فردای شام آخر

متن یادداشت محمدرضا اخضریان به شرح زیر است:

در آخرین گفتگوی تلویزیونی روحانی به عنوان رییس جمهور در پاسخ به مجری که پرسید: پس از پایان دوره ریاست جمهوری چه خواهید کرد؟ گفت: "کار اصلی من فرهنگی بوده؛ خود من دنبال کار علمی هستم. {از فردا} من دنبال فرهنگی و علمی خواهم بود. من سمت خاصی نخواهم داشت."

این پاسخ کلیشه ای که معمولا توسط همه روسای جمهور تکرار شده و بازگشت به گوشه مسجد یا حوزه یا دانشگاه را کار مورد علاقه خود پس از پایان دوره ریاست اعلام می کنند نه قابل باور است، نه قابل پذیرش و نه مطلوب و معقول.

از فردای روز آخر، رییس جمهور یک سرمایه معنوی و انسانی است که با خون دل میلیونها نفر به دست آمده است.

رییس جمهور سابق، یک وصف نیست، یک جایگاه است که باید به درستی تعیین تکلیف شود و به سادگی رها نشده و از لحظه لحظه حضورش در زیر سایه نظام بهره برد.

رییس جمهور سابق نماد مجموعه ای از توفیقات و شکست هاست حتی اگر شکست هایش بسیار زیادتر از توفیقاتش باشد.

او نماد هزاران راه رفته و نرفته است که باید به آیندگان منتقل شود. 

رفتن به یک گوشه دنج علمی یا فرهنگی یا طرد سیاسی او و تبدیلش به یک مخالف بالقوه هنری نیست که از یک حکمرانی خوب قابل پذیرش باشد. 

تجربه تبدیل مستمر دولتمردان به منتقد و مخالف و معارض و گاه برآشفتن از نگاه درست و مبتنی بر خردورزی رهبری نظام مبنی بر حفظ و بهره گیری از سرمایه های انسانی نظام پس از چهل سال حکمرانی نادرستی خود را به خوبی نشان داده است.

بی تردید حفظ سرمایه های انسانی به معنای بی توجهی به تخلفات هر فرد در هر جایگاه نیست و نظام قضایی کشور باید به تخلفات واقعی و مستند با قوت رسیدگی کند اما این امر همپنین به معنای هل دادن افراد حتی آنانکه با حکم رهبری در جایگاه های رسمی قرار گرفته و بارها مورد تایید یا حمایت قرار گرفته اند به سمت خارج از پارچوب های نظام و تنگ کردن دایره نیروهای نظام نیست. 

از فردا وظیفه رییس جمهور سابق و نظام سیاسی مشترکا تداوم حرکت در چارچوب هم افزایی درونی نظام و انباشت سرمایه های معنوی و انسانی کشور است.

قطعا این نکته که دولت روحانی یک دولت ناکام و گرفتار کارنامه ای با طیف رنگی خاکستری تا سیاه در بیشتر امور مرتبط با مدیریت سیاسی و اقتصادی و فرهنگی است مانع از این نیست که او را نیز یک سرمایه گران قیمت با هزینه تمام شده بسیار بالا برای کشور و نظام بدانم و آرزو نکنم او را نیز همانند برخی پیشینیان از چرخه حکمرانی طرد نسازند. 

بر این اساس و مبتنی بر نگاه ملی و رویکرد حکمرانی صحیح، چند پیشنهاد شغلی به روحانی و چند درخواست از نظام را مطرح می کنم: 

گرچه ورود و حضور روحانی در امور فرهنگی و علمی خوب است اما می تواند چند کار موثرتر را پیشه خود سازد و اندکی از هزینه انجام شده برای جایگاه کنونی اش را با انتقال تجارب خود جبران کند. مثلا:

۱. به مستند سازی تجارب سیاسی و مدیریتی خود در طول سالها مدیریت در کشور بپردازد و حاصل آن را در قالب کتاب یا قالب های دیگر به همگان منتقل کند.

۲. یک حزب سیاسی راه اندازی کرده و مطالبات خود و طرفداران امروز یا فردای اندیشه خود را نظام مند مدیریت کند‌

۳. روزنامه یا پایگاه خبری - تحلیلی راه اندازی و باورهای خود را به زبان جامعه تبیین کند.

۴. یک مدرسه حکمرانی یا موسسه تربیت نخبه سیاسی - اقتصادی راه اندازی کرده و مدیرانی آشنا به ایده های خود و شکست های گذشته و توانمند در اداره کشور آموزش دهد.

۵. یک اندیشکده راهبردی در حوزه امنیت و اقتصاد بین الملل راه اندازی کرده و برنامه های مناسب اجرایی در این عرصه ها عرضه کند.

برای تحقق چنین پیشنهادهایی قطعا نیاز به اجرای الزاماتی از سوی نظام است : 

۱. اولین الزام، سعه صدر نظام و پذیرش رییس جمهور(ان) سابق به عنوان مشاور باتجربه نظام است.

۲. تخصیص بودجه و امکانات قانونی و مصوب کار برای همه روسای جمهور است. داشتن یک دفتر کار مناسب و بودجه سالانه ای قانونی یک گام ضروری است.

۳. سومین الزام، پذیرش رسمی حزب رییس جمهور(ان) سابق از سوی نظام و نقش دهی در مناسبات داخلی و فرایند مشارکت سیاسی است.

۴. یک توصیه نیز واگذاری یک پروژه در سطح ملی یا بین المللی به رییس جمهور(ان) سابق و مشارکت دهی در حل چالش های نظام و بهره گیری از توان آنان در حوزه هایی است که مزیت نسبی دارند.

۵. الزام دیگر، بهره گیری رسانه ای و تخصیص سهمی از رسانه ملی به رییس جمهور(ان) سابق و فراهم ساختن امکان تعامل رسانه ای با جامعه است.

۶. ارائه یک کرسی تخصصی دانشگاه و سپردن چند رساله دکتری با راهنمایی یا مشاوره آنان در حوزه های سیاسی و فرهنگی و اقتصادی و بررسی علمی جزئیات عملکرد دولت رییس جمهور(ان) نیز می تواند یک توصیه کاربردی مناسب باشد.

بی تردید گذر از تجارب تلخ حکمرانی و دستیابی به یک نظام حکمرانی خردمندانه در گروی نگاه ملی به امور و وانهادن مطالبات گروهی و جناحی است که امیدوارم در آینده شاهد باشیم.