شروع متفاوت آقای رئیسی

گروه سیاست سایت فردا – رئیسی در گام اول بعد از رای آوردن با رقبای انتخاباتی خود جلسه گذاشت و هنوز از آن خیلی نگذشته بود که خبر رسید از طریق دفتر خود تماس‌هایی با برخی چهره‌های سیاسی و رسانه‌ای اصلاح‌طلب داشته است. همزمان با او محسنی‌اژه‌ای که حالا دیگر جای رئیسی را در دستگاه قضا گرفته است، نیز دست به اقدام مشابهی زده و نظر وکلای منتقد را جویا شد. 

این رویکرد با واکنش‌ها گسترده و بسیاری مواجه شد. مثلا روزنامه اصلاح‌طلب «اعتماد» با تیتر «گام‌های نخست نقدپذیری» نگاه مثبت خود به این اقدام را نشان داد. «شرق» اما برای پرداختن به این موضوع مقدمه‌ای مفصل از مواضع رئیسی در سیاست خارجی که به نظر می‌رسد با برخی از جمله «کیهان» همخوانی نداشته باشد را شرح داد و دست آخر این اقدام را تلاشی برای اجماع‌سازی تلقی کرد. 

«ایران» اما به عنوان یک روزنامه دولتی سعی کرد ضمن استقبال از این رویکرد مانع از آن شود که کسی این را ابتکار عمل رئیسی قلمداد کند لذا نوشت: طرف مشورت قرار گرفتن بویژه در موردن فعالان سیاسی امر تازه‌ای نیست چنانکه در دولت حسن روحانی هم بارها او با فعالان سیاسی هر دو جناح اصلاح‌طلب و اصولگرا جلسات گفت‌وگو و نظرخواهی برگزار کرد و شاید به نحوی پایه‌گذار  چنین هم‌اندیشی‌هایی شد.

علاوه بر روزنامه‌ها شاهد استقبال برخی سیاسیون در جبهه اصلاح‌طلبی از این رویکرد نیز هستیم. مثلا سید مصطفی‌هاشمی‌طبا با نگاهی کاملا خوش‌بینانه به این موضوع می‌نگرد. او می‌گوید: «حالا که رییس‌جمهور منتخب چنین اقدامی را انجام می‌دهند ما هم باید مثبت باشیم و هرآنچه که به نظرمان می‌آید را بگوییم».

مجید انصاری، عضو شورای مرکزی مجمع روحانیون مبارز نیز گفته است: اگر این کار واقعا به درستی انجام شود. این یک ضرورت است که حاکمیت باید با بده جامعه ، نیروهای فعال مدنی و سیاسی و نخبگانی که در درون نظام هستند و دلسوز این کشور محسوب می‌شوند، ارتباط مستمر برقرار کند. دلیلی هم ندارد که بدبینانه با آن برخورد کنیم. توصیه من این است که این اقدام خوب را جناب آقای سید ابراهیم رئیسی در دولت و آقای اژه‌ای در قوه قضاییه ادامه بدهند.

جلال میرزایی، نماینده اصلاح‌طلب مجلس دهم نیز از دیگر مثبت‌نگران به این رویکرد رییس‌جمهوری منتخب است. او می‌گوید: «به نظر من نفس این تماس‌ها نشانه یک تغییر رویکرد است. ... آقای رییسی یا آقای اژه‌ای که اکنون اقدام به این کار کرده‌اند وابسته به جریان اصولگرا نبوده و از متن حاکمیت آمده‌اند. حسابشان نیز از اصولگرایان و نئو‌اصولگرایان جدا است. آقای اژه‌ای که اصلا جناحی نبوده است. رییسی هم اگرچه در انتخابات سال ۹۶ مورد حمایت اصولگرایان بود، در این دوره گفت که مستقل آمده است. این البته به معنی فراجناحی بودن نیست، به معنای حاکمیتی عمل کردن او است و از همین منظر نیاز دارد که با افراد مختلف در تعامل باشد و پایگاه اجتماعی خود را تقویت کند».

محمدعلی ابطحی عضو مجمع روحانیون مبارز نیز به این رویکرد تازه بدبین نیست. او می‌گوید: «نسبت به تماس‌هایی که با برخی سیاسیون اصلاح‌طلب گرفته شده است، بدبین نیستم، چراکه فقط یک مشاوره است و فکر هم نمی‌کنم در بلندمدت ادامه داشته باشد. «این اقدام اگر نمایشی باشد هم به نظر من نمایش قشنگی است و ضرری ندارد».

این فعال سیاسی اصلاح‌طلب در پاسخ به اینکه آیا این اقدام موجب شریک شدن اصلاح‌طلبان در تصمیمات و اقدامات دولت آتی نخواهد شد؟ گفت: «فکر نمی‌کنم این‌طور باشد، برعکس اینکه ما پیشنهادات خود را بگوییم و به آن توجه نکنند می‌تواند ما را در موضع طلبکار قرار بدهد که بعدا بگوییم، ما اینها را گفته بودیم و توجه نکردید».

این خوشبینی‌ها و استقبال‌ها از رویکرد رئیسی در حالی است که برخی هم مثل همیشه عینک بدبینی به چشم زده‌اند. مثلا روزنامه «جهان صنعت» می‌نویسد: «نگاه بدبینانه‌ای هم اما وجود دارد که این اقدام را نمایشی تلقی می‌کند. از همان نمایش‌هایی که در دوران انتخابات و اوایل هر دولتی مشاهده می‌شود. بدبینانه‌تر از این هم اما می‌شود. مثلا می‌توان به این نکته توجه داشت که تماس با سیاسیون اصلاح‌طلب در ابتدای دولت و در بوق و کرنا کردن موضوع مشورت گرفتن از آنان، اصلاح‌طلبان را شریک عملکرد و اقدامات این دولت خواهد کرد. شاید حتی کار به اینجا برسد که تماس با برخی و عدم تماس با برخی به اختلافات موجود در جریان اصلاحات که اکنون بیش از هر وقت دیگری نمود پیدا کرده است، بیفزاید.»

علی‌محمد نمازی عضو حزب کارگزاران نیز این اقدام رییس‌جمهور منتخب و رییس جدید قوه قضاییه را نمادین توصیف می‌کند. او در گفت‌وگویی با «جهان‌صنعت» گفت: «من این اقدام را نمایشی نمی‌خوانم اما به نظرم نمادین است و خروجی نخواهد داشت. به این خاطر که آقای رییسی حدود ۴۰ روز دیگر دولت را تحویل می‌گیرد و در این مدت هم تمام وقت او صرف شناسایی و تعیین کابینه خواهد شد بنابراین فرصتی برای رسیدگی به این پیشنهادات ندارد.بعد هم که دولت تشکیل شود باید سازمان و تشکیلاتی ایجاد کنند که این نظرات مشورتی را تفکیک کند و در اختیار وزارتخانه‌های مربوطه قرار دهد. تا آنها بررسی کنند، اگر خواستند لایحه تهیه کنند و… ماه‌ها خواهد گذشت و به نظر نمی‌رسد که خروجی موثری داشته باشد».

وی در پاسخ به اینکه بنابراین این کار چه فایده‌ای برای رییسی خواهد داشت؟ گفت: «این هم در ادامه نشست رییسی با رقبای انتخاباتی است که مطبوعات و جراید خیلی به آن پرداختند. اینجا هم اسم ابتکار به آن می‌دهند و می‌گویند که با رقیب مشورت کرده است. همه اینها تبلیغات است».

این فعال سیاسی اصلاح‌طلب در پایان خاطرنشان کرد: «فراموش نکنیم که اشکالات کشور بیشتر در استراتژی‌هاست و نه برنامه‌های پایین‌دستی که با این دست مشورت‌ها سامان یابد.»