کارنامه دولت روحانی در حوزه سیاست خارجی

یک فعال اصلاح‌طلب اذعان کرد کارنامه دولت روحانی در حوزه سیاست خارجی قابل دفاع نیست. الهه کولایی نماینده مجلس ششم به «دیپلماسی ایرانی» گفت: این نگاه ساده‌انگارانه‌ای است که بهبود روابط با غرب در نتیجه برجام یعنی قطع رابطه ایران با روسیه، در حالی که منافع ملی ایجاب می‌کرد ما شاهد تعریف روابط متوازنی، هم با روسیه، هم با اروپا، آمریکا، ژاپن، چین و... در یک زمان واحد باشیم. یعنی جمهوری اسلامی ایران با دارا بودن امتیازاتی که از آن به عنوان اهرم های قدرت ملی یاد می‌شود و به‌ویژه با توجه به موقعیت خاص ژئوپلتیکی، این توان را دارد که با همه قدرت‌های جهانی روابط متوازنی را تعریف کند.

کولایی در ادامه تصریح کرد: روابط ایران و روسیه در طی ۸ سال گذشته متاسفانه آن‌طور که انتظار می‌رفت تحول پیدا نکرد و بازتاب‌های آن را در این مدت شاهد هستیم.

روابط ایران با کشورهای حوزه دریای خزر خواه‌ناخواه متاثر از روابط ایران با روسیه است. در شرایط تحریم و سیاست فشار حداکثری آمریکا شاهد آن بودیم که دولت دوازدهم پیوند و پیوستن به اتحادیه اقتصادی اوراسیا را هدف قرار می‌دهد. یعنی در فضایی که برجام می‌توانست به منافع ملی ایران کمک کند با خروج ترامپ از توافق هسته‌ای، تهران به سمت حضور در اتحادیه اقتصادی اوراسیا گرایش پیدا کرد. البته که حضور ایران در این اتحادیه اقتصادی با هدف روسیه از تشکیل این اتحادیه کاملا متفاوت است. اما در این بین به دلیل شرایط سخت ناشی از تحریم‌های آمریکا، ایران ناچار است که پیوستن به اتحادیه اقتصادی را مذکور را به‌عنوان یک راهکار مدنظر قرار دهد. بنابراین باید گفت که آن انتظاری که از دولت یازدهم و دوازدهم در عرصه ایجاد تحول مثبت در سیاست خارجی با محوریت کشورهای آسیای مرکزی و قفقاز می‌رفت محقق نشد. وی یادآور شد: ما در طول هشت سال گذشته دولت یازدهم و دوازدهم انتظار داشتیم با دگرگونی شدن در موازنه و تنظیم مجدد روابط ایران با جهان از طریق برجام، شاهد حاکم شدن گرایش‌های واقع‌گرایانه در سیاست خارجی ایران توسط دیپلماتی باشیم که شرایط بین‌المللی را به خوبی می‌شناسد، به قواعد حاکم بر بازی بازیگران آگاه است و بر اساس این شناخت که طی سال‌های متمادی حضور در عرصه سیاست خارجی شکل گرفته، روابط ایران با جهان را متحول کند. کشورهای آسیای مرکزی و قفقاز نیز این برآورد را دارند که بهبود روابط ایران با جامعه جهانی می‌تواند به گسترش مناسبات با تهران با این کشورها و افزایش فرصت‌ها برای تعمیق روابط کمک کند. اما متاسفانه دولت‌های روحانی در سیاست خارجی خود طی این سال‌ها به لحاظ عملیاتی شرایط مناسبی برای توسعه روابط با کشورهای آسیای مرکزی و قفقاز شکل نداد.  کولایی گفت: این فرصت‌ها از دست رفت، چرا که تمام پارامترها متاسفانه از سوی دستگاه سیاست خارجی ما یا به‌درستی رصد نشد و یا شنیده نشد. این رویه و نگاه همچنان در دولت‌های یازدهم و دوازدهم طی هشت سال گذشته پی گرفته شد و مرتبا به این فضای متحول منطقه‌ای و بین‌المللی کم‌توجهی شد که نتیجه آن تداوم فرصت‌سوزی‌ها بود. لذا من به عملکرد سیاست خارجی دولت یازدهم و دوازدهم نمره خوب و قابل قبولی نمی‌دهم./کیهان