تحلیل روزنامه اصلاح‌طلب از علت طولانی شدن مذاکرات احیای برجام

یک روزنامه اصلاح‌طلب می‌گوید: «علت طولانی شدن مذاکرات احیای برجام، فقدان اعتماد است». دنیای اقتصادی در عین حال ادعا کرد احیای برجام به نفع طرفین است.

روزنامه دنیای اقتصاد می‌نویسد: «قاعده‌ای در سیاست وجود دارد که می‌گوید اعتماد، تصمیم‌گیری را آسان‌تر و بی‌اعتمادی، تصمیم‌گیری را دشوارتر می‌کند. اگر بخواهیم قصه طولانی‌تر شدن احیای برجام را در یک عبارت خلاصه کنیم، همانا فقدان اعتماد و دیوار بلند بی‌اعتمادی در روابط ایران و آمریکاست و این بی‌اعتمادی به دلیل هویتی شدن در هر دو طرف شکل فزاینده‌ای داشته است. ایران و آمریکا هر کدام دلایل خود را برای بی‌اعتمادی دارند و البته آمریکا به‌دلیل موقعیتی که در نظام بین‌الملل دارد و می‌خواهد آن را حفظ کند خواهان حفظ دست برتر در هر نوع تعامل و البته توافقی است.

این بی‌اعتمادی بر سر مسئله بسیار حساسی چون فعالیت‌های هسته‌ای به مراتب عمیق‌تر است. مسئله هسته‌ای ازجمله مسائل سخت و دشوار در سیاست جهانی است و قدرت‌های بزرگ همواره در جلوگیری از افزایش تعداد قدرت‌های هسته‌ای در جهان اجماع‌نظر داشته‌اند. 

برجام محصول این وضعیت و بی‌اعتمادی مستمر فزاینده‌ای است که میان تهران و واشنگتن وجود دارد. این بی‌اعتمادی باعث می‌شود تا تصمیم‌گیران در هر دو طرف نگران عواقب و پیامدهای توافق در سیاست داخلی باشند؛ خاصه اینکه در راهروهای قدرت در واشنگتن لابی طرفدار اسرائیل (و اخیرا لابی امارات) علیه هر نوع توافق احتمالی با ایران فعالیت می‌کند و حتی در مقاطعی صراحتا خواستار حمله نظامی آمریکا به ایران شده بودند. هر بار که احتمال توافق بیشتر می‌شود، مخالفان توافق هم دست به کار می‌شوند و مانع جدید بر سر راه توافق ایجاد می‌کنند؛ در حالی‌ که مثلا درباره برزیل رقابت‌های منطقه‌ای با نزدیکی آن به آرژانتین کمتر شد و مسیر حل مسئله را هموارتر کرد.

رقابت‌ها و بی‌اعتمادی در سطح منطقه هم مزید بر علت شده و توافق را دشوارتر کرده است؛ کما اینکه از ابتدای روی کار آمدن دولت بایدن، جناح تندرو در شورای امنیت ملی آمریکا خواهان آن بود که فعالیت‌های منطقه‌ای ایران هم بخشی از توافق جامع‌تر با ایران باشد.

برجام یک راه‌حل مرضی‌الطرفین و در عین حال پیچیده و در تعبیر روش‌شناختی یک پدیده چند متغیره است که احیای آن دشواری‌ها و پیچیدگی‌های خاص خود را دارد و مهم‌تر اینکه تصمیم‌گیران در تهران و واشنگتن باید تصمیم‌هایی بگیرند که ممکن است هزینه آن در سیاست داخلی زیاد باشد؛ اما در نهایت به نفع طرفین است.»

صدر و ذیل تحلیل روزنامه دنیای اقتصاد با هم تناقض دارد. نویسنده در حالی خواستار اعتماد مجدد و توافق مجدد بر سر احیای برجام می‌شود، که در ابتدای نوشته خود به فقدان اعتماد اعتراف دارد، اما به جای اینکه حق را به ایران بدهد، می‌گوید طرفین به یکدیگر اعتماد ندارند!

واقعیت این است که رژیم آمریکا با انواع دغلبازی‌ها و عهدشکنی‌ها در برجام، بی‌اعتمادی ایران را بیشتر کرد و نشان داد که تاکید بر غیرقابل اعتماد بودن آمریکا، قضاوت عاقلانه و درستی بوده است. بر مبنای همین واقعیت روشن، طبیعی است که ایران نخواهد مجددا به آمریکا اعتماد کند و به همان توافق خسارت‌باری برگردد که امکان عهدشکنی به آمریکا را داده و موجب زیان ایران شده است. با این وجود عجیب است که یک روزنامه ایرانی، به جای تاکید بر بستن منافذ خیانت آمریکا در برجام، خواستار احیای همان توافق شود و بهانه خود را هم مخالف‌خوانی جمهوری‌خواهان آمریکا یا اسرائیل و عربستان قرار دهد./کیهان