عوامل نافرجامی مذاکرات برجامی چه بود؟

گروه سیاست سایت فردا- مذاکرات هسته‌ای در وین خیلی وقت است که پیش نرفته و حالا که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هم این رویه غیردوستانه را پیش گرفته و قطعنامه داده هم وضعیت بدتر به نظر می‌رسد. همزمان با پیچیده‌تر شدن موضوع هسته‌ای ایران اما شاهدیم که برخی از تحلیلگران و رسانه‌های در پی شرح چرایی رسیدن به این وضعیت برآمده‌اند و بعضا هم خطای تحلیلی دارند یا عامدانه آدرس غلط می‌دند. بحث بازی خوردن از روس‌ها که گروهی مطرح می‌کنند نیز در همین چارچوب قابل بررسی است.

محمدجواد جمالی نوبندگانی، عضو سابق کمیسیون امنیت ملی مجلس اما کمترین نقش را برای روسیه در وضعیت فعلی برجام و مذاکرات قائل است. او در گفت‌وگوی با «فردا» اساسی ترین موانعی که پیش روی توافق برجام است را برشمرد و گفت: « یکی از موانع اصلی  اقدام ترامپ و خروج از برجام است. او زیر میز برجام زد و اروپایی ها نیز نتوانستند کاری کنند. این یک دیوار بلند بی اعتمادی در طرف ایرانی ایجاد کرد.»

وی افزود: «موضوع بعدی هم این است که آقای بایدن هم دچار یک میدان مینی شده که ترامپ و پمپئو در مسیر برگشت برجام ایجاد کرده اند. به خصوص تحریم های سخت و عجیبی که ایجاد کردند و اگرچه به مساله برجام ربط نداشت اما در شکل گیری تفاهم نقش دارد. از جمله تحریم های سپاه که اگر لغو نشود امکان تحریم هر شرکتی که با این مجموعه همکاری کند، وجود خواهد داشت.»

این کارشناس مسائل بین‌المللی ادامه داد: «نکته دیگر اینکه بایدن هم می‌خواهد که از فشارهای ترامپ به نفع مذاکرات خود استفاده کند و هم خوف دارد که تندروهای مخالف برجام در انتخابات پیش رو علیه او از این مساله استفاده کنند. به نظر من بایدن دچار بی‌تصمیمی شده است».

جمالی نوبندگانی در ادامه به فشار کشورهای منطقه و صهیونیست‌ها اشاره کرد و گفت: «مثلا آقای گروسی قبل از اینکه گزارش خود را به شورای حاکم خیلی عیان به سرزمین‌های اشغالی رفت و درباره مساله هسته‌ای با آقای بنت صحبت کرد. این دیگر خیلی آشکارا تاثیرگذاری صهیونیست‌ها را نشان می‌دهد. از طرف دیگر کابینه بنت از اکثریت افتاده و آنها هم فشار حزب لیکود و نتانیاهو را روی سر خود احساس می‌کنند و دنبال امتیازگیری بیشتر در بحث هسته‌ای هستند».

وی تاکید کرد: «با توجه به این مسائل می‌توان گفت که کمترین چیزی که در این بحث می‌گنجد، نقش روس‌ها است. آنها که در شورای حاکم هم به نفع ما رای دادند. اگرچه در ابتدا یک جنگ روانی ایجاد کرده بدودند که روسیه شرط گذاشته مذاکرات به نتیجه نرسید اما به نظر می‌رسد که موانع اصلی همین‌ها است که گفتم. به نظر من قدری زمان می برد که بحث کنگره و کابیه اسرائیل معلوم شود. ضمن اینه تحرکات جدید ایران قبال آژانس می‌تواند تاثیراتی داشته باشد. همه این‌ها مسائلی است که توافق را به تاخیر انداخته است».