شرایط و منافع مشترک ایران و روسیه

گروه سیاست سایت فردا: حمیدرضا ترقی، فعال و تحلیلگر مسائل سیاسی در یادداشتی اختصاصی برای سایت «فردا» درباره چشم‌انداز روابط ایران و روسیه نوشت:

ایران و روسیه دارای شرایط و منافع مشترک با یکدیگرند که برای هر یک از این دو را می‌توان تعریف و برای آنها مصادیق متعددی بیان کرد. ایران و روسیه در ارتباط با آمریکا شرایطی نسبتا شبیه به هم دارند؛ به این معنا که هم ایران و هم روسیه از سوی ایالات متحده تحت تحریم قرار دارند و به نوعی هر دو کشور در معرض تخاصم و دشمنی آمریکا قرار داشته و دارند. از سوی دیگر می‌بینیم که هر دو کشور در منطقه مخالف حضور نیروهای تکفیری از جمله داعش و البته مخالف دخالت‌های آمریکا هستند. ایران و روسیه تمایل دارند که منطقه دارای وحدت استراتژیک باشد و اقدامات مداخله‌جویانه آمریکا را تهدیدی علیه تمام کشورهای منطقه می‌دانند. سومین مصداق شرایط مشترک دو کشور آن است که هر دو طرفدار چندجانبه‌گرایی‌اند و برای شکستن یکه‌تازی آمریکا لاش می‌کنند.

افزون بر اینها منافع مشترکی نیز میان ایران و روسیه دیده می‌شود؛ از جمله آنکه وجود آرامش و امنیت در منطقه برای دو کشور مفید است زیرا در پرتوی امنیت و آرامش قدرت اقتصادی‌شان بالا می‌رود. دومین محور منافع مشترک ضرورت وجود امنیت در کشورهای هم‌پیمانی چون عراق و سوریه است زیرا این کشورها به دلایل متفاوت برای ایران و روسیه دارای اهمیت‌اند. نکته دیگر منافع دو کشور در دریای خزر و کشورهای آسیای میانه است؛ از طرفی حضور ایران و روسیه در پیمان شانگهای و اکو هم زمینه‌های منافع مشترک زیادی را ایجاد کرده است.

باتوجه به وجود شرایط و منافع مشترک میان ایران و روسیه، ایجاب می‌کند که روابط میان دو کشور دارای ثبات بلندمدت باشد تا بتوانند از ظرفیت‌های یکدیگر برخوردار شوند. اکنون می‌بینیم که روس‌ها تمایل زیادی به استفاده از کالاهای ایرانی دارند و می‌توان بر اساس نیازهای متقابل و البته تکیه بر دو موضوع مذکور یعنی شرایط و منافع مشترک بیش از پیش رابطه با روسیه را تحریم کرد.

در این شرایط و با دانستن موضوعات فوق، جریان غرب‌گرا در ایران سعی می‌کند مانع توسعه روابط ایران در همکاری با روسیه شود و علت کارشکنی‌ها و شایعه‌پراکنی‌های آنها هم همین موضوع است. البته ذکر این نکات به معنای آن نیست که روسیه به‌دنبال منافع خود نیست، بلکه سخن آن است که ما باید بتوانیم با درنظر گرفتن ملاحظات دیپلماتیک راه توسعه را بر خود باز کنیم. ایران همواره در پرتوی سیاست دقیق نه شرقی، نه غربی حرکت کرده است؛ اکنون هم قرار نیست ما متکی به روسیه باشیم، بلکه می‌خواهیم با برقراری روابطی متوازن از تمام ظرفیت‌های موجود استفاده کنیم تا از این طریق کشورهای غربی هم به خود اجازه ندهند که ایران را کشوری در اختیار خود فرض کنند.