موضع‌گیری دیرهنگام رافائل گروسی درباره اقدامات خرابکارانه علیه تاسیسات هسته ای ایران

موضع گیری های مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی در مورد اقدامات خرابکارانه و تروریستی علیه تاسیسات هسته ای جمهوری اسلامی، انتظاری است که باید مدتها قبل براورده می شد. این نهاد باید اقدامات عملی برای جلوگیری از تکرار چنین اقدامات مخرب را در دستور کار قرار دهد.

آژانس نهادی مستقل است که در سال ۱۹۶۷ تاسیس شد، پیشنهاد تأسیس این سازمان در سخنرانی آیزنهاور رئیس‌جمهور آمریکا در مجمع عمومی سازمان در سال ۱۹۵۳ مطرح شد، این سخنرانی به اتم برای صلح معروف شد. آژانس گزارش‌های خود را به مجمع عمومی سازمان ملل متحد و شورای امنیت ملل متحد ارائه می‌دهد.

با وجود آنکه مطابق اساس‌نامه آژانس، این نهاد بین‌المللی علاوه بر وظیفه نظارتی خود، موظف است از ظرفیت‌های خود برای صیانت از داشته‌های هسته ای اعضا اقدام کرده و خدشه به آنها را پیگیری کند، اما تاکنون این نهاد بین المللی هیچ اقدامی به جز اظهار نظر های دیپلماتیک در قبال اقدامات تروریستی رژیم اسرائیل که شامل ترور دانشندان و حمله به مراکز هسته ای می باشد انجام نداده است. جمهوری اسلامی بارها نسبت به نقض بی طرفی و کوتاهی در انجام وظایف توسط آژانس بین المللی انرژی هسته ای اعتراض کرده است.

اکنون پس از مدت ها رافائل گروسی، مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی در گفت‌وگویی با نشریه انرژی اینتلیجنس در مورد ترور دانشمندان هسته‌ای و خرابکاری در تاسیسات اتمی ایران، دریک موضع‌گیری دیرهنگام گفته که هر نوع حمله علیه تاسیسات هسته ای باید محکوم شود. گروسی با بیان اینکه من یک دیپلمات هستم، به استفاده از زور اعتقادی ندارم و ما کاربرد زور را محکوم می کنیم، او به برگزاری و قطعنامه‌های کنفرانس عمومی آژانس بین المللی انرژی اتمی اشاره کرد و گفت: این کنفرانس با تصویب چندین قطعنامه در گذشته در رابطه با ترور و خرابکاری در تاسیسات هسته‌ای داشته که بسیار صریح و شفاف بوده و با جدیت قدم برداشته است. هر نوع حمله علیه تاسیسات هسته‌ای با توجه به این قطعنامه ها، باید محکوم شود.

مدیر کل آژانس درباره نقش آژانس بین المللی انرژی اتمی در ایران گفت که نقش ما در آنجا غیر قابل اجتناب بوده و هست. در حقیقت آژانس بین المللی انرژی اتمی برنامه اتمی ایران را در کل و فراتر از برجام زیر نظر دارد. وی با اشاره به موضوع برجام افزود: برجام یک توافق خاص محسوب می‌شود و ما وظیفه داریم تا فراتر از بازرسی‌های معمول و اقداماتی که در ایران صورت می‌دهیم، چه هوا آفتابی باشد، چه بارانی، اقدامات بیشتری را اجرا کنیم.

گروسی گفت که آژانس بین المللی انرژی اتمی ضامن اجرای توافقات و تصمیمات گرفته شده است و می‌توان گفت این توصیفی ساده و کاربردی از کاری است که ما انجام می‌دهیم و افزود: با خروج یکجانبه آمریکا از برجام مسائل اخیر بر سر پرونده اتمی ایران آغاز شد و ایران نیز به تدریج از تعهدات خود ذیل این توافق فاصله گرفت. چندین بار به منظور انجام حداقل بازرسی‌ها و راستی آزمایی از مراکز اتمی ایران و جلب رضایت ایران راهی تهران شده ام. در این میان توافقات موقتی به دست آمد تا درصورت احیا شدن برجام، درباره تحولات تاسیسات ایران اطلاعات کامل و کافی وجود داشته باشد.

اگرچه قطعنامه های صادره در مورد محکومیت ترور و خرابکاری که مدیر کل آژانس از آن سخن گفته در زمان مناسب و وقوع حملات تروریستی به برنامه هسته ای جمهوری اسلامی اجرایی نشد و محکومیتی در قبال تروریسم هسته ای صورت نگرفت. اما به نظر می رسد سیاست های آژانس به تازگی تغییراتی کرده است.

گروسی چند روز پیش در گفت و گو با برنامه هاردتاک شبکه بی بی سی در واکنش به ادعاهای نخست وزیر رژیم صهیونیستی مبنی بر ضرورت توقف برنامه هسته‌ای ایران و در حمایت از جمهوری اسلامی، تصریح کرد که قرار نیست سانتریفیوژها در ایران متوقف شود و گفت: جامعه جهانی موافقت کرده که تهران می‌تواند تاحد مشخصی اورانیوم غنی کند.

گروسی در پاسخ به این سوال که آیا آژانس تصویر کاملی از فعالیت‌های اتمی ایران دارد؟ گفت که بازرسی‌های ما در ایران گسترده است. ما در تمام تاسیساتی که ایران دارد حضور داریم و هر روز سال بازرسی انجام می‌دهیم. او در پاسخ به مجری که به ادعاهای نخست وزیر رژیم صهیونیستی اشاره کرد با لحنی تند پاسخ داد: من فکر نمی‌کنم از آنچه که نخست وزیر اسرائیل گفته، بتوان این طور برداشت کرد که به بازرسی‌های ما مورد اعتماد نیست. اسرائیل گمان می‌کند چون ایران دارای توانمندی در زمینه هسته‌ای است یک خطر بشمار می‌رود.

محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی، کاظم غریب‌آبادی سفیر و نماینده دائم کشورمان نزد سازمان‌های بین المللی در وین و بسیاری از مقامات دولت پیشین نسبت به سکوت آژانس در مورد اقدامات تروریستی اعتراض کرده و این موضع گیری را مخالف اصل بی طرفی آژانس دانسته اند.

جمهوری اسلامی با وجود تعهد پذیری و همکاری همه جانبه در طول سال‌ها با آژانس بین المللی انرژی اتمی همواره نسبت به حقوق خود حساس و پیگیر بوده است و اعلام کرده که انتظار دارد آژانس به ماموریت و وظیفه خود عمل کند و با حفظ استقلال به ماموریت خود را ادامه دهد تا آسیب بیشتری به برجام و نیز جایگاه این نهاد وارد نشود.

صاحبنظران سیاسی معتقدند عملکرد این نهاد بین المللی در دوره یوکیا آمانو مدیر کل قبلی و فقید آژانس، مستقل و موثر بود. اما در سال های اخیر برخی از کشورها توانستند از آژانس برای پیشبرد سیاست های خود استفاده کنند.