تورمی که دولت روحانی سر سفره مردم آورد

روزنامه همشهری می‌گوید: افزایش تورم در دولت روحانی، خانوارهای ایرانی را فقیر کرد.

این روزنامه با اشاره به افزایش شکاف طبقاتی نوشت: تورم؛ بد است و وقتی تورم شدید و خشن می‌شود، چهره زشت خود را به همه نشان می‌دهد. بازندگان تورم مردم هستند. براساس داده‌های رسمی، میانگین نرخ تورم سالانه در تیرماه امسال 44/2 درصد بوده و تنها ۳ دهک چهارم، پنجم و ششم نرخ تورم پایین‌تری از نرخ تورم کشوری را تجربه کرده‌اند و پس از آن دهک‌های هفتم، اول، سوم، هشتم، دوم، نهم و دهم به‌ترتیب در رده‌های چهارم به بعد قرار گرفته‌اند.

برای سنجش دقیق اثر تورم بر سفره مردم به‌ویژه اقشار ضعیف و متوسط باید به شاخص تورم خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها توجه کرد. مرکز آمار تأیید می‌کند که بیشترین فشار رشد قیمت خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها را در ۱۲ ماه منتهی به تیرماه امسال ۳ دهک فقیر جامعه یعنی دهک‌های اول، دوم و سوم تحمل کرده‌اند و هرچه قیمت خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها افزایش یابد، این فقرا هستند که به نان شب‌شان محتاج‌ترند. شکاف نرخ تورم سالانه گروه کالا‌های خوراکی و آشامیدنی در پایان تیرماه ۱۴۰۰ بین دهک ثروتمند تا فقیر ۵ درصد بوده است.

نکته تامل‌برانگیز دیگر اینکه میانگین رشد قیمت گروه کالا‌های خوراکی و آشامیدنی در کشور در یک سال منتهی به تیرماه ۱۴۰۰ براساس روایت مرکز آمار 54/5 درصد بوده و تنها سه دهک بالا و ثروتمند جامعه نرخ تورم کمتر از میانگین کشور را شاهد بوده‌اند.

متر دیگری که برای سنجش اثر تورم بر سفره مردم باید در دست داشت، به ضریب اهمیت کالا‌ها در سبد هزینه‌های مردم مربوط می‌شود به این معنا که هرچند مرکز آمار میانگین رشد قیمت‌ها را محاسبه می‌کند، اما اثر آن بر خرج‌کرد خانوار‌ها یکسان نیست. شاخص رسمی مرکز آمار نشانگر این است که وزن خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها در سبد هزینه یک خانوار ایرانی 27/24 درصد است، اما شکاف بین ضریب اهمیت و وزن خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها در بین دهک‌های مختلف گویای یک واقعیت تلخ‌تری هم هست؛ اینکه خانوار‌های ثروتمند در دهک دهم تنها 17/2 درصد از سبد هزینه‌های ماهانه‌شان مربوط به خرید کالا‌های خوراکی و آشامیدنی می‌شود و در بین دهک نهم هم وزن خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها اندکی بیش از ۲۴ درصد است. به هر میزان که قیمت کالا‌های خوراکی و آشامیدنی افزایش پیدا کند، بیشترین فشار بر دهک‌های فقیر و متوسط وارد می‌شود. به این ترتیب بیش از آنکه کاهش شکاف تورمی در جامعه مهم باشد، تلاش برای خاموش کردن آتش تورم اهمیت دارد و این خواسته و مطالبه همه مردم از سیاستمداران و سیاستگذاران است.

می‌گویند نتیجه تورم، بی‌ارزش شدن پول ملی است، اما وقتی دولت راه کنترل تورم را در چاپ پول برای جبران کسری بودجه می‌داند، این پول‌های داغ ارزش‌شان در همان تورم‌افزایی است. رشد پایه پولی در ۴‌ ماه نخست امسال به وضوح نشان داد که دولت بخشی از کسری بودجه را از محل تنخواه بانک مرکزی جبران کرده است.