ریشه‌های سیاسی ادعاهای باکو علیه ایران چیست؟

نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان، پیش از ایران این ادعا را تکذیب کرد و در دفاع از خود برآمد. «می‌خواهم خاطرنشان کنم که ما به‌طور بسیار تنگاتنگ با نهادهای انتظامی ایران همکاری کرده و به شکل بسیار مؤثری با قاچاق مواد مخدر مبارزه می‌کنیم. من همچنین می‌توانم ارقامی را ارائه کنم که به‌خوبی میزان ناکام‌گذاشتن عملیات قاچاق مواد مخدر و کشف و ضبط مواد مخدر را نشان می‌دهند. بر اساس برآوردهای او، حجم مواد مخدر کشف‌شده سه تا چهار برابر و حتی بیشتر شده است. این نشان می‌دهد که نیروهای انتظامی ایران و ارمنستان همکاری تنگاتنگی داشته و به‌طور مؤثری با قاچاق مواد مخدر مبارزه می‌کنند».

تکذیب‌های ایرانی  و  ادامه بحث  درباره اسرائیل

مقامات ایرانی آخرین ساعات جمعه به این موضع‌گیری رئیس‌جمهور این کشور که به‌طور سنتی دوست ایران محسوب می‌شود، واکنش نشان دادند.

سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، ادعاهای علی‌اف را تکذیب کرد و آن‌ را ساختگی دانست. او طرح چنین اتهامات رسانه‌ای را در راستای منافع رژیم صهیونیستی مبنی بر تحت تأثیر قرار‌دادن روابط برادرانه دو ملت ایران و آذربایجان توصیف کرد. خطیب‌زاده به آمار شهدای ایران در حوزه نیروی انتظامی نیز پرداخت و با تأکید بر روابط مستحکم برادرانه بین دو ملت تصریح کرد: متأسفانه به نظر می‌رسد به‌رغم پیام‌های خصوصی و مثبتی که از باکو در تماس‌های مختلف دریافت می‌شود، تعمدی برای طرح اظهارات رسانه‌ای بی‌مبنا از سوی باکو وجود دارد که البته در جای خود پاسخ مقتضی داده خواهد شد.

علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی نیز در توییتی در واکنش به ادعای الهام علی‌اف، رئیس‌جمهور آذربایجان نوشت: بی‌توجهی به اصول و الزامات همسایگی و بیان اظهارات کذب و غیرسازنده، نشانه حسن نیت و تدبیر نیست. اتهام‌زنی به کشوری که جامعه جهانی آن را به‌عنوان قهرمان مبارزه با مواد مخدر می‌شناسد، اثری جز بی‌اعتبارسازی کلام گوینده ندارد. مراقب دام‌های پرهزینه شیاطین باشید.

پیام به رئیسی در  زمان  تحلیف

این اولین نوبت نیست که در ماه‌های گذشته الهام علی‌اف مواردی را درباره ایران مطرح کرده است. او چند روز پیش در گفت‌وگو با یک روزنامه ایتالیایی نیز حرف مشابهی زده بود که البته سربسته‌تر به نظر می‌آمد. او با اشاره به تردد کامیون‌های ایرانی در مسیر تجاری همیشگی خود گفت: دلیل اتفاقی که افتاد، ساده است. آذربایجان می‌خواهد که به مرزهایش احترام گذاشته شود. پس از آزادی قره‌باغ، ما در مرزهای خود مستقر شدیم و آنجا ماندیم. مسیر میان برخی شهرهای ارمنستان از محدوده آذربایجان عبور می‌کند. ما مشاهده کردیم که از این مسیر برای عبور کالاهای غیرقانونی به قره‌باغ و محدوده ما استفاده می‌شود. این غیرقابل‌قبول است. ما خواهان این هستیم که به مرزهایمان احترام گذاشته شود. ما یک بیانیه دوستانه فرستادیم تا جلوی این اتفاق را بگیرم. متأسفانه به‌خوبی به این هشدار پاسخ داده نشد؛ بنابراین ما مجبور شدیم گام دوم را برداریم. ما یادداشتی دیپلماتیک فرستادیم. ما سفیر ایران را دعوت کردیم و این موضوع را عمومی کردیم تا جلوی این اتفاق را بگیریم اما وضعیت حتی بدتر شد. تعداد کامیون‌هایی که از ایران به قره‌باغ می‌آمد، بیشتر شد و ما این را یک حمله و توهین تلقی کردیم. پس ما اقدامات کاملا قانونی دیگری اتخاذ کردیم. او گفت: اقدامات غیرضروری در کشور همسایه شکل گرفت. آنها به صدور بیانیه‌های نامناسب، تهدید و انجام رزمایش نظامی در مرزهایمان پرداختند. این عجیب بود که ابتدا گفته شود این رزمایش نظامی از قبل برنامه‌ریزی شده بوده است اما بعد گفته شود این رزمایش برای آن انجام گرفته که به ما پیامی بدهند. هیچ‌کس نمی‌تواند خواست خود را به ما تحمیل کند. او به حضور نمایندگانش در مراسم تحلیف ریاست‌جمهوری ایران نیز پرداخته و اشاره کرده که این پیام را به رئیسی فرستاده که «لطفا به فعالیت‌های غیرقانونی بازرگانان ایرانی در قره‌باغ توجه بفرمایید».

استخوان   در   گلو

حکایت اما شاید همین هم نباشد. ماجرای انتقاد ایران از رابطه آذربایجان با اسرائیل در ماه‌های اخیر اوج گرفته است. اخیرا مایکل دوران، یکی از طرفداران اصلی باکو و عضو انستیتوی هادسون، تصویری را منتشر کرده که در آن، الهام علی‌اف در کنار یک هواپیمای بدون سرنشین اسرائیلی ایستاده است. ظاهرا، این عکس در مرز با ایران گرفته شده است. در گام دیگری آذربایجان پیروزی خود در مناقشه قره‌باغ را به کمک هواپیماهای اسرائیلی دانسته است. موضوعی که به نظر می‌رسد موجب اجرای مانور در مرز ایران و آذربایجان شده است. الهام علی‌اف اما برای این بحث، شمشیر خود را از غلاف در‌آورده است.

او در گفت‌وگویی با روزنامه ایتالیایی «ریپابلیکا» در پاسخ به سؤالی درخصوص اینکه برخی تنش‌های اخیر جمهوری آذربایجان با ایران به دلیل نزدیک‌شدن باکو به اسرائیل است، گفته «دلیل این اتفاق روابط ما با دیگر کشورها نیست؛ چراکه سیاست ما باز، شفاف، باثبات و همان‌طور‌که پیش‌تر نیز گفته بودم، مستقل است. هیچ کشور‌ دیگری نباید و نمی‌تواند بر تصمیمات آذربایجان تأثیر بگذارد. این تصمیمات توسط شخص بنده در باکو براساس منافع ملی آذربایجان گرفته می‌شود. اگر کسی بخواهد با دلایل غیرواقعی آذربایجان را به داشتن روابط با کشور دیگری متهم کند، تلاش‌هایش شکست می‌خورد. این مسیر اشتباهی است و به بن‌بست منجر خواهد شد».

به نظر می‌رسد رابطه تل‌آویو- باکو همچون استخوانی در گلو در منطقه قفقاز جنوبی برای تهران خواهد ماند و حالا که با مسئله در تردد کامیون‌های ایرانی گره خورده، شاید حتی لایه‌های پیچیده‌تری نیز به آن اضافه شود./ شرق