چرا مردم کاهش تورم را احساس نمی‌کنند؟

گروه سیاست سایت فردا – رئیس جمهور، مسئولان دولتی و رسانه‌های حامی دولت این روزها مدام از کاهش تورم یا کند شد شیب آن، همچنین افزایش درآمدهای دولت و ... نوشته و مدام خبرهای خوب می‌دهند. مردم اما در زندگی روزمره خود اثرات این اتفاقات را ندیده و بعضا نسبت به صحت آمارهای اعلامی تردید می‌کنند. چرایی این وضعیت را از ابوذر ندیمی، کارشناس مسائل اقتصادی و نماینده پیشین مجلس پرسیده‌ایم. او معتقد است که «در راستای تعامل بین تورم و گرانی باید به چند نکته توجه داشت». ندیمی در گفت‌وگو با «فردا» گفت: «باید دید که آیا پایین آمدن تورم لزوما به معنی کاهش گرانی و پایین آمدن قیمت همه کالاها است؟ پاسخ خیر است چون ما تورم را بر اساس متوسط عمده فروشی بین سیصد و پنجاه یا شصت کالا و خدمات تعریف می‌کنیم .یعنی معدل قیمت این کالاها که با رکود یا تغییر الگوی مصرف و ... مواجه می‌شوند را نمی‌توان به همه کالاها و خدمات تسری داد. بنابراین وقتی می‌گوییم تورم منظور قیمت آن 15، 20 کالا یا خدمت اساسی نیست».

وی توضیح داد: «مثل دروس مدرسه می‌ماند که فرد ممکن است با توجه به نمره آوردن در چند درس ساده نمره معدل قبولی کسب کند اما در دروس اساسی نمره قبولی نگرفته باشد لذا یک خلط مبحث وجود دارد و آن اینکه تورم را به همه کالا و خدمات تعمیم می‌دهند، درحالی که استنباط سیاسی و تبلیغاتی از آن قیمت کالاهای اساسی و روزمره مورد استفاده مردم است. مثلا ممکن است گوشت سه برابر شده باشد اما فلان کالا که شاید سالی یک بار مصرف شود، کاهش قیمت داشته باشد. طبیعتا برای مردم کالاهای اساسی، اجاره بها، حمل و نقل و ... اهمیت دارد و وقتی از تورم می‌گویم، آن را به این مسائل – حداقل هفت موضوع مسکن، ورزش، درمان، آموزش، مواد خوردنی و آشامیدنی، هزینه‌های مربوط به انرژی – تعمیم می‌دهد».

ندیمی گفت: «بنابراین نکته اول این است که از نرخ تورم استفاده سیاسی نشود. نکته دوم این است که مردم سطح قیمت‌ها را نسبت به سال قبل ارزیابی می‌کنند. یعنی می‌گویند که این کالا پارسال چقدر بوده و حالا چقدر است. قضاوت مردم به سنوات است و نه متوسط. معنی سنوات هم این است که مثلا ما در دولت آقای رئیسی و تیم اقتصادی او که متاسفانه قوی هم نیست انتظار داشتیم که قیمت کالاهای اساسی را کم کند. دولت به ما 100 تومن می‌دهد اما ما باید چند میلیون هزینه کنیم چون وقتی وارد بازار می‌شویم یا قدرت خرید نداریم یا یک چندم حقوق را می‌پردازیم. مثلا الان خرید چند قلم جنس در بازار تره‌بار که زیرنظر شهرداری است، باید چندصد هزارتومان پرداخت».

این کارشناس مسائل اقتصادی ادامه داد: «نکته سوم به سطح انتظارات و توقعات مردم مربوط است چون در تبلیغات انتخاباتی مسائل طوری مطرح شد که الان مردم انتظار داشته و تشخیص می‌دهند. مثلا می‌گفتند اینترنت ارزان می‌شود و مردم الان می‌پرسند که ارزان شده یا نشده؟ یا می‌گویند که قبلا نفت نمی‌فروختیم اما الان می‌فروشیم، مطالبات را گرفته‌ایم و ... ؛ همه این‌ها برای مردم سوال ایجاد می‌کند».

ندیمی خاطر نشان کرد: «بنابراین نکات اساسی در تشکیل قضاوت مردم وجود دارد. دولت شرح نمی‌دهد که وقتی می‌گویند تورم قیمت چه کالاهایی مورد نظر است. یا نمی‌گوید که خودم قیمت کالاهایی که عرضه می‌کنم مثل آب و برق و .. را بالا نبرده‌ام. یا نمی‌گوید پول مطالباتی که وصول شد کجا مصرف شد، نمی‌گوید که اگر بدهی‌های دولت روحانی را بدون خلق پول پرداختیم دقیقا یعنی چه و ... وقتی این‌ها را نمی‌گویند مردم دچار قضاوت منفی شده و اعتماد خود را از دست می‌دهند».