راند جدید «بازی بزدل» آمریکا/ تقلای گروسی برای سفر به ایران

شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی سرانجام طی قطعنامه‌ای ضمن «ابراز نگرانی عمیق از عدم کفایت همکاری ایران» از تهران خواست تا «بدون فوت وقت درخواست‌های آژانس را اجابت کند». اشاره به این نکته ضروری است که مذاکرات وین کاملاً مرتبط با مذاکرات با آژانس بوده ، زیرا شورای حکام، طی دو سال گذشته از صدور قطعنامه جدید علیه ایران اجتناب کرد به این امید که احیای توافق هسته‌ای، ایران را وادار به عقب‌نشینی از گام‌های کاهش تعهدات کند. به عبارت دیگر اقدامات آژانس در هماهنگی با کشورهای غربی بوده است. از طرفی، اقدام ایران درباره قطع دو دوربین مرتبط با سنجش میزان غنای اورانیوم، می‌تواند ابهام طرف غربی درباره اهداف ایران را افزایش دهد، علاوه بر این که کاهش نظارت‌های فراپادمانی در برخی سایت‌ها مانند «تسا»ی کرج نیز از دیگر گزینه‌های ایران است. در این باره مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی با اشاره به این که اقدام ایران در توقف فعالیت دوربین‌های نظارتی اقدامی منفی است، گفت: امیدوارم که در سریع ترین زمان ممکن به ایران سفر کنم. مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ادامه داد: عملیات بازرسی به ایران کمک می‌کند و به آن فرصت می‌دهد که حرف‌های خود مبنی بر مخفی نکردن چیزی در برنامه هسته ای‌اش را اثبات کند. بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی روز چهارشنبه اعلام کرده بود: تصمیم بر این شد تا بخشی از همکاری های فراتر از پادمان که جزو تعهدات ما نبود و بر مبنای حسن نیت انجام می شد، متوقف شود. رئیس هیئت روسیه در مذاکرات رفع تحریم‌ها نیز دیروز از وقفه «خیلی طولانی» در گفت‌وگوها انتقاد اما تصریح کرد که قطعنامه شورای حکام وضعیت بن‌بست در مذاکرات وین را طولانی خواهد کرد. به گزارش ایرنا، میخائیل اولیانوف در توئیتی یادآور شد که امروز (شنبه) مصادف با چهارمین ماه از آغاز وقفه در مذاکرات وین است. وی افزود: (این زمان) خیلی طولانی است. او در پاسخ به سوال کاربری که از او پرسید، شانس از سرگیری اجرای برجام را در شرایط کنونی چطور ارزیابی می‌کند، گفت: این احتمال همیشه وجود دارد و قطعاً زود است که بگوییم این توافق مرده است. وی افزود: مذاکرات وین پس از تصویب قطعنامه نابخردانه و غیرسازنده شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی علیه ایران برای مدتی در   وضعیت بن‌بست قرار خواهد گرفت.

راند جدید «بازی بزدل»

«ریچارد نفیو» در کتاب مهم «هنر تحریم‌ها» مفاهیم مهمی را درباره راهبرد آمریکا علیه ایران در موضوع هسته‌ای درج کرده است. احتمالاً بازی بزدل (Game of Chicken) مهم ترین آن هاست که چارچوب مناقشه آمریکا و ایران را توضیح می‌دهد. او تأکید می‌کند که تحریم  به‌خودی‌خود نمی‌تواند هدف باشد چرا که دیر یا زود تأثیرش کاهش می‌یابد، بنابراین تحریم «ابزار»ی است که بناست هدفی را محقق کند و آن امتیازگیری گزاف از طرف مقابل است. منتها نفیو خاطرنشان می‌کند که کانتکس و بستری که تحریم و به‌طور کلی فشار سیاسی و اقتصادی علیه ایران اعمال می‌شود، اهمیت دارد و بازی بزدل را در این چارچوب مطرح می‌کند. او می‌گوید، طرف تحریم‌کننده انواع و اقسام فشارها از جمله تهدید (غیرواقعی) نظامی، اقدامات و رتوریک شدیداللحن سیاسی را باید به‌گونه‌ای سازمان دهی کند که طرف تحریم‌شونده احساس کند راننده‌ای که پشت فرمان تحریم و تهدید نشسته فرمان را کنده و به دور انداخته است و تخت‌گاز به‌سوی تنبیه او می‌آید، در این صورت طرف تحریم‌شونده هم که اقدامات تدافعی و‌ مقابله به مثل را اتخاذ کرده است، لاجرم صحنه را ترک می‌کند و امتیاز می دهد. اقدامات اخیر شورای حکام آژانس انرژی اتمی در صدور قطعنامه علیه ایران (که البته حتی در چند سال اخیر هم مسبوق به سابقه است و آخرین نمونه‌اش سال 99 است) جزئی از همین بازی بزدل آمریکاست. پس از ایستادگی ایران در میز مذاکرات برای تأمین بخشی از انتفاع اقتصادی لازم در بازگشت احتمالی آمریکا به برجام، طرف غربی آن گاه که دید نمی‌تواند توافق مورد علاقه خود را تحمیل کند، سعی کرده راند دیگری از بازی بزدل را به‌راه بیندازد تا با تهدید شورای امنیت و... ایران عقب‌نشینی کند. احتمالاً این ادبیات سیاسی و فرایندهای تهدیدآمیز سیاسی طی هفته‌های آینده توسط غربی‌ها حفظ شود و حتی تهدید به اسنپ‌بک کنند، با این حال توجه به یک نکته در تنظیم نحوه پاسخ ملی به طرف غربی حیاتی است و آن این که ابتکار عمل راهبردی در دست ایران است. ابتکار عمل بدین معنا که طرف غربی، به‌اذعان قریب به اتفاق مقامات و کارشناسانش، آلترناتیو واقع‌بینانه دیگری غیر از توافق ندارد اما ایران که چند سالی است هزینه حضور در برجام و نظارت‌های فراپروتکلی آژانس را داده است، انتخاب‌های بسیاری در دست دارد. در صورتی که وضعیت اقتصادی بهبود یابد و فضای سیاسی و اجتماعی و رسانه‌ای در کشور به‌خوبی مدیریت شود، با پایان این راند مهم از تلاش طرف غربی در بازی بزدل، می‌توان برخی حقوق را از طرف غربی در میز مذاکره استیفا کرد اما اگر فضای کلان حاکم بر منازعه درک نشود و برخی از سیاسیون در داخل به بخشی از کمپین فشار هوشمند بایدن و رفقایش تبدیل شوند، قاعدتاً هزینه این نابلدی از جیب ملت خواهد رفت.

منبع: خراسان