چرایی تغییر مذاکره کنندگان ارشد دو کشور اروپایی عضو برجام

در حالی که مذاکرات رفع تحریم‌ها به مراحل حساسی رسیده و به گواه همگان، ایران با برخورد حرفه‌ای نقشی اساسی در پیشبرد گفت‌وگوها داشته است، این پرسش مطرح می‌شود که چرا دو کشور اروپایی عضو برجام به طور هم‌زمان مذاکره کنندگان ارشد خود را تغییر دادند؟

شنبه شب خبری منتشر شد مبنی بر اینکه نمایندگان جدید انگلیس و آلمان با علی باقری رییس هیأت ایرانی در هتل کوبورگ، در چارچوب گفت‌وگوهایی که با محور رفع تحریم‌ها جریان دارد، دیدار کردند. گفته شد که تغییر نماینده آلمان به دلیل روی کار آمدن دولت جدید این کشور و تغییر نماینده انگلیس نیز به دلیل بازنشستگی مذاکره‌کننده قبلی صورت گرفته است.

بر اساس این گزارش خانم القاق به عنوان مذاکره کننده ارشد انگلیس و خانم بلمان از آلمان به ترکیب مذاکره‌کنندگان ارشد کشورهای درگیر در مذاکرات وین اضافه شدند.

بررسی اجمالی رزومه دوطرف بیانگر سوابق متعدد فعالیت آن‌ها در حوزه رسانه است، از جمله نماینده آلمان که پیشتر مسئول مطبوعاتی سفارت این کشور در تهران بوده است. خانم القاق هم که پیشتر در خبرگزاری رویترز، سازمان عفو بین‌الملل و دیده‌بان حقوق بشر فعالیت می‌کرد درسال ۲۰۰۲ به وزارت امور خارجه انگلیس ملحق شد و آخرین منصب وی مدیر حوزه خاورمیانه و شمال آفریقا اعلام شده است.

اگرچه تغییر مذاکره‌کنندگان امری غیر عادی نیست و در خیلی از موارد با تغییر دولت‌ها و وزرای امور خارجه قاعدتا مدیران ارشد دستگاه دیپلماسی آن کشور دستخوش تغییر می‌شود اما کشورها همواره سعی دارند دیپلمات‌های ارشد درگیر در مذاکرات حساس را حتی‌المقدور بدون تغییر حفظ کنند.

چنانچه علی باقری مذاکره کننده ارشد ایران درباره تغییر ترکیب نمایندگان ایران در گفت وگوهای وین پس از روی کار آمدن دولت سیزدهم این‌گونه توضیح می‌دهد: « ویژگی تیم مذاکراتی ایران این است که از همه ظرفیت‌های ملی که در تیم‌های گذشته وجود داشته استفاده شده است»

وی می‌افزاید: «با وجود اینکه دولت نگاه مشخصی در عرصه سیاست خارجی دارد اما این اراده را نشان داد که یک نگاه جدی به استفاده از همه ظرفیت‌های ملی در عرصه گفت‌وگوها و مذاکرات دارد.»

از این منظر، تغییر مذاکره کنندگان ارشد انگلیس و آلمان در میانه گفت‌وگوهایی که این روزها به مراحل حساس رسیده، اگرچه نامرسوم نیست اما آثار و تبعات خواسته و یا ناخواسته‌ای آن در روند مذاکرات حائز اهمیت خواهد بود.

اکنون باید منتظر ماند دید که آیا این تحول باعث تلطیف و تسریع فرآیند مذاکرات می‌شود و یا به دلیل تفاوت‌های احتمالی در نگرش و رفتار مذاکراتی نمایندگان دو کشور موجب تلاطم‌های غیر مفید در روند گفت‌وگوها خواهد شد.

در هر صورت مواضع و رویکردهای مذاکراتی دیپلمات‌ها مبتنی بر دستورالعمل‌ها و جهت‌گیری‌های کلان سیاست‌ خارجی دولت‌های متبوع‌شان است و از این حیث رفتار و گفتار مذاکره‌کنندگان ارشد انگلیس و آلمان نشانه‌ای از دیدگاه و جهت‌گیری دولت‌های بوریس جانسون و اولاف شولتس خواهد بود.

دور هشتم مذاکرات وین از دوشنبه هفته گذشته (۶ آذر) آغاز شده و گفت‌وگوها در مسیر رو به جلو ولی محتاطانه پیش می‌رود. قریب به اتفاق هیئت‌های مشارکت‌کننده در گفت‌وگوها نسبت به پیشرفت در مذاکرات اذعان دارند و در صورتی که طرف‌های غربی دست از مقصرنمایی ایران برداشته و آمادگی جدی‌تری برای لغو تحریم‌ها داشته باشند، زمان دست یابی به توافق نهایی کوتاه‌تر خواهد شد./ایرنا