میهمانی از قطر

گروه سیاست سایت فردا - انریکه مورا ، معاون جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اروپا از امروز رایزنی‌هایی را با مقامات کشورمان انجام می‌دهد تا آنطور که گفته‌اند تلاشی برای برون رفت مذاکرات هسته‌ای از وضعیت فعلی انجام دهد.

او اما تنها مهمان مهم ما در این آخر هفته نیست.  شیخ تمیم بن حمد آل ثانی امیر هم خواهد آمد. سفری که گفته شده در پاسخ به سفر سه ماه پیش سید ابراهیم رییسی به قطر است. حتی هیات قطری از امروز دیدارهای خود با مسئولان از جمله امیرعبداللهیان را آغاز کرده است.

تحلیلگران اما معتقدند که این سفر بیش از آنکه که سفری در پاسخ به سفر رئیسی باشد به اوضاع و احوال مذاکرات مربوط است. هرچه باشد امیر جوان قطر در این یکی، دو سال اخیر همه تلاش خود را کرده تا جای سلطان قابوس را گرفته و در جایگاه میانجی قرار بگیرد. به خصوص که در قضیه هسته‌ای قبلا هم اقداماتی در راستای میانجیگیری انجام داده است. 

فریدون مجلسی، دیپلمات پیشین از جمله کسانی است که این سفر را در راستای میانجیگری می‌داند. او در گفت‌وگو با «نامه نیوز» به نگرانی‌های منطقه‌ای آنها اشاره کرده و گفته: «آنها مردمان خوشبختی هستند که در سال‌های اخیر که ما توسعه‌ای نداشتیم، در حال پیشرفت بوده‌اند. صحراها را تبدیل به شهرهای درجه یک و مدرن جهانی کرده‌اند. برق پاک و سبز تولید کردند، آب تولید کردند، کشاورزی خود را رشد دادند و از خیلی جهات به خارج نیازی ندارند. کویت، قطر، امارات، مسقط و عمان یا عربستان همه در یک مسیر توسعه‌ای قرار دارند و حالا که به این زندگی عادت کرده و می‌دانند که زندگی آرام ترچطور زمینه توسعه بیشتر اقتصادی را فراهم می‌کند، مایل نیستند که در دردسرهای دیگران شریک شوند. همچنین مایل نیستند به التهابات و تشنج‌ها تن دهند. آنها به جایی رسیده‌اند که به افکار و زندگی دیگران احترام بگذارند و آزادی خود را هم حفظ کنند.» ناگفته نماند که وی از جمله تحلیلگرانی است که با عینک بدبینی به مذاکرات نگرسته و معتقد است که به نتیجه نخواهد رسید و البته همه تقصیر را هم متوجه کوتاه نیامدن‌های ایران می‌دهد. 

این نگاه مجلسی البته در اصل قضیه یعنی تلاش قطر برای میانجیگری تغییری ایجاد نمی‌کند چون این نکته مورد نظر سایر کارشناسان حوزه سیاست خارجی نیز است. مثلا حسن بهشتی‌پور نیز در گفت‌وگو با «فردا» از تلاش قطر برای ایفای چنین نقشی گفته است.

البته رسانه‌های خارجی هم همین نظر را دارند، مثلا رویترز چند روز قبل به نقل از "یک منبع مطلع" که نام او را فاش نکرده است، در مورد این سفر نوشت: شیخ تمیم بن حمد آل ثانی، امیر قطر از ایران بازدید خواهد کرد و سپس سفری به انگلیس و اتحادیه اروپا خواهد داشت.

به گفته این منبع که "نمی‌خواست نامش فاش شود"، محور اصلی گفت‌وگوها "پر کردن حفره" مذاکرات هسته‌ای خواهد بود که از ماه مارس به حالت تعلیق درآمده است.

رویترز نوشته است: هدف این سفر این است که طرفین توافق هسته‌ای با ایران را "به حد وسط جدیدی" برسانند.

روزنامه "العرب" چاپ لندن نیز در روز دوشنبه در گزارشی در مورد اهداف سفر امیر قطر به ایران نوشت: "کشور قطر، جنگ اوکراین و روسیه و پیامدهای این جنگ بر بازار نفت را فرصتی برای موفقیت میانجیگری خود در خصوص توافق هسته‌ای ایران می‌داند؛ توافقی که به دلیل تداوم اختلافات میان تهران و غرب با مشکل مواجه شده است.

این روزنامه به نقل از این  برخی از کارشناسان می نویسد: اوضاع کنونی جهان، فرصتی را ایجاد می کند که باعث می شود کار دوحه در قانع کردن اروپایی ها بر لزوم رسیدن به توافق با ایران ، آسان تر شود، دستیابی غربی‌ها به نفت و گاز ایران از طریق توافق هسته‌ای بهتر و راحت‌تر از دستیابی آن ها به نفت و گاز روسیه در شرایط جنگ با یک دشمن قوی است.

 این روزنامه ادامه می دهد :تحرکات قطر در حالی است که اخیرا گزارش هایی مبنی بر توافق امنیتی در منطقه منتشر شده است؛ توافقی که آمریکا برای امضای آن میان تمام طرف های منطقه با هدف ایجاد فضای آرام و رفع نگرانی کشورهای عربی خلیج(فارس) تلاش می کند و بر نقش قطر در قانع کردن کشورهای خلیج (فارس) و ایران حساب باز کرده است.

به هر روی امیر قطر به ایران آمده و بعد هم تلاش‌هایش را برای میانجیگری یا به قول برخی تسهیل‌گری ادامه خواهد داد و باید امیدوار بود که نتیجه این تلاش‌ها مثبت باشد. فعلا اما آنطور که در اخبار رسمی آمده، هدف وی از این سفر رایزنی درباره مسائل دوجانبه، منطقه ای و بین المللی است.

گفتنی است، پیش از این سفر و در راستای اجرای موافقت نامه همکاری های سیاسی مشترک بین وزارت امور خارجه دو کشور ایران و قطر  که سفر اخیر رئیس جمهور به دوحه به امضای مقامات دو کشور رسیده است، اولین جلسه کمیته سیاسی مشترک به ریاست علی باقری، معاون سیاسی وزیر امور خارجه و "احمد حسن الحمادی" دبیرکل وزارت خارجه قطر  هم دیروز در تهران برگزار شد.

 طبق اعلام مقامات ایران و قطر، پیگیری و تلاش برای اجرای ۱۴ سند همکاری امضا شده بین مقامات دو کشور در سفر ابراهیم رییسی به قطر در اوایل  اسفندماه ۱۴۰۰ در زمینه های هواپیمایی، تجاری، کشتی‌رانی، رادیو و تلویزیون، سیاست خارجی (لغو روادید)، برق، استاندارد و فرهنگی و آموزشی از جمله مهم ترین اهداف سفر امیر قطر به ایران در حوره روابط دو جانبه است.

برگزاری جام جهانی فوتبال در سال جاری در قطر فرصت خوبی است تا ایران بتواند از این فرصت برای گسترش گردشگری خود استفاده کند و سهمی از بازار ایجاد شده در این زمینه را از آن خود کند. چنانکه در همین راستا پیشنهاداتی از سوی مقامات ایرانی به مقامات قطری برای استفاده از پتانسیل جزایر کیش و قشم داده شده است و همچنین دو کشور در تلاش هستند که در این مدت تعداد خطوط پروازی بین دو کشور را نیز گسترش دهند.