چماق قطعنامه آژانس برای امتیاز‌گیری برجامی
همانطور که پیش‌بینی می‌شد، گزارش جدید دیده‌بان هسته‌ای سازمان ملل، سمت و سوی جدیدی به پرونده هسته‌ای ایران داد. امریکا، فرانسه، انگلیس و آلمان، قطعنامه‌ای تدارک دیده‌اند تا آن را در نشست این هفته شورای حکام آژانس ارائه کنند. بحث‌هایی هم در مورد طرح مسئله در شورای امنیت مطرح شده که دست کم در مرحله فعلی، جدی به نظر نمی‌رسد. سناریوی محتمل‌تر، تشدید فشار‌ها بر ایران برای امتیاز‌گیری در مذاکرات احیای برجام است که از حدود سه ماه قبل، متوقف مانده است.
تنها چند روز بعد از جدیدترین گزارش رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، امریکا، فرانسه، انگلیس و آلمان می‌گویند که پیش‌نویس یک قطعنامه جدید را آماده کرده‌اند که در جلسه این هفته شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه می‌شود؛ قطعنامه‌ای که از ایران می‌خواهد به سؤالات آژانس در خصوص آثار اورانیوم کشف شده در سه سایت خود پاسخ دهد. این قطعنامه، در پیگیری گزارش هفته قبل گروسی درباره ایران است که او در آن ادعا کرده که سوال‌های پیشین از ایران درباره منشأ ذرات اورانیوم پیدا شده در سه سایت هسته‌ای اعلام نشده در مریوان، ورامین و تورقوزآباد همچنان پابرجاست. آژانس گفته که ایران از «عمل خرابکارانه یک شخص ثالث» به عنوان منشأ ذرات اورانیوم پیدا شده در این سه سایت هسته‌ای یاد می‌کنند، بدون اینکه هیچ سند و مدرکی در این زمینه ارائه دهند.
هرچند سعید خطیب‌زاده گفته که «این گزارش بازتاب‌دهنده واقعیت گفتگو‌های ایران و آژانس نیست»، ولی ظاهراً تصمیم سیاسی در واشنگتن و پایتخت‌های اروپایی این است که احتمالاً در نشست چهار شنبه این هفته شورای حکام، یک قطعنامه جدید درباره ایران ارائه شود.
طبق متن پیش‌نویس ارسال شده به کشور‌های عضو آژانس که به رویترز گفته به یک نسخه آن دست پیدا کرده، شورای سی و پنج نفره حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از ایران خواهد خواست فوراً اقدام کند، به تعهدات قانونی خود عمل کند و پیشنهاد مدیرکل (آژانس) برای تعامل بیشتر و شفاف‌سازی و حل و فصل مسائل پادمانی را بپذیرد. وزارت امور خارجه امریکا هماهنگی درباره این قطعنامه را تأیید کرده و روز پنج شنبه گفت: «می‌توانیم تأیید کنیم که به همراه بریتانیا، فرانسه و آلمان در پی تصویب قطعنامه‌ای هستیم که بر ضرورت همکاری کامل ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تأکید می‌کند.»
مخالفت مسکو-پکن
طبق روال معمول، پکن و مسکو گفته‌اند با اقدامات امریکا و تروئیکای اروپایی برای صدور قطعنامه علیه ایران مخالفند. «ژائو لی‌جیان» سخنگوی وزارت خارجه چین روز شنبه گفت که با فشار برایران از طریق اعمال فشار بر شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به‌منظور تصویب قطعنامه مخالف است و نماینده روسیه هم تأکید کرده که تردید دارد چنین قطعنامه‌ای برای احیای برجام و حفظ روابط تهران و آژانس مفید باشد. میخاییل اولیانوف در توئیتر نوشت: «شایعاتی وجود دارد که پیش‌نویس قطعنامه درباره ایران می‌تواند در نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روی میز قرار بگیرد. دو سؤال در این زمینه مطرح می‌شود، ۱- آیا چنین قطعنامه‌ای برای حفظ روابط میان تهران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مفید خواهد بود؟ ۲-آیا این قعطنامه به احیای برجام کمک خواهد کرد؟ من تردید دارم». حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه ایران در گفتگو با جوزف بورل، کمیسیونر سیاست خارجی اتحادیه اروپا با اشاره به قانون مجلس ایران هشدار داده که هرگونه اقدام سیاسی از سوی امریکا و سه کشور اروپایی در آژانس، بی‌تردید با واکنش متناسب، مؤثر و فوری جمهوری اسلامی ایران مواجه خواهد شد. سعید خطیب زاده، سخنگوی وزارت خارجه هم روز شنبه در موضعی مشابه گفت ایران به هر اقدام غیرسازنده در شورای حکام پاسخ محکمی می‌دهد و مسئولیت آن بر عهده آن‌هایی است که به شورای حکام به‌عنوان اهرم فشار علیه ایران نگاه می‌کنند.
هشدار به ایران؟!
قطعنامه علیه ایران در شورای حکام آژانس که به فاصله کمی بعد از منتشر شدن گزارش رافائل گروسی مطرح شده، با طولانی شدن تعلیق مذاکرات برای احیای برجام همزمان شده است. بعد از موضع‌گیری هفته قبل رابرت مالی، نماینده امریکا در امور ایران که گفته «احتمال رسیدن به توافق هسته‌ای با ایران «بسیار ضعیف» است»، حالا جوزف بورل کمیسیونر سیاست خارجی اتحادیه اروپا هم بعد از گفت‌وگوی تلفنی با وزیر خارجه ایران در یک توئیت نوشته که «احتمال دستیابی به توافق و بازگشت به برجام رو به کاهش است». بورل در عین حال، گفته که «اما همچنان می‌توانیم با تلاش مضاعف به آن دست یابیم»، موضعی که نشان‌دهنده رویکرد کلی اتحادیه اروپا در برخورد با مذاکرات با ایران است. بورل گفته است: «من به عنوان هماهنگ‌کننده در هر زمانی آماده‌ام تا رسیدن به راه‌حل به آخرین مشکلات باقی‌مانده برجسته را تسهیل کنم.»در شرایطی که اروپاییان به همراه امریکا، برای ارائه قطعنامه جدید علیه ایران در شورای حکام آژانس هماهنگ شده‌اند، برخی منابع، آن را نشان‌دهنده قوی‌تر شدن چشم‌انداز ارجاع مسئله ایران به شورای امنیت خوانده‌اند. یورونیوز نوشته که صدور احتمالی قطعنامه علیه ایران در شورای حکام آژانس «یادآور ماه‌های ابتدایی ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد خواهد بود. جایی که خروج ایران از تمام تعهدات هسته‌ای موجب شد ظرف مدت کوتاهی شورای حکام قطعنامه‌ای علیه برنامه هسته‌ای ایران صادر و بلافاصله هم پرونده ایران به شورای امنیت سازمان ملل متحد ارجاع داده شد» با این حال، علی واعظ، مدیر بخش ایران گروه بین‌المللی بحران به یورونیوز می‌گوید: «فکر نمی‌کنم در کوتاه مدت احتمال اینکه پرونده ایران از شورای حکام به شورای امنیت برود چندان زیاد باشد. در این مرحله به باور من بیشتر در حد یک اخطار به ایران است و در صورتی که مذاکرات به نتیجه‌ای نرسد و طرفین از احیای برجام ناامید شوند، احتمال اینکه پرونده ایران نهایتاً تا پایان سال به شورای امنیت برود، زیاد خواهد بود.»هادی محمدی، کارشناس مسائل خاورمیانه با اشاره به بحث‌هایی که در داخل ایران برای توافق هرچه سریع‌تر مطرح است می‌گوید: «این همان پازلی است که رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با ارائه گزارش به شورای حاکم فعال کرده است.» محمدی می‌گوید که «ارائه گزارش به شورای حکام برای این است که هزینه‌های مقاومت ایران را افزایش بدهند تا در میز مذاکره نتیجه بگیرند.» او معتقد است که رزمایش اسرائیلی‌ها در قبرس نیز برای افزایش فشار روانی بر ایران انجام می‌شود.
اولویت توقف غنی‌سازی اورانیوم یا غنی‌سازی اقتصادی؟
برخی سناریو‌های بدبینانه‌تری را درباره مقاصد واقعی امریکا از مذاکرات مطرح می‌کنند. آن‌ها می‌گویند که وضعیت اقتصادی ایران، دولت بایدن را برای توافق با ایران دچار تردید کرده، به طوری که دولت او معتقد است با افزایش فشار‌های اقتصادی که با گذشت زمان می‌تواند تشدید شود، قادر خواهد بود امتیازات بیشتری از طرف ایرانی دریافت کند. علی واعظ، کارشناس گروه بین‌المللی بحران بین دو دسته از سیاستگذاران ایران در داخل امریکا تفکیک قائل می‌شود. دسته اول کسانی که نگران افزایش سطح غنی‌سازی اورانیوم ایران هستند و دسته‌ای که نگران توافق احتمالی هستند که به غنی شدن وضع اقتصادی ایران منجر شود. او می‌گوید: «اگر شما بیشتر نگران غنی‌سازی اورانیوم هستید، پس این معامله (برجام) بهتر از (راه‌حل) جایگزین است. اگر بیشتر نگران غنی‌سازی (وضع اقتصادی) ایران هستید، برای سناریوی بدون توافق استدلال خواهید کرد.»باب منندز، رئیس کمیته روابط خارجی سنای امریکا به تازگی از جو بایدن رئیس‌جمهور امریکا خواسته تحریم‌ها علیه ایران را احیا کرده یا در تلاش‌های چندجانبه برای تحریم ایران مشارکت کند. منندز همچنین از کاخ سفید خواست خرید میلیون‌ها دلار نفت ایران از سوی چین را هدف قرار دهد. یوسی مکلبرگ در https://trendsresearch. org/ می‌نویسد: «به نظر می‌رسد که موازنه این مذاکرات به جای (تلاش برای) توقف توسعه توان نظامی هسته‌ای (ایران)، به سمت جلوگیری از خروج ایران از تنگنا‌های اقتصادی وخیم خود متمایل شده است.»
نمای نزدیک واکنش ایران به سفر گروسی به تل‌آویو: آژانس بی‌طرف نیست
فقط چند روز بعد از انتشار گزارش ضد ایرانی، «رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در سفر به سرزمین‌های اشغالی، با نفتالی بنت نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی دیدار کرد. بنت در این دیدار بار دیگر یاوه‌گویی‌های خود علیه ایران را از سرگرفت و مدعی شد که این رژیم راه‌حل دیپلماتیک را در مورد ایران ترجیح می‌دهد، اما اگر لازم باشد، به تنهایی علیه این کشور وارد عمل خواهد شد. نفتالی بنت ادعا کرد که رژیم صهیونیستی ترجیح می‌دهد از طریق دیپلماسی ایران را از هرگونه شانسی برای توسعه سلاح اتمی محروم سازد. او جامعه بین‌الملل را به اتخاذ تدابیر لازم علیه ایران به منظور جلوگیری از دستیابی تهران به سلاح اتمی فراخواند. سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه روز جمعه در توئیتر در مورد سفر سؤال‌برانگیز مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نوشت: ایران به عنوان یکی از امضاکنندگان اولیه پیمان منع اشاعه، نسبت به تضعیف بیش از پیش اعتبار آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به همگان هشدار می‌دهد. وی تأکید کرد: کسی نمی‌تواند در قبال برنامه مخفی تسلیحات اتمی اسرائیل سکوت پیشه کند و سپس ادعای بی‌طرفی کرده و درباره فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ایران سخن بگوید.
منبع: روزنامه جوان
دیدگاه تان را بنویسید