درخواست مذاکره فرابرجامی آمریکا/چرا امریکا ضرب‌الاجل را کنار گذاشت؟

ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه امریکا دیروز به موضع‌گیری همتای ایرانی خود که واشنگتن را عامل تأخیر در حصول توافق در وین خوانده، واکنش نشان داد. ایران به عنوان بخشی از توافق خواستار این است که امریکایی‌ها، سپاه پاسداران را از آنچه فهرست تروریسم می‌خوانند، خارج کنند، ولی واشنگتن آن را یک مطالبه فرابرجامی خوانده و با آن مخالفت کرده است. ند پرایس روز دو شنبه ضمن متهم کردن ایران به حمایت از تروریسم، گفت که لازمه لغو تحریم، حل نگرانی‌های واشنگتن درباره مسائل فراتر از برجام است. اغلب، منظور امریکایی‌ها از مسائل برجام، توانمندی موشکی ایران و نقش آن در منطقه است. پرایس دو شنبه شب در پاسخ به سؤالی در این‌باره گفت: «ما از ابتدا به طور مداوم این را گفته‌ایم که آماده بازگشت به اجرای کامل برجام هستیم. ما همچنین برای تلاش‌های دیپلماتیک گسترده‌تر برای حل‌و‌فصل مسائل خارج از برجام و این پرونده هسته‌ای خاص آماده هستیم.» این در حالی است که ایران بر خارج کردن سپاه از فهرست تحریم‌ها اصرا دارد و سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت خارجه گفته که هرگونه توافق مستلزم آن است که «تمامی عناصر و اجزای فشار حداکثری و کارزار فشار حداکثری» از بین برود. به علاوه، آنگونه که سخنگوی وزارت خارجه ایران گفته، بحث سپاه، تنها چالش باقی‌مانده در مذاکراتی نیست که از حوالی بیستم اسفندماه ۱۴۰۰ متوقف شده است.

واشنگتن: هم آماده توافقیم، هم شکست

به گفته سخنگوی وزارت خارجه امریکا «انریکه مورا» معاون کمیسیونر سیاست خارجی اتحادیه اروپا همچنان مشغول انتقال پیام‌ها بین واشنگتن و تهران است تا «این مذاکرات را به نتیجه موفقیت‌آمیز برساند». ند پرایس ادعا کرده «اگر آن‌ها (ایران) نمی‌خواهند از این گفتگو‌ها برای حل‌و‌فصل دیگر مسائل دوجانبه استفاده کنند، مطمئن هستیم که می‌توانیم خیلی سریع درباره برجام به تفاهم برسیم و شروع به اجرای مجدد خود توافق کنیم.» او در عین حال بدون اشاره به جزئیات بیشتر گفته است: «ما قرار نیست علنی مذاکره کنیم، اما چیزی که می‌توانیم بگوییم این است که اگر ایران خواهان لغو تحریم‌هاست که فراتر از برجام است، باید به نگرانی‌های ما که فراتر از برجام است رسیدگی کند.» دولت امریکا پیش از این می‌گفت که پیشرفت‌های قابل‌ملاحظه‌ای در مذاکرات به دست آمده، ولی حالا ند پرایس می‌گوید که معلوم نیست طرف‌های مذاکره قادر خواهند بود از خط پایانی توافق عبور کنند یا نه. پرایس در این باره گفت: «برای ما مشخص نیست که آیا طرفین می‌توانند از خط پایان عبور کنند یا خیر. ما در مورد پیشرفت قابل‌توجهی که در هفته‌های اخیر به دست آمده صحبت کرده‌ایم، ولی حالا بدیهی است چندین هفته است که در موقعیت متفاوتی قرار داریم.» پرایس گفته که ایالات متحده «به طور همزمان» هم برای سناریو‌هایی که شامل بازگشت متقابل به پایبندی به برجام باشد آماده است و هم سناریو‌هایی که منتهی به بازگشت متقابل به برجام نشوند. او البته گفت: «ما خیلی ترجیح می‌دهیم که شاهد اولی باشیم یعنی اینکه دوباره برجام و محدودیت‌های قابل راستی‌آزمایی و دائمی بر برنامه هسته‌ای ایران داشته باشیم.» او در عین حال، توپ را به زمین ایران انداخت و گفت که این به ایران برمی‌گردد، ولی برخلاف هفته‌های منتهی به توقف مذاکرات در اواسط اسفندماه، هیچ ضرب‌الاجل مشخصی برای به نتیجه رسیدن مذاکرات اعلام نکرد.

چرا امریکا ضرب‌الاجل را کنار گذاشت؟

دولت امریکا تا پیش از این، پایان ماه فوریه (دهم اسفند) را به عنوان ضرب‌الاجل به نتیجه رسیدن مذاکرات در وین اعلام می‌کرد، ضرب‌الاجلی که البته ایران آن را قبول نمی‌کرد. اینکه چرا امریکا در هفته‌های اخیر ضرب‌الاجل تعیین شده در مذاکرات را فراموش کرده، مشخص نیست، اما برخی احتمال می‌دهند نیاز دولت بایدن به توافق، در حالی که کارشکنی لابی اسرائیلی در مذاکرات ادامه دارد، بخشی از پاسخ به این پرسش است. روزنامه اسرائیلی هاآرتص دیروز نوشت که در هفته‌های اخیر، اسرائیل کارزار فشرده‌ای را در ایالات متحده علیه حذف سپاه پاسداران از فهرست سازمان‌های تروریستی پیگیری کرده است. بر اساس گزارش ایندیپندنت، هاآرتص نوشته که مقام‌های کاخ سفید، برخلاف مقام‌های وزارت خارجه ایالات متحده نشان داده‌اند که درکنار اسرائیل می‌ایستند و خواست آن‌ها باقی‌ماندن سپاه پاسداران در این فهرست است. با وجود این، به گفته مقام‌های اسرائیلی درگیر در تماس با ایالات متحده در این زمینه، فشار کارکنان وزارت خارجه که نمی‌خواهند سپاه پاسداران در فهرست تروریستی باقی بماند، می‌تواند بر آنچه که بایدن اعلام خواهد کرد، تأثیر بگذارد. یکی از مقام‌های اسرائیلی به هاآرتص گفت: «تا زمانی‌که یک بیانیه روشن وجود نداشته باشد، نمی‌توان گفت تصمیم نهایی رئیس‌جمهور چه خواهد بود». به نوشته هاآرتص، در اسرائیل اعتقاد بر این است که دولت بایدن مصمم به امضای توافق است و مذاکره‌کنندگان ایران در جریان مذاکرات بهتر از نمایندگان امریکا عمل می‌کنند، در نتیجه، پافشاری ایران می‌تواند در ادامه مسیر، به نتیجه مطلوب برای تهران منتهی شود. با این حال، برخی ناظران در تهران می‌گویند که اضافه کردن نام سپاه پاسداران به فهرست سازمان‌های تروریستی که ترامپ آن را انجام داد، یک تصمیم دوحزبی در هیئت حاکمه امریکا بوده تا از این طریق، در روندی گام به گام، مسیر کشاندن ایران به میز مذاکره پیرامون مسائل فرابرجامی در اختیار مذاکره‌کنندگان امریکایی قرار گیرد.

منبع: روزنامه جوان