مراوده با طالبان/ ناآمدی اصلاح‌طلبان از آینده سیاسی جهانگیری/ حاشیه سازی جدید «شرق» علیه مجلس

گروه سیاست سایت فردا - روزنامه‌های امروز به موضوعاتی در حوزه‌های سیاسی، اقتصادی و ... پرداخته‌اند که مهم‌ترین موارد آن به شرح زیر است:

«شرق» که هر روز یک بهانه پیاده کرده و برای آنکه مجلس را تخریب کند از کاه، کوه می‌سازد؛ امروز در گزارشی سراغ بودجه 1401 رفته و یک حاشیه جدید درست کرده است. این روزنامه اصلاح‌طلب در همان خط اول گزارش و آنجا که نوشته « انتشار لایحه بودجه 1401 حواشی به‌مراتب کمتری نسبت به لوایح سال‌های گذشته داشته است.» نیت خود را مشخص کرده است. در ادامه نیز آورده: «بررسی جداول مربوط به خلاصه بودجه دستگاه‌های اجرائی در پیوست اطلاعات تکمیلی لایحه بودجه 1401، حاکی از سانسور عجیب حقوق نمایندگان مجلس است. بر این اساس، در جدول شماره 7 لایحه بودجه 1401، عدد صفر ذیل ستون «حقوق و دستمزد» مجلس خودنمایی می‌کند. البته این موضوع ابدا به این معنی نیست که کارکنان مجلس در سال آینده هیچ حقوقی دریافت نمی‌کنند». جالب آنکه گزارش‌نویس این روزنامه خودش هم اذعان دارد که «عدد در نظر گرفته‌شده برای حقوق کارکنان مجلس کمی آن‌طرف‌تر و در ستون «سایر» لحاظ شده است. تورق سایر بخش‌های لایحه حکایت از آن دارد که قرار است در سال آتی مجموعا بیش از هزارو200 میلیارد تومان از منابع بودجه به مجلس شورای اسلامی تخصیص یابد».

همه این حرف‌ها برای آن است که بگویند مجلس و نظام مالی آن شفاف نیست. حال آنکه حداقل سالی یکی، دور بار بحث حقوق و دریافتی نمایندگان مطرح و داغ می‌شود. گذشته از این مجلس و نمایندگان آن به وجود کاستی‌هایی در زمینه شفافیت توجه داشته برای رفع آن نیز در تلاش هستند. شاهد آنکه رئیس مجلس بارها به اهمیت این نکته اشاره کرده و اراده جدی برای حاکم شدن شفافیت بیشتر دارد.

«کیهان» از بهبود صادرات و «رشد 25درصدی تجارت کشور در دولت سیزدهم طی سه ماه» خبر داده است. این روزنامه اصولگرا در شرح موفقیت دولت نوشته: «این روزها خبرهای خوبی از وضعیت صادراتی کشور به گوش می‌رسد. اولین خبر که چند روز پیش رسانه‌ای شد افزایش فروش نفت و میعانات گازی در دولت جدید بود که بدون برجام و FATF صورت گرفت و پولش هم به کشور بازگشت. خبردیگر درباره رشد 25درصدی تجارت کشور در سه ماهه پاییز است که سخنگوی گمرک آن را اعلام کرد‌.»

این روزنامه حامی دولت در گزارش دیگری هم به موضوع کسری بودجه پرداخته و با تیتر «کسری بودجه سال آینده 150 هزار میلیارد تومان کمتر از امسال است» و در بخش ارائه راهکار توییت مرداد بذرپاش را بازنشر داده که نوشته بود: «بهترین راهکار جبران کسری بودجه ، فروش اموال دولت است. دولت سال آینده به راحتی می‌تواند حدود ۲۰۰ هزار میلیارد تومان دارایی بفروشد. بسیاری از ساختمان‌ها و اموال دولت و سهام شرکت‌ها قابل فروش است تا دولت از نگهداری این اموال رها و تمرکز روی فروش اوراق نیز کمتر شود. با فروش اموال مازاد دولت، می‌توان سقف درآمدهای مالیاتی که بیش از ۵۳۰ هزار میلیارد تومان پیش‌بینی شده را کمتر و واقعی‌تر کرد».

«آفتاب یزد» اینکه «علی‌عسگری رئیس سابق صدا وسیما مدیر عامل بزرگترین شرکت پتروشیمی کشور شد» را به نقد و البته به سخره گرفته و در گزارشی که امروز عکس یک کرده با تیتر «دوربین مخفیه» نوشته: « بررسی سوابق علمی و اجرایی آقای علی عسگری نشان می‌دهد که ایشان هیچ ارتباطی با حوزه پتروشیمی ندارد. از همین رو سوال این است که بر چه اساسی این انتخاب صورت گرفته است؟» در ادامه هم سراغ نظر کاربران فضای مجازی رفته و به نقل از یکی از آنها نوشته: «از آقای رئیس جمهور انتظار داریم تذکر دهند».

این روزنامه اصلاح‌طلب البته یک گزارش قابل توجه دیگر هم دارد که با تیتر «پایان سیاسی اسحاق» به بررسی آینده سیاسی معاون اول روحانی پرداخته و نوشته: «در میان اصلاح طلبان تنها کارگزاران هستند که بیشتر بر انتخاب جهانگیری برای ریاست جمهوری دوره بعد اصرار دارند. مدتها پیش جهانگیری از ریاست شورای مرکزی حزب کارگزاران استعفا داد و عضویت خود در شورای مرکزی را به شرایط بعدی موکول کرد، اما محمد عطریانفر عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران معتقد است که جهانگیری همچنان به وابستگی حزبی خود قائل است. ... علی‌محمد نمازی، عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران و سیدمصطفی هاشمی‌طبا از فعالان اصلاح طلب اشاره کرد که معتقدند ظرفیت جهانگیری قابل توجه نیست و او نمی‌تواند نقشی مهم و محوری در جریان اصلاحات ایفا کند.» علی صوفی هم به این روزنامه گفته: «ریاست جمهوری آقای رئیسی هم تک دوره‌ای نخواهد بود و 8 سال دیگر هم آقای جهانگیری دیگر قابلیت رئیس جمهور شدن را نخواهند داشت.»

«جوان» از «کارآمدی «سیاست مراوده» با طالبان» نوشته است. آن هم در شرایطی که حتی سفر سرپرست وزارت خارجه انها به تهران حاشیه ساز شده و افکار عمومی را حساس می‌کند که مگر قرار است این گروه تروریستی را به رسمیت بشناسیم و خلاصه کار به توضیح و تاکید وزارت خارجه می‌رسد. این روزنامه اصولگرا در گزارش امروز خود نوشته: «گام‌های طالبان به سمت ایران و بالعکس با سفر امیر خان متقی، وزیر خارجه طالبان به تهران و ملاقات و مذاکره با مقام‌های بلندپایه ایرانی، در حال سرعت گرفتن است. هرچند سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت خارجه گفته که «اساساً در نقطه به رسمیت شناختن طالبان قرار نداریم»، ولی هم متقی از سفر به تهران راضی به نظر می‌رسد و هم ایران از ملاقات او و نتایجش قانع است. طالبان زمانی در تهران به چشم تهدید دیده می‌شد و بعد هم که به سمت تنش‌زدایی با ایران گام برداشت، مقام‌هایش مخفیانه به تهران سفر می‌کردند و مقام‌های ایرانی با تردید با اعضایش عکس یادگاری می‌گرفتند. اما حالا متقی، وزیر خارجه طالبان در معرض دوربین‌ها، با هیئت همراه به تهران آمده، با وزیر خارجه، نماینده وزیر رئیس‌جمهور در امور ایران، علی اکبر ولایتی، مشاور رهبری و چندین مقام بلندپایه دیگر ملاقات کرده و دست آخر هم با ابراز رضایت از اولین سفر در کسوت وزیر خارجه طالبان، این سفر و ملاقات با امیر عبداللهیان را مثبت ارزیابی می‌کند: «در این دیدار، روابط، تجارت، بازرگانی، فرآورده‌های نفتی، ترانزیت و مسائل امنیتی به صورت مثبت و سازنده مورد بحث قرار گرفت.» تبدیل تهدید به فرصت چند ماه قبل، اوایل آبان بود که سید رسول موسوی، مدیرکل آسیای جنوبی وزارت خارجه ایران در موضع‌گیری که خود آن را غیررسمی خواند، گفته بود، طالبان تهدید راهبردی علیه منافع ملی ایران است؛ اظهارنظری که در آن مقطع، انعکاس وسیعی پیدا کرد، اما از همان موقع تا الان، منتقدان بار‌ها تکرار کرده‌اند که در هر حال، طالبان در مرز‌های شرقی ایران یک واقعیت است که از آن گریزی نیست. چیزی که به عنوان راه‌حل جایگزین تهدید انگاری طالبان مطرح شده، سیاست «مراوده» (Engagement) است؛ همان سیاستی که برخی می‌گویند اگر درست اجرا شود، می‌توان در یک فرایند میان‌مدت، نیرو‌های سیاسی رقیب یا حتی معارض را به نیرویی کم چالش یا هم‌جهت تبدیل کرد. سفر امیر خان متقی به تهران و ابراز رضایت دو طرف از این سفر نشان می‌دهد که اقلاً تا اینجای کار، سیاست مراوده تهران مقابل طالبان، در حال جواب دادن است. مشخص است طالبان و ایران اختلافات زیادی دارند، ولی زمینه‌های همکاری با افغانستان، به عنوان همسایه شرقی، می‌تواند از دامنه این اختلافات بکاهد.»

«آرمان ملی» گفت‌وگویی دارد با حشمت‌الله فلاحت‌پیشه و از مذاکره ایران و آمریکا می‌گوید! مذاکره‌ای که به اعتقاد این روزنامه و فلاحت‌پیشه با واقع‌بینی در دسترس خواهد شد! فلاحت پیشه در این مصاحبه می‌گوید: «مجموعه تحولات نشان می‌دهد که نگاه واقع‌بینانه بر فضای مذاکرات و پرونده هسته‌ای ایران غالب شده است.البته این اتفاق باید درگذشته رخ می‌داد که به دلایل مختلف رخ نداد.اینکه مقام معظم رهبری در سخنان اخیر خود عنوان کردند امکان مذاکره با دشمن وجود دارد نکته مهمی است.واقعیت این است که همه طرف‌های برجام ساخته‌وپرداخته ایران است و تعلل بیش‌ازاندازه باعث خواهد شد که طرف‌های دیگری نیز ساخته شود.موضوع هسته‌ای دو طرف اصلی دارد که ایران و آمریکا هستند.این دو طرف نیز باهم دشمن هستند و در دنیای امروز دشمنان نیز باهم مذاکره می‌کنند.قرار نیست کشورهای متخاصم همواره باهم بجنگند. ازجمله ویژگی‌های هزاره سوم این است که جنگ برای کشورهای جهان به‌عنوان آخرین راهکار به شمار می‌رود.شرایط امروز مانند قرن گذشته نیست که به اولین گزینه‌ای که فکر می‌شد جنگ بود.به‌صورت مشخص در سال2011 میلادی آمریکایی‌ها دیگر وارد هیچ جنگی نشدند. به همین دلیل نیز امروز از کسی که درباره گزینه‌های روی میز صحبت می‌کند به‌عنوان یک بلوف سیاسی یاد می‌شود.اگر ایران و آمریکا واقع‌بینانه به موضوع نگاه کنند امکان مذاکره بین دو دشمن به وجود می‌آید. اگر این اتفاق درگذشته نیز رخ‌داده بود طرف‌های جدیدی به برجام اضافه نمی‌شد.»

«وطن امروز» با اشاره به خبر سخنگوی طالبان مبنی بر دیدار هیات اعزامی آنها به تهران با احمد مسعود، تیتر زده «مسعود و طالبان دور یک میز» و نوشته: «ر ادامه دیپلماسی فعال جمهوری اسلامی برای به فرجام رساندن شرایط داخلی افغانستان، شنبه‌شب سرپرست وزارت خارجه طالبان راهی تهران شد.  ... پرسروصداترین خبری که در حاشیه سفر هیات افغانستانی به تهران منتشر شد اما مربوط به دیدار هیات طالبان با احمد مسعود در تهران می‌شد تا سرانجام پس از بسیاری از ادعاهای هیجانی و تحلیل‌های غیرواقع‌‌بینانه در تشویق نزاع نظامی در افغانستان، میز مذاکره به مهم‌ترین محل تقابل احمد مسعود و طالبان تبدیل شود. در این میان تهران نیز که از آغاز بحران افغانستان همواره ایده دولت فراگیر و مشارکت همه طرف‌های درگیر را برای تعیین سرنوشت نهایی همسایه شرقی تجویز کرده بود میزبان گفت‌وگو شد.  ظهر روز گذشته بود که «امیرخان متقی» سرپرست وزارت خارجه طالبان در یک نشست خبری اعلام کرد هیات اعزامی به تهران با اسماعیل خان و احمد مسعود دیدار کرد. وی افزود: در این دیدار از طرف طالبان اطمینان داده شد آنها می‌توانند بدون هیچ نگرانی به افغانستان بازگردند و «امارت اسلامی تلاش می‌کند آینده کشور برای همه قابل اطمینان بوده و برای کسی دلیل مخالفت باقی نماند». ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی طالبان در صفحه توئیترش درباره سفر اخیر هیاتی از طالبان به تهران نوشت: اسماعیل خان و احمد مسعود با هیاتی از امارت اسلامی در تهران دیدار کردند. طی این نشست، امارت اسلامی به آنها اطمینان داد می‌توانند بدون هیچ نگرانی به کشور بازگردند. » 

«اعتماد» امروز کمتر سیاسی است و بخش عمده‌ای از صفحه یک خود را به تصادف جاده‌ای که روز گذشته در محور بهبهان رخ داد و 5 کشته و 36 زخمی هم داشت، اختصاص داده است. این روزنامه اصلاح‌طلب با ابراز تعجب از اینکه چنین تصادفی در یک جاده بی‌نقص اتفاق افتاده باشد، به گفت‌وگو با پلیس و برخی حاضران در صحنه تصادف گفت‌وگو کرده است.

این روزنامه اصلاح‌طلب یک گزارش دیگر هم با عنوان اصلاح گلوگاه‌های قضایی دارد که با کلی مصاحبه و یادداشت همراه شده. مطالب مشابهی هم البته در سایر روزنامه‌های امروز دیده می‌شود.

«ایران» سفر امیرعبداللهیان به عمان و بعد از آن هم دوحه و پکن را سوژه تیتر یک امروز خود کرده و با عنوان «روی دور دیپلماسی» نوشته است: « حسین امیرعبداللهیان، در قامت وزیر امورخارجه ایران جدیدترین مقصد سفر کاری‌اش را برای تحکیم و توسعه سیاست ایران در خاورمیانه و آسیا برگزیده است. مسقط، پایتخت عمان، مقصدی است که وزیر خارجه روز گذشته راهی آنجا شد و سپس راهی پکن خواهد شد و در دیدارهایی مهم به گفت‌و‌گو درباره آخرین تحولات پیرامون موضوعات مهم همکاری ایران و چین خواهد پرداخت. انجام این سفرها نشان می‌دهد که تعمیق مناسبات منطقه‌ای در اولویت سیاست خارجی ایران روندی دور اندیشانه است که در سیاست خارجی دولت جدید پی گرفته می‌شود. سیاست خارجی ایران تمرکز ویژه‌ای را بر توسعه روابط و تقویت کانال دیپلماسی با اغلب بازیگران منطقه‌ای و آسیایی قرار داده است. عرصه‌هایی که نیاز به تحرک ویژه تهران دارند و امیرعبداللهیان با سفرهای متعدد به کشورهای این حوزه می‌کوشد نهایت تأثیرگذاری ایران را به منصه ظهور بگذارد.»

«صبح نو» هم امروز روی دیپلماسی متمرکز است. عکسی از امیرعبداللهیان و معاون سیاسی او یعنی علی باقری که این روزها مذاکره کننده ارشد ایران در وین است را برای جلد خود انتخاب و تاکید کرده که «به دنبال توافق پایدار هستیم». این گزارش البته برگرفته از توضیح دیروز خطیب زاده سخنگوی وزارت خارجه است که به برخی شایعات درباره توافق موقت واکنش نشان داد.

این روزنامه اصولگرا گزارش دیگری هم از اوضاع و احوال قزاقستان دارد و با اشاره به اینکه ناآرامی‌ها تمام شده است، تیتر زده «ناکامی انقلاب رنگی در آلماتی».

دیگر گزارش قابل توجه صبح نو در شماره امروز اما اقتصادی است. آنجا که سراغ بررسی هزینه‌های زندگی و معاش در پایتخت رفته و از «زندگی زیر رادیکال هزینه‌ها» نوشته است.

«دنیای اقتصاد» در تیتر یک امروز خود از «کف و سقف رشد اقتصادی ۱۴۰۰» نوشته است. این روزنامه اقتصادی دو سناریو بدبینانه و خوشبینانه را در نظر گرفته و نوشته : «پژوهشکده آمار به‌عنوان بازوی پژوهشی مرکز آمار ایران پیش‌بینی خود از کف و سقف رشد اقتصادی۱۴۰۰ را به‌روز کرد. بر این اساس، نرخ رشد اقتصادی سال۱۴۰۰ در یک سناریوی خوش‌بینانه به ۲/ ۶درصد می‌رسد؛ اما در یک سناریوی بدبینانه نیز رشد اقتصادی مثبت و در سطح ۹/ ۳درصد خواهد بود. از نگاه کارشناسان، رشد اقتصادی بدون نفت در۱۴۰۰ در یک بازه ۷/ ۲درصد تا ۷/ ۴درصد قرار خواهد گرفت. این نهاد پیش‌تر در گزارشی پیش‌بینی اولیه رشد اقتصادی را ارائه کرده بود؛ اما در گزارش جدید خود با به‌روز کردن آمار رشد اقتصادی۱۴۰۰، جزئیات تغییر گروه‌های اقتصادی را ارائه کرده است. بر این اساس، بهبود وضعیت تولید در بخش نفت، صنعت و خدمات موتورهای رشد اقتصادی سال۱۴۰۰ خواهند بود. این پیش‌بینی‌ها از سوی نهادهای معتبر بین‌المللی نیز صورت می‌گیرد. پیش‌تر بانک جهانی، صندوق بین‌المللی پول و اکونومیست از رشد اقتصادی مثبت ایران در سال ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ خبر داده بودند.»