2 هدف بزرگ دولت رئیسی در سیاست‌خارجی

گروه سیاسی فردا: از همان فردای انتخابات ریاست جمهوری سال 1400 احساس می شد که فصل جدیدی در حوزه سیاست خارجی کشورمان گشوده می شود. هر چه تا آن روز روند مذاکرات وین برای احیای برجام با شتاب خوبی پیش می رفت اما برگذاری نشست ها به یکباره متوقف شد. هرچند آمریکا تلاش کرد این اتفاق را به ایران مربوط کند اما واقعیت آن است که آنها تمایل نداشتند که با دولت روحانی توافق را نهایی کنند و بعد از یک ماه دولت رئیسی حرف های جدیدی بزند، برای همین منتظر ماندند تا دولت رئیسی مستقر شود.

شواهد و قرائن نشان می دهد فصل جدیدی در حوزه سیاست خارجی کشورمان گشوده شده که دولت سیزدم در دو حوزه قرار است برنامه های خودش را پیش ببرد. اولین عرصه گفت‌و‌گوهای وین و لغو تحریم‌ها است. چارچوب‌ این مذاکرات مشخص است و اگر واقعا طرف غربی مایل به احیای برجام باشد، با لغو تحریم‌ها، طرف ایرانی نیز به اجرای تعهدات برجامی خود بازخواهد گشت. اما اینجا شاید سئوال اصلی این باشد که رویکرد دولت رئیسی در حوزه اجرای برجام چه فرقی با رویکرد دولت حسن روحانی دارد؟ رامین مهمانپرست سخنگوی اسبق وزارت خارجه معتقدند «تفاوت آن است که تیم جدید به هرقیمتی حاضر به ورود به گفت‌و‌گو نیست و نمی‌پذیرد که توافق ناقصی اجرایی شود یا اینکه امتیازی دهد، شرط و شروط جدیدی را از آنان بپذیرد.»

در واقع دولت سیزدهم بنا دارد سیاست محکمی را در مواجهه با هجمه‌های سنگین تبلیغاتی غرب دنبال کند. نمونه های این اتفاقات را در روزهای اخیر شاهد بودیم که انگلیس اتهامات واهی را در ماجرای حمله به کشتی متوجه ایران کرد تا ابزار چانه زنی برای مذاکرات وین در حوزه موشکی و نفوذ منطقه ای ایران درست کند. طبیعتا اگر غربی ها این رویه را بخواهند پی بگیرند، دلیلی وجود ندارد که ایران بخواهد به هر قیمتی در مذاکرات وین حضور داشته باشد.

حوزه دوم فعالیت های دیپلماتیک در دولت سیدابراهیم رئیسی مربوط به توسعه روابط با کشورهای دنیا براساس دیپلماسی اقتصادی است که قطعا همسایگان اولویت اصلی را در این چارچوب خواهند داشت و حضور نمایندگانی از کشورهای همسایه به ویژه از کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس در مراسم تحلیف نشان‌ از این دارد که زمین برای رفع ابهامات، توسعه روابط و همکاری برای داشتن محیط با ثبات و امن در منطقه با همکاری کشورهای موثر وجود دارد.

سید جلال ساداتیان، تحلیلگر مسائل دیپلماتیک بر این باور است «حالا در این شرایط آقای رئیسی باید ببیند چه‌طور می‌تواند مشکلات را حل کند؟ ما تا قبل از این هم به کشورهایی مانند افغانستان، پاکستان، ارمنستان و گرجستان ارتباط اقتصادی داشیم و از کشورهای جنوبی ایران هم برای دور زدن تحریم‌ها استفاده می‌کردیم اما تا اینجای کار شرایط عادی نشده است. حالا آقای رئیسی که می‌تواند هماهنگی کاملی با دو قوه مقننه و قضائیه و البته نیروهای مسلح داشته باشد، حتما باید روابط با کشورهای همسایه را توسعه دهد».

علاوه بر توسعه همکاری های اقتصادی با همسایگان، موضوع جذب سرمایه از ایرانیان مقیم خارج کشور و شرکت‌ها خارجی اولویت های مهم دیپلماسی اقتصادی است که قطعا برای نیل به این مقصود باید موضوع نقل و انتقال مالی برطرف شود.

البته موفقیت در حوزه دوم نیازمند توفیق در به نتیجه رساندن مذاکرات وین است. به ویژه آنکه تجربه سه سال اخیر نیز نشان می دهد که چین و روسیه نیز مانند سابق همراه ایران نیستند. ضمن آنکه برای به نتیجه رسیدن مذاکرات وین تنها 4 ماه زمان وجود دارد چراکه بعد از آن در آمریکا انتخابات کنگره برگزار می شود و امکان دارد این ترکیبی که هم اکنون اکثریتش در اختیار دموکرات ها است به نفع جمهوری خواهان تغییر کند، در آن صورت شاید گره ای دیگر بر مذاکرات وین بخورد و امکان این نباشد که برای گرفتن تضمین از دولت آمریکا برای اجرای تعهداتش، توافق در کنگره به تصویب برسد. حال باید منتظر ماند و دید دولت سیدابراهیم رئیسی در ماه های آینده از رویکرد خود در حوزه سیاست خارجی چه نتیجه ای می گیرد.