تخت روانچی: عدم تبعیت آمریکا از احکام و قرارهای دیوان بین المللی دادگستری تأسف برانگیز است

«مجید تخت روانچی» سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در نیویورک امروز (پنجشنبه) ششم آبان ماه در مجمع عمومی سازمان ملل متحد در زمینه دیوان بین المللی دادگستری سخنرانی کرد.

وی گفت: جمهوری اسلامی ایران نقش دیوان بین المللی دادگستری در جلوگیری از خشونت ها و کاهش بحران ها از طریق حل و فصل مسالمت آمیز اختلافات را مهم می شناسد و معتقد است که دیوان با حفاظت از نظم بین المللی و مقابله با اقدامات یکجانبه حکومت قانون را تقویت می کند. 

وی در ادامه با اشاره به دو دعوای در حال رسیدگی ایران در دیوان بین المللی دادگستری به تشریح این پرونده ها پرداخت.

تخت روانچی عنوان کرد: با توجه به تصویب تعداد قابل ملاحظه ای از قوانین و دستورهای اجرایی در ایالات متحده آمریکا که آشکارا برخلاف حقوق بین الملل هستند، مصونیت دولت ایران نزد محاکم آمریکا نادیده گرفته شده است. این اقدام منجر به اقامه دعاوی متعدد علیه جمهوری اسلامی ایران و مقامات و موسسات ایرانی در محاکم آمریکا شده است. در نتیجه این دعاوی اموال ایرانیان از جمله اموال بانک مرکزی ایران مسدود شده است. متعاقب همین احکام اموال بانک مرکزی برای اجرای این احکام مصادره شده است.

تخت روانچی گفت: معتقدیم که چنین مسدودسازی و مصادره ای برخلاف معاهده مودت ۱۹۵۵ بین دو کشور است. دیوان بین المللی دادگستری در ۱۳ فوریه ۲۰۱۹ طی حکمی صلاحیت خود برای رسیدگی به این اقدامات در پرونده «برخی اموال ایران» تأیید کرد و این پرونده در حال رسیدگی در دیوان است.

این دیپلمات ارشد ایرانی همچنین به تشریح پرونده دوم ایران پرداخت و گفت: پس از کناره گیری یکجانبه ایالات متحده از برجام و تصمیم غیرقانونی این کشور برای وضع مجدد تحریم هایی که برخلاف معاهده مودت به طور مستقیم یا غیرمستقیم اتباع و شرکت های ایرانی و ایران را هدف قرار می داد، جمهوری اسلامی ایران دعوایی را در خصوص نقض های متعدد معاهده مودت علیه ایالات متحده آمریکا اقامه کرد. در عین حال، ایران به دلیل فوریت موضوع و خسارات غیرقابل جبران ناشی از وضع مجدد تحریم های ایالات متحده، از دیوان تقاضای صدور قرار موقت نیز کرد.

وی ادامه داد: قضات دیوان در سوم اکتبر ۲۰۱۸ به اتفاق آرا قرار موقتی را صادر کردند که ایالات متحده آمریکا را ملزم می کرد تا هر نوع مانعی را برای واردات مواد قضایی و کشاورزی، دارو و تجهیزات پزشکی و نیز تجهیزات ضروری برای ایمنی هوانوردی رفع کند. دیوان در این قرار به ایالات متحده دستور داد تا تضمین کند که مجوزهای لازم در این خصوص صادر می شود و انتقال منابع مالی در خصوص موارد گفته شده دچارهیچ محدودیتی نمی شود. 

تخت روانچی گفت: متاسفانه ایالات متحده نه تنها از این قرار دیوان تبعیت نکرده است، بلکه با وضع تحریم های جدید به ویژه در دوران اوج شیوع پاندمی کووید-۱۹ عامدانه این دستور را نقض کرده است. شایان ذکر است که دیوان در بند ۱۰۰ این قرار تأکید کرده است که قرارهای موقت لازم الاجرا هستند و بنابراین تعهد بین المللی برای ایالات متحده ایجاد می کنند. در نتیجه جمهوری اسلامی ایران چندین بار عدم تبعیت ایالات متحده از قرار دیوان را به استحضار این نهاد رسانده است. ایالات متحده نیز هر بار این پاسخ را داده که ملزم به قرار است و معاملات بشردوستانه از تحریم ها معاف هستند. 

تخت روانچی اضافه کرد: کذب بودن این ادعا را می توان با استناد به مجوز کلی خزانه داری آمریکا در ۱۷ ژوئن ۲۰۲۱ ثابت کرد که در آن صحبت از تسهیل معاملات مربوط به کووید-۱۹ با ایران شده بود.

وی گفت: علاوه بر این آمریکا با تنگ تر کردن حلقه تحریم ها بعد از قرار دیوان تعهدش مبنی بر عدم اتخاذ اقداماتی که موجب بدتر شدن اختلاف بین دو کشور می شود را نیز نقض کرد است. 

وی اضافه کرد که دیوان همچنین در سوم فوریه ۲۰۲۱ همه ایرادات مقدماتی ایالات متحده نسبت به صلاحیت این دیوان را رد و اعلام کرد که صلاحیت رسیدگی به این قضیه را داراست. در این مرحله انتظار می رود ایالات متحده آمریکا لایحه متقابل خود را تا ۲۲ نوامبر ۲۰۲۱ به دیوان ارائه دهد.

تخت روانچی افزود: با وجود این، باید تأکید کنم که طولانی شدن فرآیند رسیدگی در پرتو فوریت موضوع می تواند برخلاف اضطراری بودن رسیدگی قضایی باشد./فارس