام آمادگی ایران برای برگزاری هفتمین اجلاس سران خزر خبرداد.

دیدار رؤسای جمهور ایران و ترکمنستان

دیدار با رئیس‌جمهور ترکمنستان از دیگر برنامه‌های رئیسی در حاشیه اجلاس سران کشور‌های ساحلی خزر بود. رئیس‌جمهور در این دیدار با بیان اینکه روابط تهران و عشق‌آباد بر پایه توسعه روابط همسایگی و بر اساس اعتماد متقابل و همکاری‌های گسترده به سرعت در حال گسترش است، افزود: اجرایی شدن تفاهم‌نامه‌ها و اسناد همکاری که در سفر اخیر جنابعالی به تهران به امضای دو کشور رسید، ارتقای سطح و گسترش همکاری‌های دو کشور را تسریع خواهد کرد.

سردار بردی محمداف، رئیس‌جمهور ترکمنستان نیز در این دیدار از تلاش‌های آیت‌الله رئیسی برای ارتقای سطح روابط دو کشور قدردانی و بر اراده کشورش برای اجرای کامل تفاهم‌نامه‌ها و توافقات منعقد شده میان دو کشور تأکید کرد.

رژیم صهیونیستی، تضعیف‌کننده امنیت

رئیس‌جمهور در ادامه برنامه‌های سفر به ترکمنستان، در دیدار الهام علی‌اف رئیس‌جمهور آذربایجان، یکی از مهم‌ترین مزایای برگزاری اجلاس‌های منطقه‌ای را دیدار و گفت‌وگوی مقامات کشور‌های همسایه و ایجاد زمینه تفاهم بیشتر میان آنان دانست.

رئیسی با اشاره به اینکه ظرفیت‌های موجود در دو کشور بسیار بیش از سطح فعلی روابط فیمابین است، گفت: باید با بهره‌گیری بهینه از این ظرفیت‌ها همکاری‌های دو کشور در عرصه‌های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و تجاری را گسترش داد. وی با اشاره به سوابق روابط دو کشور افزود: جمهوری اسلامی ایران ثابت کرده که دوست روز‌های سخت همسایگان است و هیچ‌گاه در سختی‌ها دوستان خود را تنها نمی‌گذارد. رئیس‌جمهور در بخش دیگری از سخنانش با تأکید بر اینکه حضور رژیم اشغالگر قدس در منطقه تنش‌زا است و به هیچ وجه به نفع امنیت منطقه نیست، تصریح کرد: امنیت در منطقه صرفاً با همکاری کشور‌های منطقه و همسایگان خزر محقق می‌شود.

الهام علی‌اف، رئیس‌جمهور آذربایجان نیز در این دیدار با بیان اینکه پس از دیدار قبلی وی با رئیس‌جمهور کشورمان در حاشیه اجلاس اکو در عشق‌آباد ارتقای روابط دوجانبه تسریع شده است، خاطرنشان کرد: امیدوارم دیدار امروز ما نیز موجب تقویت روند گسترش روابط و ارتقای سطح همکاری‌های دو کشور شود.

منبع: روزنامه جوان