توافق نانوشته برای جلب رضایت طرف‌های غربی

دولت یازدهم و دوازدهم برای جلب رضایت طرف‌های غربی، صنعت فضایی کشور را در رکود فرو برد.

روزنامه وطن امروز با مرور برخی اتفاقات برای صنعت فضایی کشور در دولت روحانی نوشت: آنچه در 8 سال گذشته رخ داد، تعطیلی کامل صنعت فضایی کشور بوده است. یکی از شواهد این تعطیلی، توقف برگزاری نشست‌های شورای عالی فضایی کشور با حضور رؤسای‌جمهور است، جلسه‌ای که پس از وقفه‌ای 10 ساله، روز گذشته با حضور آیت‌الله رئیسی برگزار شد. همان‌طور که مرتضی براری، رئیس سازمان فضایی گفت: «قرار شد این جلسات به صورت مستمر برگزار شوند تا بتوانیم به نتایج خوبی دست پیدا کنیم و محورهایی که در این جلسه مشخص شد را به نتیجه برسانیم.» محورهای مورد اشاره مرتضی براری که در جلسه شورای عالی فضایی مورد تأکید قرار گرفت، از این قرار است: شتاب بخشی به برنامه‌های فضایی کشور، با این هدف که ایران به مدار لئو یعنی در ارتفاع ۵۰۰ تا هزار کیلومتری دست یابد، دیگری دستیابی به مدار ۳۶ هزار کیلومتری است، اولویت بعدی، کاربردی کردن صنعت فضایی در کشور و استفاده از ظرفیت بخش خصوصی و استارتاپ‌ها در توسعه فضایی کشور و در نهایت برقراری دیپلماسی فضایی.

نکته اینجا است که هدف‌گذاری‌های این جلسه، مطابق اسناد بالادستی است که در زمینه فعالیت‌های فضایی کشور ترسیم شده بود، اسنادی که دولت‌های یازدهم و دوازدهم انگیزه و علاقه‌ای برای تحقق به آن از خود نشان ندادند. ناظران و تحلیلگران داخلی سه دلیل و نشانه عمده را برای بی‌توجهی دولت وقت به این صنعت راهبردی برمی‌شمارند؛ تضعیف سازمانی و ساختار اداری و اجرایی فضایی کشور، تخصیص ندادن بودجه‌های لازم برای صنعتی که می‌توان پیشران سایر حوزه‌های خدماتی، علمی و حتی نظامی کشور شود و درنهایت، قرارگرفتن در چرخه یک دیپلماسی نانوشته با طرف‌های غربی که طی آن، تلاش می‌شد تا کند کردن حرکت شتاب‌آمیز فضایی ایران، به اصطلاح مانع بهانه‌تراشی‌های طرف‌های غربی شود. درباره رویکرد اخیر، یعنی تعریف صنعت فضایی کشور به عنوان یک موضوع سیاست خارجی، دو اتفاق قابل توجه است. یکی گزارشی است که روستا آزاد، رئیس سابق دانشگاه صنعتی شریف ارائه داد که طی آن ماهواره «شریف صدر» به‌رغم قرارگرفتن روی موشک ماهواره‌بر و آماده شدن برای پرتاب، پس از هشدار آمریکایی‌ها، دوباره به آشیانه برگشت.» به گفته روستا آزاد، حتی نامه و گلایه او به ریاست جمهوری هم بی‌نتیجه بود و حتی این واکنش را در پی داشت که «به شما ارتباطی ندارد.» از سوی دیگر، وقتی که شرکت ایتالیایی از پس دادن ماهواره مصباح به ایران، آن هم به بهانه‌های واهی تحریم خودداری کرد، مسئولان وزارت ارتباطات در دولت دوازدهم این استدلال را پذیرفته و از تلاش‌ها برای بازپس‌گیری ماهواره‌ای که همه تستها و آزمون‌ها را طی کرده بود، خودداری کردند، هرچند پس از لغو تحریم‌ها نیز این ماهواره به بهانه‌های دیگری به ایران بازنگشت و کسی هم در دولت انگیزه‌ای برای بازپس‌گیری این ماهواره نداشت/کیهان