طرف‌های برجام تا چه زمانی به مذاکرات ادامه می‌دهند؟

 با وجود اینکه برخی از روسای هیات های مذاکره کننده از جمله ایران و سه کشور اروپایی برای انجام امور اداری و کاری و برخی مشورت ها به مدت دو روز به پایتخت هایشان آمدند اما گفت‌وگوها در سطح کارشناسی ادامه یافت.

قرار است روسای هیات‌های مذاکره کننده روز دوشنبه پس از بازگشت به وین، گفت‌وگوها در چارچوب دیدارهای دو جانبه و چندجانبه را از سر بگیرند.

شایان ذکر است، مذاکرات در دور هشتم پایان نیافته است و دو طرف هنوز بنایی بر تشکیل نشست اختتامیه کمیسیون مشترک در این دور ندارند. با توجه به تبادل آخرین دیدگاه‌ها و نظرات میان مذاکره کنندگان و مقامات تصمیم گیر در پایتخت ها باید منتظر بود و دید که با از سر گیری مذاکرات در روز دوشنبه روند به چه شکل پیش خواهد رفت.

بنا به گفته جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در روز جمعه در کنفرانسی خبری پس از نشست غیررسمی شورای روابط خارجه در فرانسه، "احتمال حصول توافق بر سر برنامه جامع اقدام مشترک با ایران وجود دارد."

با این حال، هر یک از طرف ها از منظر خود روند مذاکرات را کند ارزیابی می کند؛ ایران می گوید آمریکا و اروپا بر خلاف توقع شان برای سرعت دادن به مذاکرات هیچ ابتکار عمل و پیشنهاد قابل توجهی را برای عبور از موانع و پرانتزهای مهم و کلیدی ارایه نمی دهند و از سوی دیگر، طرف غربی دائم بر محدود بودن زمان تاکید دارد و سعی دارد از این منظر به هیات ایرانی فشار آورد.

آنچه امروز در وین پیش روی ایران و ۱+۴ است به واقع سخت‌تر و بغرنج‌تر از آنچه در سال های ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۵ شاهد بودیم نیست، چرا که روند و نقشه راه مشخص است و اساسا این راهی است که یک بار طی شده و علامت‌گذاری‌ها برای گم نکردن مسیر توسط گروه قبلی گذاشته شده است، کافی است مذاکره کنندگان با جدیت و اراده قوی و نگاه به قله مسیر را طی کنند.

آنچه طرف غربی با آن ایران را تهدید می کند، چیزی است که قبلا آزموده شده و آنها دیده اند که این تهدیدات کاملا نتیجه ای عکس دارد. از این رو بهتر است به جای تعلل و دست دست کردن، تلاش شود تا هر چه بیشتر دیدگاه‌ها در رابطه با رفع اختلافات به یکدیگر نزدیک شود.

جیک سالیوان مشاور امنیت ملی کاخ سفید گفته است که دلیل شرایط فعلی، خروج دولت قبلی از برجام است و ما هزینه آن اشتباه فاجعه بار را می پردازیم.

از این دست مواضع بعد از روی کار آمدن جو بایدن به دفعات از سوی مقامات آمریکا شنیده شده است اما برای جبران این شرایط و کاستن از این هزینه، تا کنون کار چندانی انجام نگرفته است و بالعکس سعی شده از روند و شرایطی که در دولت ترامپ ایجاد شده، استفاده شود.

آنچه برای ایران بسیار حایز اهمیت است و در  اولولیت قرار دارد اطمینان حاصل کردن از رفع کلیه تحریم های برجامی و هر آنچه بر لغو موثر و مطلوب آن تاثیر می گذارد، است. این حساسیت و تاکید ایران چه در دولت قبل و چه دولت فعلی امری است که طرف های غربی به خوبی از آن آگاه هستند وگرنه در همان دورهای اول و دوم مذاکرات احیای برجام، توافق حاصل شده بود. اما آنچه مانع کار است، ادامه رویکرد دولت ترامپ در رابطه با ایران و برجام از سوی دولت جو بایدن است که این پذیرفتنی نیست.

مهم ترین خسارت وارد شده به برجام و ایران با خروج آمریکا از این توافق، لطمه به اعتماد بین المللی و نیز اعتماد ایرانیان به تفاهمات و توافق هایی از این دست است. پس روشن است که ایران بسیار سخت‌تر از گذشته اعتماد خواهد کرد و حتما اعتماد احتمالی آتی توام با تضمین‌های موثق باید باشد.

بنا به گفته منابع نزدیک به مذاکرات بسیاری از اختلافات در موضوعات مختلف رفع شده است و دو طرف به عبور از اختلافات کلیدی و حساس نزدیک شده‌اند که باید در رابطه با آنها تصمیماتی را اتخاذ کنند. با این حال تا درباره همه چیز توافق نشود، درباره هیچ چیز توافق نشده است.