عماد شرقی، تاجر یا جاسوس نظامی؟

همکاری با دول متخاصم از طریق جمع‌آوری اطلاعات نظامی، عنوان اتهامی است که ادوارد عماد شرقی با تابعیت ایرانی-امریکایی به واسطه آن سال ۹۷ دستگیر و پس از برگزاری دادگاه به ۱۰ سال زندان محکوم شد. این جاسوس که در پوشش تاجر برای امریکا جاسوسی می‌کرده است اکنون در کنار سه جاسوس دیگر مورد مطالبه وزارت امور خارجه امریکا قرار گرفته و در تلاشند زمینه آزادی و مبادله او را فراهم نمایند، اما عماد شرقی کیست و چرا برای امریکا مهم است؟

به گزارش فارس، در روز‌های گذشته، آنتونی بلینکن، وزیر خارجه امریکا از ایران درخواست کرد عماد شرقی، شهروند ایرانی- امریکایی زندانی را هر چه سریع‌تر آزاد کند. بلینکن در توئیتی عماد شرقی را یک «گروگان سیاسی» توصیف کرد که به مدت چهار سال است در ایران زندانی است.

همچنین شبکه BBC فارسی در یک مستند کوتاه و احساسی از خانواده شرقی، به گونه‌ای مدعی شده است که این فرد هیچ اقدام خلافی مرتکب نشده و حتی به نقل از همسر وی ادعا کرده که برای عماد منع تعقیب خورده است، حال آنکه آنچه خانواده شرقی مدعی منع تعقیب هستند، مربوط به حذف بعضی از عناوین اتهامی جزئی و اثبات اتهام همکاری با دول متخاصم است و در دیگر موارد اتهامی، منع تعقیب صادر شده است.

در هفته‌های اخیر، اسم عماد شرقی در کنار اسامی سه جاسوس امریکایی دیگر به عنوان افرادی که شانس تبادل برای آن‌ها وجود دارد، برده می‌شود.

عماد شرقی در ژانویه سال ۲۰۲۱ به اتهام «جاسوسی و جمع‌آوری اطلاعات نظامی» به ۱۰سال زندان محکوم شد. شرقی نخستین بار اردیبهشت سال۹۷ بازداشت شد و تا دی‌ماه همان سال در زندان ماند و با قید وثیقه آزاد شد، ولی قبل از برگزاری دادگاه تجدیدنظر، قصد فرار از ایران را داشته است.

تاجر یا جاسوس نظامی؟

از نگاه غربی‌ها، عماد شرقی یک تاجر ایرانی- امریکایی و معاون بین‌الملل «هلدینگ سرآوا» است که در ۲۳آوریل ۲۰۱۸، به همراه همسرش در سفری به ایران توسط مأموران اطلاعات سپاه بازداشت و در زندان اوین نگهداری و سپس ناعادلانه محاکمه شد و حکم حبس گرفت، اما سؤالات بی‌پاسخی در مورد او وجود دارد.

در هفته‌های گذشته، جریان ضدانقلاب به واسطه دستور شبکه جاسوسی غربی، این خط را پیش می‌برند که جمهوری اسلامی اقدام به گروگانگیری اتباع دوتابعیتی برای اخذ پول می‌کند ولی به این سؤال پاسخ نمی‌دهند که چرا اکثریت اتباعی که دستگیر می‌شوند، به دنبال جاسوسی و علاقه‌مند به جاسوسی در صنایع نظامی و هسته‌ای جمهوری اسلامی هستند و اسنادی که از آن‌ها به دست می‌آید، این علاقه‌مندی‌ها را اثبات می‌کند. از سویی آیا برای هر شهروند عادی امریکایی که در خارج از امریکا دستگیر و محاکمه شود، امریکایی‌ها پای میز مذاکره می‌نشینند؟ ۱۰ روز پیش بود که سخنگوی وزارت خارجه امریکا گفت: «اکنون دو مسیر موازی با ایران در حال پیگیری (انجام) است؛ یکی، همانطور که گفته‌ایم در چارچوب وین برای بازگشت متقابل به اجرای کامل برجام است و دیگری در مورد آزادی هر چهار شهروند امریکایی که ناعادلانه در ایران نگه داشته می‌شوند.» ند پرایس در عین حال در مورد موفق نبودن مذاکرات گفت: «متأسفانه در این مرحله هیچ یک از این مذاکرات با موفقیت به نتیجه نرسیده است. هرگونه گزارش غیر این، از جمله، همانطور که اشاره کردید که وجوه ایرانی که در حساب‌های محدود در کشور‌های ثالث نگهداری می‌شود، منتقل می‌شود، نادرست است و شرکای ما این وجوه محدود شده را در اختیار ایران قرار نداده‌اند و ایالات متحده هم هرگونه انتقال وجوه محدود به ایران را مجوز نداده یا تأیید نکرده است. ما به درخواست برای هر دوی این مذاکرات با نهایت فوریت ادامه می‌دهیم. از ایران می‌خواهیم همین کار را بکند. ما از ایران می‌خواهیم به شهروندان امریکایی باقر و سیامک نمازی، عماد شرقی و مراد طاهباز اجازه دهد به خانه بازگردند.»

آیا همه شهروندان امریکایی از چنین مرتبه اهمیتی برای مقامات دولت امریکا برخوردارند؟

عماد شرقی کیست و چرا بازداشت و محکوم شده است؟

عماد ادوارد شرقی، در سال ۲۰۱۶ با هدف فعالیت اقتصادی و در پوشش تاجر وارد ایران شد، اما فعالیت اقتصادی عملاً پوششی برای رفتار‌های جاسوسی وی در عرصه نظامی به خصوص حوزه ترابری و جنگی هلیکوپتری بوده است، در واقع این فرد با کمک همدستانش، اطلاعاتی درباره صنایع هلیکوپتری جمع‌آوری کرده که هیچ ارتباطی به عرصه اقتصادی نداشته و اسنادی که از وی کشف شده است، حکایت از آن دارد که اقدامات وی در حوزه جاسوسی نظامی بوده و احتمالاً هدف از این اقدامات، ضربه زدن به زنجیره تأمین قطعات برای تعمیرات هلیکوپتر بوده است.

در کنار اثبات جاسوسی شرقی، یکی از اقدامات مشکوک عماد بعد از آزادی با قید وثیقه و انتظار برای تشکیل دادگاه تجدید، قصد وی برای فرار از کشور از طریق مرز‌های آذربایجان‌غربی بوده و احتمالاً مقصد وی، ترکیه بوده است.

عماد شرقی چگونه فرار کرده است؟

«ادوارد عماد شرقی» حدفاصل برگزاری جلسات دادگاه تا تجدیدنظر، با قرار وثیقه از زندان آزاد شد و در منزل شخصی خود حضور داشت.

در مدت حضور وی خارج از زندان، شبکه جاسوسی متصل به امریکا برای فراری دادن و انتقال این جاسوس نظامی به خارج از کشور برنامه‌ریزی کرده و تا مرحله اجرا نیز پیش برده بود، ولی نکته قابل توجه زمانی است که عملیات فرار اجرایی شده است.

ماجرای فرار این جاسوس نظامی به این شکل بوده است که یکی از دوستان ادوارد عماد شرقی با وی تماس می‌گیرد و از او طلب مبلغی پول می‌کند، وی نیز قبول می‌کند و زمان و مکان مشخصی برای پرداخت این وجه مشخص می‌شود.

این جاسوس نظامی دقایقی قبل از قرار ملاقات از منزل خود خارج می‌شود و به سمت محل تعیین‌شده حرکت می‌کند. پس از حضور در آن محل، فرد مقابل ابتدا هویت او را کامل چک کرده و سپس گوشی تلفن همراهش را می‌گیرد، تلفن را خاموش و سیم‌کارت را نیز خارج می‌کند.

بلافاصله و به سرعت آن‌ها سوار یک خودروی سواری می‌شوند و به سمت ترمینال غرب تهران حرکت می‌کنند و از آنجا با هویت جعلی بلیت تهیه و با اتوبوس به سمت مرز‌های غرب کشور می‌روند. در مسیر حرکت نیز تمام هماهنگی‌ها توسط فرد همراه وی صورت می‌گیرد و کاملاً آمادگی این را داشته اند که به محض رسیدن به مرز با شمایل دیگری از کشور خارج شوند.

در تمام طول این مدت و زمان هماهنگی با طرف خارجی برای اجرای عملیات، این دو تحت نظر دستگاه امنیتی قرار داشته‌اند، به طوری که منتظر ماندند تا تمام ارتباطات و برنامه‌ریزی‌ها برای فراری دادن این محکوم امنیتی انجام شود تا در نهایت کل شبکه‌ای که در این رابطه دخیل بودند به صورت یکجا دستگیر شوند.

بر همین اساس نیز در اولین فرصتی که شبکه فرار این جاسوس اطلاعات نظامی مشخص شد، نیرو‌های انتظامی و امنیتی وارد عمل شدند و در مکانی که طرف مقابل اصلاً آمادگی مواجهه با نیرو‌های امنیتی را نداشته است و عملیات را موفق قلمداد می‌کردند با سربازان گمنام امام زمان (عج) مواجه شدند.

منبع: روزنامه جوان