اثر هیأت40نفره بر قدرت چانه‌زنی در وین

گروه سیاسی فردا: چراغ مذاکرات وین بالاخره بعد از توقف طولانی تا ساعاتی دیگر دوباره روشن می شود اما این دور از مذاکرات با ادوار گذشته تفاوت های ظاهری و محتوایی بسیاری دارد. نخستین و آشکارترین تفاوت آن است که لحن ایران و آمریکا نسبت به یکدیگر خیلی تند شده و این تندی نه در کلام بلکه در صحنه نبردهای سایبری و نظامی نیز علائم و آثارش نمایان است.

جمالی نوبندگانی کارشناس مسائل بین الملل می گوید «دیوار بی اعتمادی بین ایران و آمریکا به شدت بالا رفته و فشارهای دو طرف در حال افزایش یافته چون ایران نیز به غنی سازی 60 درصدی رسیده است. تنش های نظامی به ویژه در خلیج فارس و دریای عمان به شدت افزایش پیدا کرده و به مراحل حادی رسیده و جنگ های سایبری دوطرف نیز در حال شعله ورتر شدن است» در واقع همه این نشانه ها حکایت از آن می کند که خیلی نباید توقع زیادی از آسان بودن مذاکرات و به سرعت به نتیجه رسیدن مذاکرات داشت.

تمایز آشکار بعدی در نقطه ایستادن طرف های مذاکره برای چانه زنی است. آنقدر محل آغاز مباحث با هم فاصله دارند که به نظر می رسد چندین جلسه طول خواهد کشید تازه طرف ها با هم به نقطه روشنی برای آغاز گفتگوها توافق کنند، چراکه ایران معتقد است نقطه آغاز مذاکره باید از خروج آمریکا از برجام باشد اما آمریکایی ها دستور جلسه آخرین دور مذاکره شان با تیم مذاکره کننده دولت روحانی را به وین آورده اند.

از دو تفاوت عمده یادشده که بگذریم، عده و عُده تیم مذاکره کننده ایرانی نیز به شکل فاحش و معنی داری زیاد شده است. استفانی لیختنشتاین خبرنگار اتریشی که در حوزه دیپلماسی فعالیت می کند با انتشار توئیتی نوشت «شنیده‌ام تعداد اعضای هیات مذاکره کننده ایران ۴۰ نفر است». این موضوع بلافاصله با واکنش نماینده روسیه در مذاکرات مواجه شد. میخائیل اولیانوف در صفحه توئیتر خود نوشت: «اولین نشست غیررسمی دوجانبه در وین و جهت آمادگی برای از سرگیری رسمی مذاکرات احیای برجام در روز دوشنبه برگزار شد. رسیدن به توافق در این زمینه به تلاش‌های قابل توجهی احتیاج خواهد داشت. ترکیب هیئت جدید ایران در مذاکرات وین بسیار تأثیر گذار است. باید آن را گواه نیت جدی [ایران] تعبیر کرد.» حالا از نیت توئیت این مقام روس بگذریم که آیا او این توئیت را در حمایت از علی باقری زده یا مثل موارد گذشته قصد مزاح داشته، این سئوال مطرح است که افزایش تعداد افراد حاضر در هیأت مذاکره کننده چقدر می تواند بر قدرت چانه زنی ایران بیفزاید و در زمان پیچیده شدن مباحث راهگشا باشد.

برخی معتقدند طراحی چنین هیأت تنها جنبه نمایشی دارد و به نوعی برگرفته از رویکرد آمریکایی ها در ادوار مذاکرات گذشته است که با همین تعداد نفرات در محل مذاکره حاضر می شوند، به همین دلیل می گویند «یک مرد جنگی به از صدهزار». در مقابل برخی کارشناسان بر این باورند که مذاکرات وین ابعاد مختلفی اعم از فنی، نظامی، بانکی و پولی، نفت و انرژی، حقوقی، امنیتی و اقتصادی دارد بنابراین شاید لازم بوده که هیأت مذاکره کننده متشکل از 40 نفر متخصص کاربلد باشد.

حسن بهشتی پور می گوید «مذاکره محل جنگ فکرها، ایده ها و تخصص ها است به نفر نیست. طرف مقابل به عده و عُده شما نگاه نمی کند بلکه منتظر است ایده ها، فکرها، رویکردها، نوع تعامل و صحبت های شما را ببیند و بشنود بنابراین به این مولفه ها توجه می کند.» حال باید منتظر ماند و دید هیأت 40 نفره چقدر می تواند در زمان دشوار شدن شرایط مذاکره، با مشورت های کلیدی و به موقع گره گشا ظاهر شود.