شروع مذاکرات دوحه از دیروز با خوش‌بینی محتاطانه/احتمال توافق ۵۰-۵۰ است

با ورود نمایندگان ایران، اروپا و امریکا به قطر، مذاکرات برای احیای برجام بعد از حدود سه‌ونیم ماه وقفه شروع شده؛ مذاکراتی که به طور غیرمستقیم بین ایران و امریکا با واسطه‌گری اتحادیه اروپا برگزار می‌شود. منابع غیررسمی سطحی از خوش‌بینی محتاطانه به مذاکرات دارند که با در نظر گرفتن پارامتر‌های بیرونی از جمله تلاش تل‌آویو برای اثر‌گذاری، احتمال موفقیت مذاکرات در دوحه بعد از چند هفته تنش را به شانس ۵۰-۵۰ می‌رساند.

به گزارش «جوان»، علی باقری، مذاکره‌کننده ارشد ایران و هیئت همراه او برای شرکت در مذاکرات رفع تحریم‌ها وارد دوحه پایتخت قطر شده‌اند و «رابرت مالی» نماینده ویژه امریکا در امور ایران هم که پیش از علی باقری به قطر رفته بود، با «محمد بن عبدالرحمن آل‌ثانی» وزیر امور خارجه قطر دیدار و گفتگو کرد. مذاکرات برای رفع تحریم‌ها دیروز هفتم تیرماه بعد از حدود سه ماه و نیم وقفه در دوحه پایتخت قطر برگزار شد. در این دور از مذاکرات، فقط طرف ایرانی و امریکایی حضور دارند و طرف اروپایی هم به عنوان تسهیل‌کننده مذاکرات غیرمستقیمی خواهد بود که بین دو طرف برگزار می‌شود. مقام‌های امریکایی گفته‌اند که انتظار نمی‌رود، مذاکرات بیشتر از دو سه روز طول بکشد. هرچند با توافق روز شنبه حسین امیرعبداللهیان با جوزف بورل، کمیسیونر سیاست خارجی اتحادیه اروپا، چشم‌انداز مذاکرات روشن‌تر شده، ولی «پولیتیکو» نوشته که همچنان احتمال دستیابی به موفقیت کم است. یک سخنگوی وزارت خارجه امریکا هم مجدداً کوشید مسئولیت را از واشنگتن سلب کرده و سرنوشت گفتگو‌ها را به تصمیم‌گیری ایران گره بزند. این مقام امریکایی به المانیتور گفت: «ما آماده‌ایم به سرعت توافقی را که در وین برای بازگشت دوجانبه به اجرای کامل برجام بر سر آن مذاکره کرده به سرانجام رسانده و اجرا کنیم. اما برای این هدف، لازم است که ایران تصمیم بگیرد مطالبات اضافی‌اش را که فراتر از برجام است، کنار بگذارد.»

نبش قبر نمی‌کنند

از صحبت‌های طرفین این‌طور برمی آید که قرار نیست مجدداً مواردی را که از قبل درباره آن‌ها توافق شده، نبش قبر کنند؛ موضوعی که نوعی خوش‌بینی را بر مذاکرات القا می‌کند. سعید خطیب‌زاده روز دو شنبه در آخرین اظهارنظر به عنوان سخنگوی وزارت خارجه گفت: «آنچه در مذاکرات انجام می‌دهیم اولاً درباره ابعاد هسته‌ای نیست، چون ابعاد هسته‌ای یک بار جمع‌بندی شده و تنها درباره بخش‌های اختلافی است که در خصوص رفع تحریم‌ها باقی مانده است.» به گفته خطیب‌زاده، آنچه انجام می‌شود فقط در مورد چند موضوع باقیمانده در حوزه رفع تحریم‌هاست ولذا هیچ چیزی به توافقات انجام شده در وین افزوده نخواهد شد و چیزی هم کاسته نخواهد شد. همچنین «جیک سالیوان» مشاور امنیت ملی امریکا که به همراه بایدن به آلمان رفته، دو شنبه شب در جمع خبرنگاران گفت که امریکا معتقد است «توافق دیپلماتیک بهترین راه» برای اطمینان از این است که ایران به سلاح هسته‌ای دست پیدا نخواهد کرد. وی که این سخنان را در جمع خبرنگاران در آلمان مطرح می‌کرد، گفت: «دیدگاه امریکا صریح است و مصمم هستیم که اطمینان حاصل کنیم ایران به سلاح هسته‌ای دست نمی‌یابد.»‌مشاور امنیت ملی امریکا اضافه کرد: «ما معتقدیم که بازگشت دوجانبه به برجام به نفع امریکا و شرکای ما است و توافق روی میز برای ایران فراهم است و این به تهران بستگی دارد که بخواهد این توافق را داشته باشد». با چنین اوصافی، برخی منابع نوعی خوش‌بینی محتاطانه به مذاکرات دارند. علی هاشم، خبرنگار المانیتور در گزارشی از قول یک مقام مطلع از مذاکرات، از اینکه هر دو طرف تیم مذاکره‌کننده ایران و امریکا به قطر آمده‌اند، نوعی خوش‌بینی ابراز کرده، ولی در عین حال نوشته است: «دستیابی به یک پیشرفت واقعی مستلزم تلاش جدی است.»‌علی واعظ از گروه بین‌المللی بحران المانیتور نیز گفته که «دو طرف برای مذاکرات غیرمستقیم این هفته فاصله زیادی دارند.» واعظ تأکید می‌کند: «مشکل این است که دولت بایدن در حال حاضر در انتهای طناب (آخرین حد امتیازاتی که تواند بدهد) قرار دارد.»

اختلاف در تل‌آویو

در تل‌آویو همزمان با شروع مجدد مذاکرات که چندان هم قابل پیش‌بینی نبود، نگرانی‌ها تشدید شده است. «بنی گانتس» وزیر جنگ رژیم صهیونیستی که به زودی به عنوان نخست‌وزیر جایگزین نفتالی بنت خواهد شد، گفته که اسرائیل مخالف توافق هسته‌ای نیست، بلکه با توافق بد مخالفت می‌کند. وی افزود: «این موضع ماست که آن را به دوستان‌مان در جهان منتقل کردیم.»‌گانتس گفته که «همزمان با ازسرگیری احتمالی مذاکرات هسته‌ای، ما کار را با ایالات متحده و کشور‌های دیگر ادامه می‌دهیم تا در تهیه پیش‌نویس توافقنامه مؤثر باشیم.» این موضع در حالی است که منابع اسرائیلی از اختلاف نظر جدی در میان نهاد‌های امنیتی رژیم صهیونیستی درباره توافق با ایران خبر داده‌اند. بر اساس گزارش یدیعوت آحرونوت، تعداد رو به افزایشی از افسران ارشد ارتش اسرائیل، حتی دستیابی به یک توافق بد را هم به بی‌توافقی ترجیح می‌دهند، زیرا ادعا می‌کنند که چنین توافقی با خرید زمان مهلت بیشتری را برای توسعه گزینه‌های حمله مناسب برای تل‌آویو فراهم می‌کند. در مقابل موساد با بازگشت به توافق هسته‌ای مخالف بوده و معتقد است که بحث‌هایی که درباره موافقت افسران بلندپایه منتشر می‌شود، بخشی از یک کارزار فشار برای اثر‌گذاری بر یائیر لاپید، وزیر امور خارجه است که به زودی قرار است نخست‌وزیر شود. موساد از این جهت با توافق احتمالی مخالف است که این توافق، برنامه هسته‌ای ایران را بیش از دو سال و نیم به تعویق نمی‌اندازد و مدعی شده که چنین زمانی برای ارتش کافی نیست تا یک طرح تهاجمی جامع طراحی کند. مقامات موساد گفته‌اند که لغو تحریم‌های اقتصادی غرب به عنوان بخشی از چارچوب یک توافق بالقوه، تنها تهران را تشویق می‌کند تا پول بیشتری را به متحدان خود تزریق و خود را بیشتر در خاورمیانه مستقر کند. موساد همچنین مخالف بند غروب توافق است که طبق آن ایران خواهد توانست بعد از سال ۲۰۲۵، غنی‌سازی اورانیوم را بدون ممانعت قدرت‌های جهانی تسریع کند.

منبع: روزنامه جوان