آژانس منتظر رنگ دود دودکش مذاکرات ۸ آذر

رحمان قهرمان‌پور با اشاره به سیاست‌های توام با فشار اروپا و آمریکا با همراهی آژانس به ایران گفت: هم ایران و هم آمریکا و اروپا سیاست "دو خطی" را نسبت به یکدیگر در پیش گرفته اند. اروپا و آمریکا هم این سیاست را دنبال می کنند یعنی هم‌زمان که برای مذاکرات و نحوه انجام آن و گرفتن امتیاز برنامه ریزی می کنند به موازات آن هم به برنامه دوم یا "ب" خودشان یا خط دوم توجه دارند و برای آن برنامه ریزی می‌کنند. افزایش فشار به ایران، سفر رابرت مالی به منطقه، تلاش برای کاهش خرید نفت از ایران و بیانیه حقوق بشر علیه ایران، اقداماتی هستند که آمریکا و اروپا در این مدت به موازات خط اول یعنی تلاش برای مذاکره و بارگشت به برجام انجام دادند.

وی ادامه داد: در آمریکا و اروپا برنامه "ب" جدی مطرح شده است مبنی بر اینکه اگر توافق نشود آمریکا چه خواهد کرد. این مساله آنقدر مهم است که آنتونی بلینکن و رابرت مالی در سخنانی گفتند که آمریکا برای شکست مذاکرات هم طرح و برنامه دارد. هر چند جوزپ بورل گفته است که هر نوع برنامه "ب" غیرقابل اجرا و یک ایده بد است و نباید به آن فکر کنیم.

این کارشناس مسایل بین‌الملل اظهار کرد: به لحاظ واژگانی بحث شکست کامل مذاکرات در چارچوب برنامه "ب" تعریف می شود در حالی که سیاست دو ستونی یا دو خطی به دنبال آن است که از فشارها برای پیشبرد مذاکرات استفاده کند. برنامه "ب" برای زمانی است که کاملا مذاکرات بازگشت به برجام شکست بخورد اما آنچه الان اروپا و آمریکا انجام می دهند، خط دوم است که می‌خواهند به ایران فشار بیاورد تا امتیازات بیشتری بدهد یا به همین امتیازات موجود رضایت دهد و با احیای برجام موافقت کند، از این رو الان بحث این است که سیاست دو خطی ادامه خواهد داشت یا آمریکا و اروپا به سمت برنامه "ب" خواهند رفت. هنوز زود است در این‌باره نظر قطعی دهیم.

قهرمان‌پور درباره سفر رافائل گروسی مدیرکل اژانس بین المللی انرژی اتمی به ایران در هفته جاری این سفر را در راستای سیاست دو خطی آمریکا دانست و افزود: رویکرد اروپا و آمریکا در استفاده از آژانس، بازی است که در زمان اوباما هم وجود داشت. اروپا برای تقویت روابط فراآتلانتیکی ناگریز است، امتیازات بیشتری به آمریکا دهد چون اروپا بیشتر به موفقیت در مذاکرات هسته ای و بازگشت به برجام احتیاج دارد. از لحاظ داخلی اتحادیه اروپا دستور کار زیادی در سیاست خارجی مشترکش ندارد و مساله هسته ای ایران از معدود دستورکارهای آن است. در این راستا هم به آمریکا و هم ایران فشار می آورند که مذاکرات انجام شود و تصور اینکه اروپا در برابر آمریکا می‌ایستد، درست نیست.

وی خاطرنشان کرد: از این به بعد همراهی آمریکا با اروپا زیاد می شود و آژانس هم تابع سیاست دو خطی آمریکا و اروپاست و سعی دارد به عنوان ابزار فشار بیشتر بر ایران عمل کند. البته سیاست ما هم دو خطی است یعنی از یک سو آمادگی ایران برای احیای برجام و توافق است و در خط دوم تاکید می شود که آمریکا باید تحریم را بردارد و اگر برندارد برنامه هسته‌ای با قدرت ادامه می یابد.

این کارشناس مسایل بین‌الملل تصریح کرد: معتقدم تا دی ماه این سیاست در دستور کار است.

قهرمان‌پور در پاسخ به این که با شروع مذاکرات فکر می کنید سیاست دو خطی هم چنان دنبال شود و فشارها نیز ادامه یابد به ویژه با اهرمی چون آژانس؟ گفت: حتما این سیاست ادامه می یابد. اصلا قاعده مذاکرات همین است؛ کسی که دستش خالی است وارد مذاکره نمی‌شود. ما هم در حال افزایش توان هسته‌ای مان هستیم و این منطقی است و در هر مذاکره‌ای به این شکل است و هر دو طرف سعی می کنند خط فشار را به سمت خط اول یعنی مذاکره و امتیازگیری حفظ کنند اما مهم است بدانیم این فشارها از طرف ایران و اروپا نباید به قطع خط اول منجر شود.

وی درباره رویکرد بی‌طرفی آژانس که در این روند دستخوش تغییر می شود گفت: در هر حال آژانس ابزار دست قدرت‌های بزرگ اروپایی و آمریکا و بعد چین و روسیه است. بعید می دانم آژانس بخواهد مستقل از آمریکا و اروپا کاری کند یا مثلا برعکس بخواهد مسیر توافق را با برخی اقداماتش به بن بست بکشاند. در هر حال من انتظار کاهش فشارهای آژانس را ندارم و معتقدم آژانس منتظر است ببیند در ۸ آذر دود سفیدی از دودکش مذاکرات بیرون می آید یا نه و بر اساس آن رفتارش را نیز تنظیم می‌کند.

این کارشناس مسایل بین‌الملل درباره محتوای مذاکرات و هدف سفر رافائل گروسی به تهران گفت: بحث بازدید از مکان هایی که ایران تا الان مجوز بازدید از آنها را صادر نکرده است و آژانس این‌ها را لیست کرده و دست ایران داده است. به علاوه افزایش نظارت‌ها و بازرسی‌ها از دیگر درخواست‌های آژانس است که در راستای کاهش تعهدات برجامی ایران آنها را کاهش داده است.