بازتاب خروج آمریکایی‌ها از افغانستان در روزنامه‌های ایران/ اقتصاد در دولت رئیسی

گروه سیاست سایت فردا - روزنامه‌های امروز به موضوعاتی در حوزه‌های سیاسی، اقتصادی و ... پرداخته‌اند که مهم‌ترین موارد آن به شرح زیر است:

«جوان» معمولا این کار را نمی‌کند اما امروز یک عکس عمودی انتخاب کرده است. این روزنامه اصولگرا موضوع خروج نیروهای نظامی آمریکا از افغانستان را سوژه گزارش خود کرده و با تیتر نسبتا متفاوت «شما اخراجید!» می‌نویسد: «در شرایطی که گفته می‌شـد مهلت خروج امریکایی‌ها از افغانستان تمدید شود، آخرین نیرو‌های این کشور دو شنبه شب برای همیشه از کابل پایتخت افغانستان خارج شدند. خارج شدن البته محترمانه‌ترین لفظی است که برای اتفاقات دوهفته اخیر می‌توان به کار برد، در حالی که خروج از افغانستان آغاز عملی شدن یک دستورکار منطقه‌ای درمورد امریکا است: «شما اخراجید!»

این روزنامه اصولگرا در تیتر دو نیز یک گزارش اقتصادی دارد و با تیتر «سازمان حمایت از مطففین!» نوشته است: «در گذشته کالایی که وزنش یک کیلو بود، به اندازه وزنش قیمت برای مصرف‌کننده تعیین می‌شد، اما به تدریج با افزایش قیمت کالا‌ها تولیدکنندگان با ترفند کاهش وزن کالا تلاش کردند، زیان خود را جبران کنند. به طوری که کالا‌های بسته‌بندی یک کیلویی به تدریج به ۹۰۰گرم تقلیل پیدا کرد، اما در عمل وقتی کالا را وزن می‌کنیم، ترازو وزن ۸۴۰گرم را نشان می‌دهد، اما قیمت آن معادل ۹۰۰ گرم است. متأسفانه در این سال‌ها تولیدکنندگان در مقابل چشمان نهاد‌های حمایت از مصرف‌کننده، کاهش وزن داده، ولی قیمت را کاهش ندادند و به این ترتیب کم‌فروشی را در تمام کالا‌ها رایج کردند.»

«سازندگی» تحت عنوان «وارثان داعش» در پی پاسخ به این سوال است که «گروه تندرو و رادیکال داعش خراسان از کجا سربرآوردند و چه اهدافی در سر می‌پرورانند؟»

پیرمحمد ملازهی کارشناس مسائل افغانستان در این باره می‌نویسد: «این گروه بعد ازم دتی تحت عنوان داعش  شاخه خراسان شناخته شد که ترکیبی است از جریان‌های رادیکال فعال در آسیای مرکزی و جنوبی، یعنی گروهی از چچنی‌ها، اویغورها، جهاد اسلامی ازبک، اشکر طیبه فعال در پاکستان، جیش محمد (گروهی رادیکال فعال در کشمیر که خواهان جدایی این سرزمین از هند است) و حزب مجاهدین کشمیری.»

وی تاکید می‌کند: «باید گفت حقیقتا طالب‌های رادیکال وابسته به جریان حقانی با داعش شاخه خراسان که جریان ترکیبی است به لحاظ فکری و ایدئولوژیک تفاوتی ندارند و هر دو در جست و جوی اجرای نسخه ارائه شده توسط القاعده هستند که همانا شکل‌گیری امارات اسلامی  جهانی است».

«آرمان ملی» گفت‌وگویی دارد با احمد نقیب زاده استاد و تحلیلگر مسائل بین‌المللی که عکس یک و با تیتر «تمرکز ایران را از سوریه به مرزهای شرقی تغییر دادند» منتشر شده است. اهم اظهارات وی در این گفت‌وگو به شرح زیر است:

*در عالم سیاست نشانه‌ها و علائم حایز اهمیت است.هنگامی که آمریکا و طالبان با هم مذاکره می‌کنند، از عناصری مانند زلمی خلیل زاد برای مذاکره استفاده می کنند و به دولت مستقر در افغانستان در راستای آزاد کردن زندانیان منتسب به طالبان فشار وارد می کنند علائم و نشانه هایی است که طالبان متوجه این نکته می‌شود که در صورتی که قصد به قدرت رسیدن در افغانستان را داشته باشند راه برای آنها از سوی آمریکا باز شده است.

*به نظر می‌رسد آمریکا این نکته را به طالبان دیکته کرده که اگر به دنبال این هستند که در قدرت بمانند باید در رفتار خود تجدید نظر کنند و دست از خشونت بردارند.

*از امروز دست پاکستان در افغانستان بازتر خواهد بود و این کشور تلاش می‌کند از به قدرت رسیدن طالبان در راستای اهداف خود استفاده کند. این وضعیت تاحدودی برای ترکیه نیز وجود دارد. در چنین شرایطی است که شرایط برای ایران خطرناک خواهد بود. دلیل این مسأله نیز این است که از یک طرف دیگر جایی برای نفوذ ایران باقی نمی ماند و از سوی دیگر نیز این احتمال وجود دارد که شرارت‌هایی از سوی گروه داعش شاخه خراسان صورت بگیرد که از طرف طالبان کنترل نشود و بلکه ممکن است تقویت نیز بشود.

*یکی از اقداماتی که ایران قبل از به قدرت رسیدن طالبان انجام داد و مورد مخالفت برخی نیز قرار گرفت برقراری ارتباط با طالبان بود. معتقدم این اقدام صحیحی بود و نباید از آن انتقاد کرد.

*این احتمال وجود دارد که در درازمدت نوعی ناامنی در مرزهای ایران به وجود بیاید. هدف نیز این  است که نگاه ایران را از سوریه به مرزهای خود با افغانستان معطوف کنند.

«شرق» در تیتر یک امروز خود سیاست‌ها اقتصادی رئیسی را زیر ذره‌بین گذاشته و با اشاره به این گفته برخی کارشناسان که معتقدند رئیسی ارز را تک نرخی می‌کند، در گزارشی تحت عنوان «رئیسی در مسیر سیاست ارزی خاتمی» می‌نویسد: « اگرچه در این سال‌ها کارشناسان و تحلیلگران مدام بر ضرورت ارز تک‌نرخی تأکید داشتند اما در عمل و به دلایل شرایط کلان‌تر سیاسی و اقتصاد این موضوع محقق نشد یا در چند مورد که این اتفاق رخ داد، دوام چندانی نیافت. هرچه‌ هست حالا به نظر می‌آید دولت سیزدهم برنامه جدی دارد که گام در مسیری بگذارد که پیش‌تر و در دولت اصلاحات به مرحله عمل رسید و نتایج خوبی هم به همراه داشت؛ جاده ارز تک‌نرخی.»

این روزنامه اصلاح طلب در شماره امروز خود گفت‌وگویی هم با غلامحسین حسن‌تاش از چهره‌های شناخته شده حوزه نفت دارد. او می‌گوید: «یک نقد من این بوده که وزیر وقت نفت در دنیای هفت خواهران زندگی می‌کند در صورتی که آن دنیا عوض شده است. از اینجا می‌خواهم یک گریز بزنم به اینکه اصولا به نظر من یکی از مشکلات بسیار بزرگ کشور این است که ما قادر به درک و فهم بهنگام تحولات جهانی و تغییر الزامات جهانی و تطبیق نظام تصمیم‌گیری‌مان با تحولات و الزامات جدید نیستیم و به عبارتی گاهی فرزند زمان خودمان نیستیم. مثلا بعضی‌ها که روی سیاست خارجی مؤثرند به نظر من هنوز در دوران جنگ سرد گیر کرده‌اند. ضمن اینکه اگر در جایی منافع ملی ایجاب کند و امکانش هم باشد بنده با حضور غول‌ها هم مخالفتی ندارم نه اینکه بگوییم یا غول یا هیچ.»

«اعتماد» با عنوان «فرار به ۲۰ سال قبل» خروج نظامیان از افغانستان را سوژه عکس یک کرده و در گزارش خود به به نقل از راس دوتات، که در یادداشتی برای نیویورک تایمز نوشته، آورده است: «یک ماه پیش تصور می‌کردم که نسبت به جنگ ۲۰ ساله در افغانستان زیاده از حد بدبینم. امروز، با مشاهده عقب‌نشینی ولنگار و سقوط سریع هر آنچه برای آن در افغانستان جنگیده‌ بودیم، به این نتیجه رسیدم که گویا به اندازه کافی بدبین نبودم.» او در ادامه می‌نویسد: «شکست ما در افغانستان برای جلوگیری از احیای طالبان از زمان دوره اول ریاست‌جمهوری باراک اوباما، زیر آواری از اطلاعات گمراه‌کننده و دروغ‌های بروکراتیک، درست مشابه ماجرای جنگ ویتنام دفن شده‌ بود.» او در ادامه می‌نویسد: «اما با فرا رسیدن زمان عقب‌نشینی، زمینه برای بدبینی عمیق‌تری ایجاد شد، بدبینی نسبت به ظرفیت امریکا برای باقی ماندن در جایگاه یک ابرقدرت.»

«آفتاب یزد» در مصاحبه‌ای با قاسم محبعلی که عکس یک هم کرده است وضعیت روابط ایران و عربستان را بررسی می‌کند. این کارشناس مسائل بین‌المللی معتقد است که «شاید بتوان گفت یخ روابط ایران و عربستان در حال آب شدن است اما این یخ ممکن است تا مدت‌ها آب شدنش به طول انجامد زیرا نگاه عربستان به ماجرای ایران به بسیاری از تصمیمات در سطح جهان و منطقه بستگی دارد و چه بسا اگر ملاحظات عربستانی‌ها در نظر گرفته نشود برای ادامه گفتگو‌ها نیز تمایلی از خود نشان ندهند.»

این روزنامه اصلاح‌طلب در تیتر یک خود نیز وضعیت اقتصاد و مشخصا اوضاع دلار را بررسی می‌کند. این وضعیت را نیز ناشی از تکرار سیاست‌های مخرب 50 سال گذشته می‌داند و به نقل از علی سعدوندی کارشناس اقتصادی می‌نویسد: «من فکر می‌کنم سیاست مخرب 50 سال گذشته مجددا در دولت سیزدهم نیز در حال تکرار است و آن هم سیاست ارزپاشی است؛ یعنی برداشت مسئولان امر این است که اگر منابع ارزی کشور را در بازار تزریق کنند وضعیت اقتصاد اصلاح می‌شود اما در حقیقت نه تنها این اتفاق نمی‌افتد بلکه این ارزپاشی در طول 50 سال گذشته موجب بیماری هلندی شده است.»

«کیهان» خروج آمریکایی‌ها از افغانستان را تیتر یک کرده و با ایجاد تحولی در شکل صفحه یک که در این روزنامه کمتر اتفاق می‌افتد، به این موضوع پرداخته است. این روزنامه اصولگرا تیتر و عکس را یکی کرده و در گزارشی تحت عنوان «پایان عملیات فرار از افغانستان /90 ژنرال آمریکایی: بی‌اعتبار شدیم» نوشته است: «بامداد سه‌شنبه با خروج شبانه آخرین نظامی آمریکایی از کابل، عملیات فرار تحقیرآمیز این کشور از افغانستان رسماً به پایان رسید. 90 ژنرال بازنشسته آمریکایی با انتشار نامه‌ای ضمن اعلام اینکه، با این شکل فرار، اعتبار آمریکا بین متحدانش لطمه‌ای جبران‌ناپذیر خورد، خواستار استعفای وزیر دفاع و رئیس‌ستاد مشترک ارتش آمریکا شدند.»

«کیهان» گزارش مذکور را در روتیتر، «خبری تحلیلی» توصیف میکند اما در سراسر گزارش ردی از تحلیل نبوه و صرفا خبر است و آنچه دیگران گفته و نوشته‌اند!

«ایران» نیز امروز «پایان 20 سال اشغال افغانستان» و خروج آخرین نظامیان آمریکایی از این کشور را تیتر یک کرده است. در سایر بخش‌های صفحه یک نیز غیر از خبر ، چیزی ندارد. بهترین خبر دیروز را اما عکس یک کرده است. این روزنامه دولتی مدال‌های طلای سه زن از کاروان پارالمپیک ایران را با عنوان «روز طلایی زنان» بازتاب داده و در توضیح عکس، نوشته است: «حرکت دلچسب و جوانمردانه «ساره جوانمردی» در مراسم اهدای مدال؛ او هنگام عکس یادگاری، زانوهایش را خم کرد تا همردیف رقبای ویلچرنشین خود از ترکیه و مجارستان شود. این عکس مورد توجه کاربران در فضای مجازی قرار گرفت و بارها به اشتراک گذاشته شد.»

«وطن امروز» اما به مسائل داخلی پرداخته است. عکسی از رئیسی که حاکی از توجه به طبقه محروم است را انتخاب کرده و ضمن آنکه به آن «پیوست عدالت» می‌زند، تیتر زده: «محرومان منتظرند». این تیتر البته برای یک جا جمع کردن سه گزارش متفاوت است. یونس مولایی در یکی از این گزارش‌ها با تیتر «بازگشت حاشیه به متن» در پی پاسخ به این سوال است که «پیوست عدالت در تصمیمات دولت چگونه منجر به توانمندسازی طبقات ضعیف خواهد شد»؟ گروه اقتصادی این روزنامه نیز در گزارشی با عنوان «همسفره مردم شوید» در پی آسیب‌شناسی نارسایی عدالت اقتصادی در یک دهه اخیر و راهکارهایی برای اصلاح آن است. سومین مطلب این پرونده هم گفت‌وگویی است که اشکان صدیق با سید محمدحسین هاشمیان عضو هیات علمی دانشگاه باقرالعلوم درباره سازوکارهای اجرای عدالت در دولت انجام داده و با تیتر «کلید قسط به دست ناس» منتشر شده است.