در چه شرایطی توافق با تیم بایدن توجیه‌پذیر است؟

دیاکو حسینی در ارزیابی خود از روند برگزاری مذاکرات در وین اظهار داشت: به نظر باید ابتدا روشن کنیم که هدف از گفت‌وگوهای دور هفتم رسیدن به نتیجه آن هم، بلافاصله نبود صرفا برای اولین بار بعد از انتخابات ایران و تیم جدید ایران در کمیسیون مشترک برجام دور یک میز نشستند تا مواضع یکدیگر را با شفافیت اعلام کنند.

وی تصریح کرد: در این دور از گفت‌وگوها انتظار بود که همه طرف ها به خصوص ایران و آمریکا مواضع سرسختانه و مطالبات حداکثری را مطرح کنند و منتظر باشند تا ببینند در دور بعدی چگونه حضور پیدا کرده و متناسب با آن به درک نقاط اشتراک نزدیک شوند. 

این کارشناس مسائل بین‌الملل همچنین بیان کرد : اتفاقی که در این دوره رخ داده عملا مذاکره نبوده زیرا  پایه اصلی مذاکره چانه زنی و ایستادگی بر سر یکسری موضوعات و انعطاف در موضوعات دیگر است این نشست ها و گفت و شنودهای طلبکارانه از جانب همه طرف ها بوده و باید منتظر ارزیابی پایتخت ها باشیم و بر اساس آن می توانیم تشخیص دهیم که امکان پر کردن شکاف ها در دور بعدی گفت‌وگو ها وجود دارد یا خیر.

این پژوهشگر ارشد مسائل استراتژیک درباره این که در صورت عقب نشینی آمریکا و لغو تحریم ها، چین و مسکو چه برخوردی خواهند داشت؟ گفت: آمریکایی ها آماده هستند تا تحریم های مطابق برجام را لغو کنند اما در مورد تحریم های غیر برجامی که در دوره ترامپ وضع شده و هدف آسیب زدن به ایران بوده، از دیدگاه بایدن و آمریکا شامل تحریم های برجامی نیست.

حسینی خاطرنشان کرد: در واقع دولت بایدن این آمادگی را دارند تا تحریم هایی که مشخصا هسته ای هستند را بردارند و سایر مسائل مربوط به تروریسم و سایبری و... حفظ شوند. لذا در مورد حل و فصل سایر موضوعات فکر نمی کنم بایدن به راحتی بتواند این کار را انجام دهد چرا که در داخل آمریکا و در مسائل مربوط به انتخابات با مشکل مواجه می شود.

وی ادامه داد: درباره موضع چین و روسیه هم باید گفت حد فکری و عملی مسکو و پکن‌ در رابطه با مساله هسته ای ایران خیلی روشن است و هر دو از تعمیق بحران بین ایران و غرب استقبال می کنند و در یک موضع اعلام نشده به نظر می رسد از روابط ایران و غرب چندان راضی نیستند و خط قرمز چین و روسیه خارج از محدوده توافق شده برنامه ای است که به سمت امکان تولید تسلیحات هسته‌ای حرکت کند. 

این کارشناس مسائل بین الملل ابراز عقیده کرد : در صورتی که آمریکا و غرب اسنپ بک حرکت کنند و ایران هم برنامه هسته ای خود را سرعت دهد یا درصد غنی سازی را افزایش دهد، چین و روسیه از آینده نگران می شوند. در این صورت احتمال قوی وجود دارد که به سمت غرب بروند و ایران را وادار کنند تا برنامه هسته ای را تحت کنترل در آورد. 

حسینی در ارتباط با پرسشی مبنی بر این که بایدن خود بیمار است و دولت ضعیفی دارد آیا این مساله در ملاحظات ایران در مذاکرات محاسبه می شود یا خیر؟ گفت : طبق برداشتی که وجود دارد دولت بایدن ممکن است در انتخابات ۲۰۲۴ قدرت را واگذار کند و یا حتی در انتخابات میان دوره ای کنگره دموکرات ها در سال ۲۰۲۲ قدرت را به جمهوری خواهان واگذار کند، با این شرایط احیای برجام با مشخصات ۲۰۱۵ با چشم انداز پیش رو احتمال بسیار زیاد توافق موقت خواهد بود و باید در نظر بگیریم آیا ارزش دارد که برای مدت کوتاه توافق صورت گیرد یا خیر؟ 

حسینی همچنین اظهار داشت : شاید بهتر باشد به نتیجه انتخابات ریاست جمهوری هم توجه داشت که مشخص می کند با چه سناریویی مواجه خواهیم بود، ما نباید سیاست خارجی ایران را به مساله داخلی آمریکا گره بزنیم، در دوره ای که  اوباما حمایت گسترده ای کرد و محبوبیت داشت، بی اعتمادی ایران به آمریکا ادامه داشت  هر چند این احتمال وجود دارد که جمهوری خواهان انتخابات را به دست گرفته و از برجام خارج شوند لذا مبنای محاسباتی ما نباید این باشد. 

این پژوهشگر ارشد مسائل استراتژیک افزود : در این مدت کوتاه دوره بایدن همین نوع نگاه برای ایران می تواند مفید باشد ایران باید با تدابیری مانع از این شود که در صورت خروج مجدد آمریکا از برجام شوک اقتصادی غیر قابل تحملی وارد شود در واقع این مساله باید مدیریت شود در چنین شرایطی توافق با بایدن توجیه پذیر است. 

حسینی یادآور شد: این واقعیت را نباید نادیده گرفت که تیم بایدن و وزارت خارجه آمریکا در مقابل جمهوری‌خواهان آمادگی بیشتری برای مصالحه و سازش دارند، جمهوری خواهان در دو قطبی شدن پر نشدنی رویکردی ضد ایرانی در پیش گرفته اند. 

وی در ادامه ابراز داشت : اگر آمریکا یک بار دیگر از برجام خارج شود به زیان آمریکا خواهد بود و در رقابت بین ایران و آمریکا چندان هم بد نیست اگر به این خصومت ها و رقابت ها نگاه کنیم خروج آمریکا از برجام یک امر فاجعه بار نخواهد بود و برجام جزئی از این رقابت و خصومت است نه حل کننده.