خاورمیانه آماده بازگشت فعال ایران

یک روزنامه صهیونیستی معتقد است همزمان با عقب‌نشینی آمریکا از منطقه و فروپاشی بلوک‌های تحت رهبری آمریکا و روسیه، ایران در حال بازگشت فعال به خاورمیانه است.

روزنامه هاآرتص با بیان اینکه «ائتلاف‌های منطقه‌ای جدید، جایگزین ائتلاف‌های تحت رهبری آمریکا که روسیه می‌شود و ائتلاف‌های قبلی در حال فروپاشی است»، می‌نویسد: نقش نظامی آمریکا در عراق از ابتدای سال میلادی جدید پایان یافت اما همان‌طور که سخنگوی پنتاگون گفت؛ این یک تغییر در ماموریت است، نه لزوما تغییر در وضعیت فیزیکی.

به بیان دیگر، نیروهای آمریکایی به‌عنوان مربی و مستشار در عراق فعالیت خواهند کرد، اما دیگر در نبردهای زمینی شرکت نمی‌کنند. ما می‌توانیم(به‌خاطر ماندن آمریکا در عراق) یک نفس راحت بکشیم. مهم اینکه، برخلاف عقب‌نشینی گیج‌کننده و شتابزده از افغانستان در ماه اوت، خروج از عراق به‌طور منسجم و مطابق با قانون عراق که دولت را ملزم می‌کند تا پایان سال با نیروهای آمریکایی خداحافظی کند، انجام شد.

اما اکنون که جو بایدن در حال تکمیل عقب‌نشینی‌های نظامی و پایان اولین سال ریاست خود است، خاورمیانه آرام‌تر نیست. جنگ در افغانستان و عراق آرام شده است و نیروهای آمریکایی بمباران‌ها را متوقف کرده‌اند، اما نقاط اصطکاک در سال جدید باقی خواهند ماند.

جنگ یمن وارد هفتمین سال خود می‌شود. جنگ قدرت در لیبی، درگیری در سوریه، فروپاشی سودان، ادامه تسلط طالبان در افغانستان، شکنندگی در عراق همچنان مسائل مهمی هستند و این فقط یک لیست جزئی از مسائل است. در همه اینها، دخالت بین‌المللی در حال محو شدن واضح است. خاورمیانه در حال عقب‌نشینی به درون خود، در جست‌وجوی جایگزین‌هایی برای قدرت ایالات متحده و آماده شدن برای بازگشت فعال ایران است.

در واقع، این تغییر قبلاًً در رویکرد کشورهای عربی در قبال ایران منعکس شده است، مانند قراردادهایی که امارات متحده عربی با تهران امضا کرد. از جمله قراردادی که کالاهای اماراتی را قادر می‌سازد از ایران به ‌ترکیه و اروپا منتقل شوند. این مسیر، زمان مورد نیاز را از حدود ۲۰ روز از طریق کانال سوئز به یک هفته کاهش می‌دهد.

سفر طحنون بن‌زاید، مشاور امنیت ملی امارات، به ایران و گزارش‌های مربوط به سفر پیش‌بینی‌شده رئیس این کشور به تهران، تابوی پنج ساله را شکست.

عربستان سعودی هم دو دور با مقامات ایرانی در عراق گفت‌وگو کرد و اخیرا نشست دیگری در امان بین آنها برگزار شد.

هرچه روابط بین کشورهای خلیج فارس و ایران بیشتر توسعه یابد، شانس پایان دادن به جنگ غم‌انگیز در یمن بیشتر می‌شود.

در این جبهه، آمریکا یک بازیگر فعال نیست. ائتلاف عربی که در سال ۲۰۱۵ توسط محمد بن‌سلمان، ولیعهد سعودی تأسیس شد و دولت ‌ترامپ در تلاش‌هایش برای جلوگیری از نفوذ ایران در خاورمیانه از آن حمایت کرد، دیگر وجود ندارد.

راه‌حل جنگ داخلی سوریه نیز به نفوذ یا دخالت آمریکا بستگی ندارد. روسیه در اینجا نیز حداقل از نظر نظامی بازیگر اصلی خواهد بود.

انتظار می‌رود که ایالات متحده در این عرصه به تماشای بازی از حاشیه ادامه دهد. زمانی که واشنگتن در سال ۲۰۲۰ تحریم‌هایی را علیه سوریه اعمال کرد، نقش خود را انجام داد. اما اکنون چشمان خود را بسته است. این در حالی است که سوریه حداقل ۸ درصد از ارزش منابع انرژی عبوری از خاک خود به لبنان را دریافت خواهد کرد. مهم‌تر از آن، سوریه که از اتحادیه عرب بیرون رانده شد، ممکن است در ماه مارس و با برگزاری نشست اتحادیه در الجزایر به آن بازگردد.

عمان، بحرین، سودان و امارات سفارت‌های خود را در دمشق باز کرده‌اند و انتظار می‌رود مصر و اردن نیز از بازگشت سوریه به اتحادیه عرب حمایت کنند. این بازگشت به بشار اسد مشروعیت منطقه‌ای خواهد داد.