از افغانستان تا بهارستان

گروه سیاست سایت فردا - روزنامه‌های امروز به موضوعاتی در حوزه‌های سیاسی، اقتصادی و ... پرداخته‌اند که مهم‌ترین موارد آن به شرح زیر است:

«وطن امروز» برای اینکه بررسی صلاحیت وزرای پیشنهادی رئیسی توسط مجلس را که از دیروز کلید خورد، آن بالا کنار لوگو ببیند، ناگزیر جای لوگو را قدری عوض کرده است. در گزارشی که عکس یک کرده اما یکی از آن تیترهایی را دارد که می‌توان آن را خاص همین روزنامه دانست. وطن امروز برای پرداختن به تحولات جاری در افغانستان از عنوان «عبرت سگ‌ها آمریکایی» استفاده کرده و این را از بخشی از سخنان اخیر سیدحسن نصرالله وام گرفته که گفته است: «کسانی که به آمریکا تکیه کرده‌اید عبرت بگیرید؛ حفظ سگ‌های‌شان از حفظ شما برای‌شان مهم‌تر است».

«اعتماد» در پوشش جلسات رای اعتماد به وزرای پیشنهاد کنایه‌ای دوسویه به مجلس و دولت می‌زند. این روزنامه اصلاح‌طلب با تیتر «ورود سهل به مسیر صعب» از یک سو مجلس را به مماشات با دولت و نادیده گرفتن ضعف‌ها متهم می‌کند و از سوی دیگر به دولت و رئیسی یادآور می‌شود که اداره کشور از این پس به مراتب سخت‌تر از گذراندن کابینه از فیلتر مجلس خواهد بود. گزارش نویس اعتماد نوشته است: « اگر شانس کمی با او یار شود، حتی می‌تواند بدون حتی یک ریزش، ظرف چند روز آینده تشکیل کابینه دهد و در غیر این صورت، نهایتا با سپردن یکی، دو کرسی کابینه خود به سرپرست تا معرفی گزینه جایگزین و طی روند دریافت رای‌اعتماد، دولتش را تشکیل خواهد داد. رییس‌جمهوری که دیروز البته به‌خاطر آنکه دست‌کم تا اینجای کار که به‌رغم معرفی 19 وزیر پیشنهادی به مجلس و انتصاب معاون اول و رییس‌دفتر و همچنین معاون پارلمانی خود در دولت سیزدهم، هیچ‌یک از مدیران زن یا اهل سنت را برای حضور در جمع کابینه‌اش درنظر نگرفته، مورد انتقاد قرار گرفت و علاوه بر اینکه با مطالبه اعلام ریز اموال و دارایی‌های خود و تمامی اعضای دولتش مواجه شد، به‌دلیل طرح شائبه‌هایی درخصوص ارتباط خویشاوندی با برخی گزینه‌ها به‌خصوص در تیم اقتصادی، مجبور به پاسخگویی شد اما واقعیت آن است که به دلیل هیچ‌یک از این قصورهای کابینه تحت فشار نبوده و مورد استنطاق قرار نگرفته است. رییس‌جمهوری در آغاز مسیری طولانی که شاید تنها آغازش این‌چنین سهل و دور از دست‌انداز باشد.»

«جوان» امروز تیترهای نسبتا خنثی‌ دارد. برای بازتاب جلسات رای اعتماد به کابینه پیشنهادی در مجلس از عنوان «موافقان و مخالفان دنبال دولت قوی» استفاده کرده و وقتی هم سر وقت تحولات اخیر در همسایه شرقی می‌رود به استفاده از تیتر «میراث آمریکا» اکتفا می‌کند. این روزنامه اصولگرا در این گزارش که عکس یک هم شده، نوشته است: «یک هفته پس از سقوط کابل و فرار اشرف غنی، میراث ۲۰ سال اشغال افغانستان به دست امریکا، تصویری مات و مبهم‌تر از هر زمان دیگری است؛ جماعتی نگران از آینده کشوری که ارتش سرتا پا مسلحش ظرف ۹ روز سقوط کرد، سرنوشت خود را به چرخ‌ها و بدنه آهنین طیاره‌های غول پیکر امریکایی گره زده‌اند؛ اتفاقی غمبار و تأسف‌انگیز که تصاویر دست به دست شدنش از شبکه‌های اجتماعی، چیزی جز آه و فغان برای افغانی و غیرافغانی ندارد. ماندگان در کابل هم، زیر بار سنگین ۲۰ سال اشغال، جنگ و کشتار و ترور، اطمینانی به آینده کشوری ندارند که دو دهه قبل قرار بود بیخ گوش ایران، مدل امریکایی صلح و پیشرفت را ظرف چند سال کوتاه تجربه کند!»

«شرق» مثل خیلی از روزنامه‌های امروز عکس یک خود را خرج مسائل افغانستان کرده و در تیتر یک نیز به مسائل داخلی که مهم‌ترین و به روز ترین آن بررسی صلاحیت وزرای پیشنهادی رئیسی در مجلس است، پرداخته است. برای عکس اما انتخاب بهتری از سایرین دارد. هم از نظر زیبایی و خاص بودن عکس و هم از نظر زاویه نگاه به تحولات افغانستان. گزارش نویس «شرق» نگاهی به آینده داشته و در گفت‌وگوهایی با پیرمحمد ملازهی ، دیاکو حسینی، احمد بخارایی، محمد شوری و فریدون مجلسی سعی در ترسیم چشم‌انداز این کشورهای همسایه دارد. برای همین هم از تیتر «افغانستان: روز بعد» استفاده می‌کند. دبیر عکس این روزنامه نیز به جای طالبان یا مردان افغانستان تصویر از سه زن افغانستانی را برگزیده که اگرچه نگاه دو نفرشان زیر آن چادرهای لاجوردی معلوم نیست به کجاست اما صورت و نگاه یکی پیدا و مملو از نگرانی، ترس و بلاتکلیفی است. 

«کیهان» ساده‌تر از دیگر روزنامه‌ها گرفته و در تیتر یک امروزش گزارشی خبری دارد از جلسه دیروز مجلس . گزارش فراتر از آنچه دیروز از رادیو شنیده و در خبرگزاری‌ها خواندیم نیست و برای تیتر هم خلاقیتی صرف نشده است. یک نقل قول مستقیم از رئیس دولت سیزدهم و همین. 

در عکس یک گریزی به عزاداری‌های امسال زده شده و تصویری از جمعیت حاضر در کربلا. نه از این رو که با توجه به وضعیت شیوع کرونا در ایران و جهان نقدی به تجمع میلیونی باشد و از این حرف‌ها، بلکه صرفا از باب پوشش این حضور.

این روزنامه اصولگرا در گزارش دیگری که تیتر دو کرده هم به مسائل افغانستان می‌پردازد. منتها در آن گزارش هم حرف قابل توجه یا چیزی بیش از آنچه تا کنون گفته شده است، در کار نیست. «کیهان» با عنوان «عقبگرد 20 ساله افغانستان /شکست و فرار تحقیرآمیز آمریکا» می‌نویسد: «افغانستان 24 مرداد ماه با ورود طالبان به کابل و فرار تحقیرآمیز آمریکا و اشرف غنی رئیس‌جمهور وابسته به آمریکای این کشور سقوط و به 20 سال پیش یعنی همان سالی که از سوی آمریکا اشغال شده بود، عقبگرد کرد. بسیاری از کشورها که تا دیروز طالبان را یک گروه تروریستی می‌نامیدند اعلام کرده‌اند با این گروه همکاری می‌کنند.»

«سازندگی» در شماره امروز خود مجلس و بررسی صلاحیت وزرا یعنی مسائل داخلی را کنار گذاشته و جلد خود را به افغانستان و اتفاقات اخیر آن اختصاص داده است. به جای عکس کارتونی از اشرف غنی دارد و رئیس جمهور سابق افغانسان که خیلی زودتر از انتظار پول‌ها را برداشت و گریخت را در قامت یک موش قرار داده است. این روزنامه اصلاح‌طلب با تیتر «تله طالبان» می‌نویسد: «جهان نباید فریب طالبان را بخورد و اسیر خائنانی چون اشرف غنی شود». 

محمد قوچانی در یادداشتی در همین باره می‌نویسد: «اکنون دیگر با اطمینان می‌توان گفت که بر خلاف شعارهایی چون «برگشت ناپذیری اصلاحات» تاریخ همیشه به عقب برمی‌گردد؛ وقتی پس از بیست سال طالبان به افغانستان برمی‌گردد! و از آن فاجعه‌بارتر، وقتی جهان برای آنان فرش قرمز پهن می‌کند. فرشی که سرخی آن از خون هزاران انسان رنگین شده است».

«ایران» که هنوز لوگو را به خاطر ایام عزاداری ماه محرم سیاه نگه داشته است، امروز همان طور که انتظار می‌رفت صفحه یک خود را به حضور رئیسی در مجلس و دفاع وی از کابینه پیشنهادی‌اش اختصاص داده است. گزارشی خبری که با یک نقل قول مستقیم از رئیس جمهور به عنوان تیتر، تکمیل شده است. 

این روزنامه دولتی همچنین گزارشی میدانی دارد از نارضایتی مردم پایتخت در صف‌های تزریق واکسن. مهسا قوی‌قلب در این گزارش با تیتر «هجوم دلتا کرونا به مراکز شلوغ واکسیناسیون» آورده است: «ویروس کرونا، این عامل نامرئی و موحش بیماری همچنان در کشور در حال پیشتازی است و آمارها هر روز نگرانی‌ها را بیشتر می‌کند، اما در میان بحرانی که با آن مواجه هستیم، بحث واکسیناسیون هم شدت پیدا کرده و پایگاه‌های تزریق واکسن در سراسر کشور افزایش یافته‌اند، حالا دوز دومی‌ها هم کم‌کم در حال دریافت واکسن هستند، این برنامه در حالی انجام می‌شود که برخی مراکز واکسیناسیون تجمیعی به دلیل نبود مدیریت و برنامه‌ریزی درست و منطقی با چنان ازدحامی روبه‌رو می‌شوند که خود به محلی برای انتشار ویروس کرونا تبدیل می‌شوند.»

«آرمان ملی» برخلاف «اعتماد» که رای اعتماد گرفتن رئیسی برای وزرایش از مجلس را شروعی ساده برای دولت تلقی کرده است، این کار را چالش دولت می‌داند. همین است که در تیتر یک امروز خود با عنوان «چالش را ی برای وزرای لب مرزی» می‌نویسد: «نکته جالب در جلسه دیروز برخی مخالفت‌ها با برنامه کلی دولت و از آن مهم‌تر انتقادات و مخالفت‌‌های شدید با باغ‌گلی وزیر پیشنهادی آموزش و پرورش بود و به نظر می‌رسد نخستین کسی که از نمایندگان رای اعتماد نگیرد وی خواهد بود.»

این روزنامه اصلاح‌طلب برای نقد کابینه پیشنهادی رئیسی نیز به گفت‌وگو با محمد هاشمی فعال سیاسی اصلاح‌طلب پرداخته و به نقل از وی می‌نویسد: «اکثر اصولگراها در کابینه رئیسی غایب‌اند؛ جز احمدی‌نژادی‌ها».

«آفتاب یزد» برای نقد کابینه مورد نظر رئیسی اما یک بهانه جدید پیدا کرده است. این روزنامه اصلاح‌طلب از موافق صحبت کردن عنابستانی در جلسه دیروز مجلس استفاده کرده و با کنار هم قرار دادن دفاع او از جوان‌گرایی و ماجرای سیلی به سرباز جوان، تیتر می‌زند: «آقای عنابستانی! جای سیلی شما هنوز درد می‌کند».

این روزنامه اصلاح‌طلب البته دو گزارش دیگری با موضوع مجلس و بررسی امکان اعتماد به وزرا دارد. در یکی از این گزارش‌ها با عنوان «مجلس بی‌انضباط» آمده است: «نکته‌ای که در این میان بسیار قابل تامل بود، رفتارهای نمایندگان مجلس بود. ... متاسفانه این بی‌اهمیتی‌ها و بی‌احترامی‌های نمایندگان، زمانی اوج می‌گیرد که وزیر پیشنهادی به مذاق‌شان خوش نیاید یا کافی است که نماینده‌ای که به عنوان مخالف یا موافق پشت تریبون قرار می‌گیرد مورد پسند آن‌ها نباشد، آنوقت است که رفتارهای عجیبی از خودشان نشان می‌دهند مثلا گعده‌ای درست می‌کنند و بدون توجه به کسی که در حال سخنرانی است با یکدیگر به گفتگو می‌پردازند. مانند کاری که با محمدحسین بحرینی نماینده مجلس کردند». 

این نقد اما همیشه به مجلس وارد بوده و در تمام ادوار قبل نیز این قبیل رفتارها کم دیده نشده است، چنانچه یکی از معروف‌ترین جملات علی لاریجانی رئیس پیشین مجلس آن بود که «آقای در صندلی‌های خود حضور داشته باشند».

دیگر گزارش مجلس «آفتاب یزد» اما با عنوان «سکوت آزاردهنده بانوان مجلس» منتشر شده و در نقد زنان پارلمانتاریست آمده است: «ین موضوع قابل پیش‌بینی بود اما اینکه تا کنون حتی زنی در سمت معاونت امور زنان و خانواده هم جای نگرفته کمی نگران‌کننده به نظر می‌رسد چرا که این طور استنباط می‌شود که نیمی از جامعه به طور کلی در حال نادیده گرفته شدن هستند و این موضوع با عدالت اجتماعی که ابراهیم رئیسی پیش از انتخابات بار‌ها بر آن تاکید کرده بود در تناقض است. با این حال موضوع قابل تامل دیگر سکوت نمایندگان زن، روز گذشته در مجلس شورای اسلامی بود. این سکوت آزار‌دهنده به حدی محسوس بود که سبب شد تا برخی نمایندگان مرد جور آن‌ها را کشیده و از جای خالی زنان در کابینه رئیسی انتقاد کنند. روز گذشته هیچ یک از نمایندگان زن در مجلس شورای اسلامی در جایگاه مخالف یا موافق حاضر نشده و هیچ نطق و تذکری از آن‌ها شنیده نشد! شاید بتوان گفت در هیچ یک از ادوار مجلس، زنان تا این حد منفعل عمل نکرده بودند و حالا در مجلس یازدهم که چشم امید زنان کوشا و پویای جامعه به نمایندگان زن است شاهدیم که آن‌ها سکوت اختیار کرده و در گوشه‌ای انزوا گزیده اند! شاید بتوان این موضوع را مهر تائیدی بر جای خالی زنان در کابینه دولت سیزدهم دانست، در مجلسی که زنانش منفعل عمل کنند، دولت هم باید زنان را نادیده بگیرد و در نهایت نیمی از جامعه به صورت خودکار سانسور خواهند شد.»