چشم انداز تعامل با آمریکا روشن نیست

گروه سیاست سایت فردا – تکلیف کابینه رئیسی ظرف یکی دو روز آینده روشن خواهد شد و یکی از وزرایی که به نظر می‌رسد مورد اعتماد مجلس قرار بگیرد نیز وزیر خارجه است. به این ترتیب وقت آن رسیده که به پیش بینی اصلی‌ترین مسائل و چالش‌ها در این حوزه بپردازیم. روشن است که مذاکرات برجامی که به نوعی به تعامل و توافق ایران و آمریکا وابسته است، همچون سال‌های قبل اصلی‌ترین پرونده حوزه سیاست خارجی است. 

رسیدگی به این پرونده اما چه در اختیار وزارت خارجه بماند و چه به شورای عالی امنیت ملی بگردد و چه راهکار دیگری یافت شود، مورد توجه و حائز اهمیت است. باید دید که آیا دولت جدید سبب ایجاد تغییراتی در مواضع ایران خواهد شد یا خیر؟ چشم انداز تعامل ایران و آمریکا در این پرونده چگونه ترسیم می‌شود؟

رامین مهمانپرست، سخنگوی سابق وزارت خارجه چشم‌انداز تعاملات ایران و آمریکا را در دولت رئیسی را روشن نمی‌داند. او در گفت‌وگو با «فردا» گفت: «نوع تعامل ایران و آمریکا فعلا با توجه به سیاست‌هایی که آمریکایی‌ها در قبال مردم ما داشته‌اند چشم انداز روشنی ندارد. آمریکایی‌ها اگر قرار باشد تغییر جدی در روابط ایجاد کنند باید ابتدا دست از دشمنی برداشته و حسن نیت خود را عملا در بحث برجام و لغو تحریم‌ها ثابت کنند».

وی در پاسخ به اینکه آیا شرایط موجود یعنی مشکلات داخلی اعم از اقتصادی و ... ممکن است موجب نرمش بیشتر به خرج دادن در دولت رئیسی بشود؟ گفت: «راه حل مشکلات موجود این نیست که ما به آمریکا امتیاز بدهیم یا به هر قیمتی دنبال ایجاد رابطه باشیم. اگر مساله به این شکل قابل حل بود که ما در هشت سال گذشته بیشتر نوع برخورد مثبت را با دنیای غرب داشتیم. ما در این دوره اعتماد کردیم و نتیجه‌ای هم نگرفتیم».

این کارشناس مسائل سیاست خارجی تاکید کرد: «اتفاقا اگر بخواهیم بحث برجام و لغو تحریم را به یک نقطه مثبتی برسانیم باید کمترین وابستگی را به رابطه با غرب داشته باشیم. در عوض باید دنبال تقویت روابط با همسایگان و سایرکشورهای دنیا، همچنین رفع نقاط ضعف اقتصاد داخلی از طریق تکیه به بخش خصوصی، افزایش تولید، یافتن راه‌های صادراتی و ... باشیم. هرقدر که ما موفق بشویم با سیاست‌های درست وابستگی بودجه به درآمدهای نفتی را کم کرده و کسری بودجه را رفع کرده و دولت را کوچک کنیم؛ مشکلات خود را کاهش داده و به سمتی می‌رویم که با موضع مقتدرتری وارد مذاکرات شویم. یعنی لزومی به دادن امتیازهای بیخود نیست».

وی افزود: «طرف غربی و آمریکایی اگر احساس کند که ما یک برنامه اصولی داریم و چشم امیدمان به آمریکایی‌ها نیست و به هر قیمتی دنبال کمک آنها نیستیم، انگیزه‌های بیشتری پیدا می‌کنند تا بر اساس اصول روابط بین‌الملل از جمله احترام متقابل و پایبندی به تعهدات وارد یک مسیر جدید شوند. اگر یک تصور اشتباه از کشورما داشته باشند و فکر کنند که فشار بیشتر باعث تسلیم و امتیاز دادن می‌شود و رویه های گذشته را تکرار کنند، هیچ چشم‌انداز روشنی در ارتباط با آمریکا نخواهیم داشت.

مهمانپرست در پاسخ به اینکه «به این ترتیب در دولت آقای رئیسی سخت‌گیری‌هایی بیشتری در حوزه مذاکرات خواهیم داشت که شاید موجب روشن‌تر شدن چشم انداز نیز بشود؟» گفت: « نه. حرف از سخت گیری بیشتر نیست. من می‌گویم که باید در رابطه با رفع مشکلات اقتصادی داخل کشور اقدامات جدی‌تر کرده و تصمیمات شجاعانه‌تری کنیم. یک جراحی بزرگ اقتصادی لازم داریم و باید سیاست‌هایی اتخاذ کنیم که در یک دوره چهار ساله نشان دهد مشکلات اقتصادی کمتر خواهد شد و وابستگی به درآمدهای نفتی که با تحریم ما را تحت فشار قرار می‌دهد، کاسته شده است. برنامه اصلی ما باید رفع موانع و نگاه به توسعه روابط با همسایگان و دوستان دیگر باشد. وقتی هم که شرایط بهتری داشته باشیم می‌توانیم بر موضع اصولی خود ایستادگی کنیم. بحث سخت گیری نیست. در برجام دو طرف تعهداتی داشته‌اند. ما به تعهدات خود عمل کرده اما طرف مقابل عمل نکرده است. هر وقت که آنها به تعهدات خود عمل کنند برجام به نتیجه می‌رسد، معنی این سختگیری نیست. معنی آن پایبند به تعهدات است. این طرف آمریکایی است که به تعهدات پایبند نبوده است. ما چیزی بیشتر از آن چه مورد توافق بوده نمی‌خواهیم».