مهمترین پرانتز باز مانده

گروه سیاسی فردا: گویا مذاکرات روی ریل اصلی خود قرار گرفته و همه طرف ها از تسریع شدن روند گفتگوها رضایت دارند. در توقف موقتی که در وین انجام شد، علی باقری فرصتی پیدا کرد تا به مجلس برود و نمایندگان ملت را در جریان آخرین وضعیت مذاکرات قرار دهد. او در جلسه کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس گفت « تا به امروز حریف لغو بخشی از آنها از آنها را پذیرفته است مجموعه قراین و شواهد و واقعیت ها از جمله برگه‌هایی که جمهوری اسلامی ایران در دست دارد نشان می دهد شرایط برای یک توافق خوب و برد- برد آماده است به شرط اینکه غربی‌ها هم حسن نیت و جدیت داشته باشند.»

این دیدگاه مثبت درباره گفتگوها فقط محدود به علی باقری نبود و رابرت مالی نیز در گزارش به کنگره تقریبا ادبیات مشابهی را به کار برد. او گفت «برجام نمرده است، قصد داریم برخی تحریم‌های ایران را اگرچه بیشتر آنها را لغو خواهیم کرد، حفظ کنیم.»

در این میان اما سئوال اصلی آن است که در زمانی که دو طرف توافق را در دسترس می بینند، موضوع مناقشه برانگیز چیست که مانع این اتفاق می شود؟ شاید پاسخ به این پرسش را بتوان در این جمله رابرت مالی نماینده ویژه آمریکا در امور ایران یافت که گفته «ما نمی‌توانیم رئیس جمهور بعدی آمریکا را ملزم به پایبندی به توافق هسته‎ای کنیم.» و این یعنی بایدن تنها می خواهد تا پایان دولتش اجرای توافق هسته ای را تضمین کند، نه بیشتر و این مهمترین پرانتز باقی مانده محسوب می شود.

حسن بهشتی پور در گفتگو با خبرنگار فردا درباره مهمترین پرانتز باقی مانده در سند پیش نویس توافق گفت: مهمترین موضوع مربوط به تضمینی می شود که ایران انتظار دارد طرف آمریکایی در قبال پایبندی به تعهداتش دهد. آقای رابرت مالی می گوید «تا زمانی که دولت بایدن بر سر کار باشد به این توافق پایبند خواهد ماند ولی نمی توانیم درباره متعهد مانده دولت آینده به این توافق تضمینی بدهیم.»

وی افزود: باید متن توافق را طوری پیش بینی کنند که اگر یک طرف از توافق خارج شد، طرف دیگر محق باشد، در مقابله با آن اقدام، اقداماتی را براساس متن توافق انجام دهد. به عبارت دیگر این اقدامات باید به قدری مهم و بازدارنده باشد که طرفی که قصد دارد از برجام خارج شود در تصمیمش تجدیدنظر کند چون می داند دست طرف مقابل نیز بسته نیست و می تواند اقداماتی انجام دهد که طرف خارج شده از توافق را پشیمان کند.

این کارشناس مسائل سیاست خارجی یادآور شد: در توافق های بین المللی هیچ تضمینی وجود ندارد. تنها تضمین اجرای آن توافق ها تعهد دو طرف برای اجرای آن توافق است. نمونه اش اقدامی بود که صدام انجام داد و توافق سال 1975 الجزایر را زیر پا گذاشت یا مثلا آمریکا بارها توافقاتی را که حتی سنا نیز آنها را مصوب کرده زیر پا گذاشته است.

وی افزود: هم اکنون سئوال مهم آن است که اگر دولت آینده آمریکا از برجام دوباره خارج شد ایران چه اقدام متقابلی را می تواند انجام دهد و این موضوع باید در متن توافق بیاید تا دولت آینده آمریکا از هر حزبی باشد بداند که طرف ایرانی دست و پا بسته نیست.

بهشتی پور تأکید کرد: شکایت به دیوان لاهه یا شورای امنیت سازمان ملل نیز کارساز نیست، چون دیدیم در موضوع خروج ترامپ از برجام، آمریکا رسما قطعنامه 2231 را کنار گذاشت در حالی که دولت وقت آمریکا به آن رأی داده بود.