چرا نباید دولت را مقدس جلوه داد؟

گروه سیاست سایت فردا – خانم لاله افتخاری نماینده پیشین مجلس دیروز در اظهارنظری با اشاره به سفرهای استانی رئیس جمهور از وی تقدیر کرده و گفته بود که «باید به جناب آقای رییسی خدا قوت گفت. روش آیت‌الله رییسی برای اداره کشور روشی است که در اسلام توصیه شده و سیره ائمه معصومین‌(ع) است».

این سخن او البته از سوی برخی سیاسیون و رسانه‌ها تلاش برای مقدس‌نمایی دولت تلقی و مورد نقد واقع شد. انتقاداتی که از سوی فعالان سیاسی هر دو جناح اصلاح‌طلب و اصولگرا روانه شد و عمدتا ناظر بر آفات این رویه و تجارب تلخ گذشته بود. ناگفته نماند که برخی نیز چنین تعبیری از سخن مذکور نداشتند. مثلا امیررضا واعظ‌آشتیانی، معتقد است که «نباید این اظهارنظر خانم افتخاری را نقد کرد چون نظر خود را گفته‌اند. درست است که باید به نحوی صحبت کرده و از ادبیاتی استفاده کنیم که نشانه مقدس‌مآبی نباشد اما این که رییسی با ضعفا و کسانی که مشکلات دارند صمیمانه برخورد می‌کنند، نشانه مقدس‌مآبی نیست و پوپولیستی هم نباید تلقی شود. بلکه باید گفت این روشی است که از بزرگان به ارث رسیده و آقای رییسی به عنوان رییس‌جمهور به گونه‌ای برخورد می‌کنند که اولیا هم از آن روش استفاده کرده‌اند. این یک الگوبرداری است».

منتقدان اما نظر دیگری دارند. به عنوان مثال ناصر ایمانی، تحلیلگر سیاسی اصولگرا در گفت‌وگو با «جهان صنعت» از مقدس جلوه‌دادن نظام انتقاد کرده و گفته: «اگر ما این تعابیر را به کار ببریم ممکن است به نقادی صدمه بزند و این درست نیست». ایمانی همچنین در پاسخ به اینکه آیا نباید از تجربه دولت احمدی‌نژاد درس گرفت و دوباره چنین مسیری را نرفت؟ گفته: « بله، در زمان آقای احمدی‌نژاد هم یک سری تندروی‌ها شد و بعدا همه پشیمان شدند. قاعدتا ممکن است به کار بردن این طور تعابیر سبب شود که امر بر آن مقام مسوول هم مشتبه شود. بالاخره همه ما انسان هستیم و ممکن است به کار بردن این تعابیر سبب شود که فرد مسوول هم آرام آرام فکر کند واقعا کسی است. مشکل بعدی این است که این تصور به مراتب پایین‌تر هم سرایت می‌کند. یعنی اگر رییس‌جمهور را با ائمه هم ردیف کنیم، آرام آرام وزرای دولت‌، استانداران و … هم، چنین تصوری درباره خود پیدا می‌کنند و این برای کشور مشکل ایجاد می‌کند».

حسین کنعانی‌مقدم، دیگر فعال سیاسی اصولگرا نیز از رویکرد لاله افتخاری نقدر کرده و گفته: «باید خیلی در ایجاد تقدس‌هایی که واقعیت هم ندارد، دقت کرد. ما چهارده معصوم بیشتر نداشتیم و کسی نمی‌تواند خود را معصوم بداند. به نظر من اگر کسی چنین قصدی داشته باشد باید برود و در دادگاه ثابت کند، اگر نه با افکار عمومی نمی‌توان اینطور بازی کرد».

کنعانی‌مقدم در پاسخ به اینکه بیشترین ضربه از چنین رویکردهایی متوجه چه کسانی می‌شود؟ گفت: «اولین ضربه به خود فردی است که مقدس جلوه داده می‌شود چون باعث ایجاد تکبر ، نخوت و عدم پاسخگویی می‌شود. دومین ضربه هم به نظام است چون اگر این فرد مرتکب خطا و خیانت شود به لحاظ هاله تقدسی که برایش درست شده مثل هاله نوری که احمدی‌نژاد درست کرده بود، به اسلام و نظام ضربه می‌زند».

این انتقادات اما تنها از سوی اصولگرایان مطرح نشده و برخی از فعالان سیاسی اصلاح‌طلب نیز به این موضوع واکنش نشان‌ داده‌اند. مثلا آذر منصوری، قائم مقام حزب اتحاد ملت در صفحه توییتر خود نوشته بود: «خانم افتخاری نماینده سابق مجلس گفته است «شیوه حکومت‌داری آقای رئیسی روش ائمه اطهار است»! آیا تجربه دولت معجزه هزاره سوم و هاله نورسازی و صدماتی که این شبیه‌سازی‌های به دین و مذهب مردم ما زده به قدر کافی درس آموز نبوده است که دست از این شبیه‌سازی‌ها بردارید؟»

حسین انصاری‌راد روحانی اصلاح‌طلب و نماینده مجلس ششم نیز در گفتگو با کانال تلگرایم «عصرما» گفته «هیچ کس مقدس نیست. مقدس فقط همان چهارده معصوم بودند». او با اشاره به اینکه «اصولگرایان از این حرفها به وفور درباره آقای احمدی نژاد هم می‌گفتند» گفته «آقای رئیسی به عنوان رئیس جمهور حداکثر 6 ماه یا یک سال زمان دارد تا مشخص کند تا چه حد در دولت‌داری و عمل به وعده‌هایی که داده موفق است. دوستانی که می‌خواهند از رویه تشبیه به ائمه و امور قدسی برای تبلیغ رئیس جمهور مورد حمایت شان استفاده کنند بهتر است دست کم چند ماهی تحمل کنند تا شاید تشبیهات شان سبب خسارت کمتری به باورهای دینی جامعه باشد.»

ناصر قوامی، دیگر فعال سیاسی اصلاح‌طلب نیز به «جهان صنعت» گفته: « آقای رییسی سید است و اولاد پیامبر. روحانی هم هست لذا احتمال آن وجود دارد که برخی اصولگرایان این حرف‌ها را بزنند. به نظر من البته آنهایی که آقای رییسی را جای ائمه بدانند؛ رییسی را بالا نبرده‌اند بلکه ائمه را پایین آورده‌اند. من با شناختی که از آقای رییسی دارم فکر نمی‌کنم که خود هم راضی به طرح این مسائل و حرف‌ها باشد.» قوامی درباره آسیب این اظهارات بر رابطه دولت و مردم، گفت: «مردم از این چیزها عبور کرده‌اند و توجهی به این حرف‌ها ندارند و ارزشی برای آن قائل نیستند. در واقع گوش مردم پر است از اینکه بگوییم بسیج مقدس است، دولت، سپاه یا حکومت مقدس است. مردم با این حرف‌ها دولت را مقدس قلمداد نمی‌کنند.»این فعال سیاسی اصلاح‌طلب همچنین گفت: «شاید برخی این حرف‌ها را بزنند تا دیگر کسی از دولت نقد نکند و راه نقد بسته شود اما به نظر من مردم این حرف‌ها را جدی نخواهند گرفت».