آلارم استیضاح

گروه سیاسی فردا: هر چند کمتر 6 ماه از آغاز کار دولت سیزدهم می گذرد، زمزمه استیضاح وزرا هر روز جدی تر از روز گذشته در راهروهای مجلس به گوش می رسد. تا به حال نام 3 وزیر بیشتر از بقیه شنیده می شود. هر کدام آنها به دلیلی در معرض استیضاح هستند اما در میان همه نام ها برجسته‌ترین جایگاه متعلق است به عبدالملکی وزیر کار. او که این روزها محل طعنه و کنایه جناح رقیب قرار دارد و توئیت ها و فیلم صحبت هایش در برنامه های مختلف سیاسی و تلویزیونی قبل تصدی پست وزارت، در فضای مجازی دست می شود و ادعاهای آنچنانی دیروز او، امروز به مطالبه جریان رقیب بدل شده، نخستین فرد در صف استیضاح است.

جبار کوچکی‌‌نژاد عضو کمیسیون برنامه و بودجه با اشاره به اتفاق نظر برخی نمایندگان بر استیضاح حجت الله عبدالملکی گفت «نوع انتصابات و عملکرد وزیر کار در این مدت قابل قبول نیست بنابراین استیضاح عبدالملکی به صحن بیاید، رأی می‌آورد».

وزیر بعدی که تا حدی در شانه به شانه عبدالملکی هر لحظه احتمال طرح استیضاحش وجود دارد، فاطمی امین وزیر صمت است. بیش از ۲۴ نماینده مجلس که چند نماینده از کمیسیون صنایع و معادن را هم شامل می‌شود طرح استیضاح وزیر صمت را کلید زده‌اند. این نمایندگان دلیل اصلی خواسته خود را حول دو موضوع اساسی معرفی می‌کنند: قیمت و کیفیت خودرو و همچنین نحوه واگذاری و نظارت بر بهره‌برداری از معادن.

هرچند وزیر صمت استیضاح خود را جدی نمی‌داند اما لطف‌الله سیاهکلی، نماینده قزوین و عضو کمیسیون صنایع و معادن در نطق خود در صحن علنی مجلس از نمایندگان درخواست کرد که «اگر واقعا به قیمت جدید خودرو معترض هستید، استیضاح را امضا کنید.»

سومین وزیری که خطر استیضاح را بالای سر خود احساس می کند وزیر بهداشت است. او گرچه توانست در مدتی کوتاه طرح واکسیناسیون سراسری کرونا را اجرایی کند اما منتقدان او می گویند او سر سفره آماده نشست و همه رایزنی ها برای واردات واکسن و فراهم آوردن تدارکات لازم جهت واکسیناسیون سراسری در دولت گذشته انجام شد و فقط او دور افتخار زد. فارغ از این مسئله آنچه وزیر بهداشت را در معرض استیضاح قرار داده است، سخنان نمایشی است که او هر از گاهی به زبان می آورد و با بیان این صحبت ها برای خودش حاشیه درست می کند. مصداق آن هم ادعای زدن واکسن ایرانی بود که بعد مشخص شد آقای وزیر واکسن خارجی زده است. اگر وزیر بهداشت بتواند با تدبیر بیشتری سخن بگوید به نظر نمی رسد طرح استیضاحش خیلی جدی باشد.

با وجود به صدا درآمدن آلارم استیضاح برای چند وزیر یادشده اما هنوز کسانی هستند در مجلس که معتقدند باید به وزرا فرصت بیشتری داد. از جمله این افراد ولی اسماعیلی رئیس کمیسیون اجتماعی است. او می گوید  «1400 استیضاح نداریم.  تا الان بحث هایی که درباره استیضاح وزرا در مجلس مطرح شده، جنبه هشداری داشته، یعنی هیچ کدام از این طرح ها به هیأت رئیسه تقدیم نشده است. در واقع نمایندگان فقط در قالب مصاحبه به موضوع استیضاح اشاره کردند و هیچ کدام طرح ها روال آیین نامه ای خود را طی نکرده است.»

با این وجود این عضو فراکسیون اکثریت مجلس معتقد است «مطرح شدن استیضاح چند وزیر ظرف در مدت کمتر از 5 ماه از آغاز کار دولت سیزدهم می تواند به علت عدم تعامل دولت با نمایندگان باشد. تعامل سازنده و دوطرفه و برگزاری جلسات مشترک بین نمایندگان و وزرا می تواند بسیاری از موضوعات و سئوالات را برطرف کند.»

بالاخره نمایندگان با مردم در ارتباط هستند و از نارسایی ها و مشکلات خبر دارند بنابراین می خواهند این موضوعات را به مسئولان اجرایی انعکاس دهند. اگر مسئولان اجرایی با نمایندگان جلسه بگذارند و دو طرف صحبت های همدیگر را بشنوند، پیگیری مسائل موجب می شود که دیگر ضرورتی برای طرح سئوال و استیضاح نباشد.

با توجه به اینکه فصل بررسی بودجه در مجلس است و تمرکز نمایندگان روی این مسئله قرار دارد بعید به نظر می رسد، استیضاحی قبل از عید اتفاق بیفتد. ضمن آنکه تجربه ادوار گذشته نشان می دهد که مجلس معمولا به وزرا و مسئولان اجرایی فرصت می دهد تا در مسئولیت های خود جا بیفتند. با این تفاسیر به نظر می رسد اگر قرار به روشن شدن چراغ استیضاح در مجلس باشد این اتفاق در پایان سال نخست دولت رخ می دهد، یعنی تابستان 1401.

در مجموع به نظر می رسد تاکنون هر صحبتی درباره استیضاح وزرا شده جنبه هشداری داشته است. نمایندگان نگران هستند که به مسائل و دغدغه های مردم رسیدگی نشود بنابراین می خواهند بگویند «اگر این اتفاق نیفتد آنها از ابزارهای نظارتی شان استفاده خواهند کرد.»