تحلیل غلط‌انداز شرق

روزنامه غربگرا به‌جای اعتراض به کارشکنی آمریکا در مذاکرات وین نوشت: وقت آن رسیده که ایران از روسیه فاصله بگیرد(!)

روزنامه شرق با اشاره به تحریم نفت و گاز روسیه از سوی آمریکا می‌نویسد: «شاید مهم‌ترین اثرپذیری ایران از بحران این‌ روزهای دنیا، ماجرای انرژی و در رأس آن نفت باشد؛ هرچه تهاجم روسیه به اوکراین وارد مراحل تازه‌تر و بحرانی‌تر می‌شد، سمت‌وسوی تحلیل‌ها هم به سمت فرصت کم‌نظیر برای انرژی ایران بیشتر می‌شد و همچنان هم این روند ادامه دارد. اما اینکه تا چه اندازه ایران می‌تواند جایگزین این بازارها باشد، محل بحث و اختلاف است. ماجرای توافق و توقف ایجادشده در احیای برجام نیز بر این سردرگمی اثر فراوانی گذاشته ا‌ست.

شرایط بحرانی و این بازار پیچیده اگرچه به نظر می‌آید در مجموع برای بازار انرژی ایران مفید است، ولی کارشناسان لازمه سودبردن از این فضا را دیپلماسی و سیاست قوی و چندجانبه می‌دانند. تحلیلگران می‌گویند ایران حالا باید تصمیم بگیرد تا چه اندازه منافعش را بر روابط با کشورهای دوست ترجیح می‌دهد و حتی بعضی می‌گویند وقت آن رسیده که ایران از روسیه فاصله بگیرد. البته تاکنون و در بین اخبار رسمی، اثری از این فاصله‌‌گرفتن ایران از روسیه دیده نمی‌شود.

تنها منبع گازی قابل اعتماد غیر از روسیه، ایران است که بکر هم هست؛ یعنی درست است که از تولیدکنندگان بزرگ گاز دنیا هستیم، اما از صادرکنندگان نیستیم؛ یعنی نت‌بالانس ما منفی است. قبل از قضایای روسیه و اوکراین، ایران تا حدی توانسته بود برای نفت خود به‌خصوص در مارکت چین جا باز کند و تصور این است که پیچ تحریم‌ها شل شده و اجازه داده شود که ایران نفت را بفروشد.

موضوع مهم‌تر اینکه به نظر می‌رسد اگر در وین توافق شود، سرمایه‌هایی که از منابع نفت و گاز روسیه دور می‌شوند، به میادین و تأسیسات نفتی ایران سرازیر شوند. در‌حال‌حاضر ایران حدود 1/2 میلیون بشکه روانه بازار می‌کند که این رقم به‌سرعت می‌تواند به 2/5 میلیون بشکه در روز برسد.

در چنین شرایطی بیش از هر چیز باید منتظر تصمیم مسئولان ایرانی از یک سمت و تصمیم کشورهای درگیر بحران هم از سمت دیگر باشیم؛ باید دید آیا ایران می‌تواند از این فرصت ایجادشده نهایت استفاده را ببرد یا اینکه مانند چند سال گذشته سهم ایران از این بازار بزرگ محدود و ناچیز خواهد ماند».

درباره تحلیل غلط‌انداز شرق گفتنی است که مقاومت ایران در مذاکرات در کنار عملیات تلافی‌جویانه مقاومت یمن و سپس بحران اوکراین موجب شد قیمت جهانی نفت ظرف چند ماه دو برابر شود. از سوی دیگر با وجود اصرار آمریکا بر به صفر رساندن صادرات نفت ایران، کشورمان توانسته تدریجا صادرات خود را بدون احیای برجام و نیاز به لغو تحریم‌ها، به 1/5 میلیون بشکه در روز برساند. در عین حال مدیران ذی‌ربط توجه دارند که دلیلی ندارد در شرایط افزایشی شدن قیمت نفت،‌ به بازار نفتی آمریکا و غرب (و به ضرر خود و دیگر صادرکنندگان) آرامش بدهند. بنابراین ایران اصرار ندارد که در سیاست‌های اعلامی، در زمین آمریکا بازی کند و بنابراین ورود خود را به بازار نه اعلام بلکه (به شکل تدریجی) اعمال می‌کند.

از سوی دیگر باید توجه داشت که برخلاف ادعای روزنامه شرق مبنی بر ضرورت توافق هرچه سریع‌تر، دولت آمریکا درباره مطالبات اصلی ایران که شامل لغو موثر تحریم‌ها، راستی‌آزمایی و ارائه تضمین معتبر است کارشکنی کرده و مانع پدید آمدن توافق خوب شده است. اما در عین حال نمی‌خواهد مسئولیت این شیطنت را بپذیرد و سعی می‌کند تقصیر خود را گردن روسیه بیندازد.

به بیان دیگر تحلیل روزنامه شرق، خدمت چندمنظوره به آمریکاست. هم رفع نیاز راهبردی آمریکا و غرب برای کاهش قیمت نفت (از طریق ایران) را توجیه می‌کند و هم لزوم تدوین توافق قوی (برای بستن راه‌های کلاهبرداری آمریکا) را منتفی می‌کند و برای توافق مطلوب آمریکا توجیه می‌تراشد!/کیهان