در انتخابات ۱۴۰۰ مشارکت مردم چقدر کاهش یافت؟

 انتخابات ۱۴۰۰ هم با فراز و فرود‌های خود به پایان رسید و تبدیل به برگی از صفحه تاریخ شد، اما یکی از مسائلی که باعث واکنش‌های فراوانی از سوی مردم در این دوره بود نرخ مشارکت یعنی رقم  ۴۸.۸ درصد بوده است. از همین رو نیز به سراغ چند و چون این موضوع رفتیم؛ در ابتدا شاید طرح این پرسش که چه عواملی بر میزان مشارکت مردم در انتخابات موثر است خالی از لطف نباشد.

عوامل موثر در میزان مشارکت مردم در انتخابات چیست؟

حسین کنعانی مقدم دبیرکل حزب سبز در پاسخ به این سوال ما که عوامل موثر در میزان مشارکت مردم در انتخابات چیست؟ گفته است که عواملی که بر میزان مشارکت مردم در انتخابات تاثیر دارد در ابتدا اعتماد مردم نسبت به حاکمیت از جمله دولت و نحوه عملکرد آنهاست؛ یعنی اگر دولت‌ها به اعتماد مردم توجه نکرده و نوعی بی اعتمادی صورت بگیرد مردم احساس می‎‌کنند رای آن‌ها تاثیری در حل مشکلات کشور ندارد.

موضوعی که ناصر ایمانی تحلیلگر مسائل سیاسی هم درباره آن گفته است:وضعیت اقتصادی مردم و نارضایتی آن‌ها از وضعیت معیشتی‌شان و مساله فساد و تولید فساد در سیستم‌های دولتی و بانکی که باعث شده بود هرروز برخی از افراد با ارقام غیرقابل باور اختلاس کنند و باعث زیر سوال رفتن عوامل حاکمیتی در ذهن مردم شوند. البته عوامل دیگری هم احتمالا موثر بوده است، اما این‌ها جزو عوامل اصلی محسوب می‌شوند.

بر همین اساس بسیاری از کارشناسان سیاسی معتقدند که رفتار‌های اقتصادی و سیاسی دولت در ۸ سال گذشته یکی از عوامل اصلی بی اعتمادی به صندوق رای است. کمااینکه بسیاری از مردم عدم تحقق وعده‌های اقتصادی دولت در سال‌های ۹۲ و ۹۶ را دلیل بی‌اعتمادی به برنامه‌ها و طرح‌های نامزد‌های این دوره انتخابات ریاست جمهوری معرفی می‌کردند. موضوعی که در انتخابات ادوار گذشته هم تکرار شد، برای مثال در سال ۸۴ نیز بعد از انتقادات مردم به عملکرد دولت اصلاحات و حاشیه سازی‌های رئیس جمهور وقت و ایجاد بحران‌های ساختگی کاهش حضور مردم در پای صندوق‌های رای را شاهد بودیم؛ بنابراین تا اینجای کار می‌توان گفت که  رفتار دولت‌های پیشین نسبتی کاملا مستقیم با حضور مردم در انتخابات دارد.

فقط  ۱۵ درصد کاهش مشارکت داشته‌ایم

البته این تمام ماجرا نبود چرا که در این دوره از انتخابات مسائل دیگری هم وجود داشت که  حسین کنعانی مقدم به آن اشاره کرده و گفته است  بیماری کرونا یکی از عواملی بود که بر میزان مشارکت مردم تاثیر گذار بود و مساله بعد هم جنگ روانی بود که دشمن از مدت‌ها قبل از طریق رسانه‌های مختلف آن‌ها را القا می‌کرد. علاوه بر این افکار گروه‌ها و جریان‌های سیاسی است که برخی از آن‌ها شک و تردید در انتخابات را به مردم القا کردند. همچنین حضور سلایق مختلف در میان نامزد‌های انتخابات بر میزان مشارکت تاثیرگذار بود.

موضوعی که محمد ایمانی تحلیلگر مسائل سیاسی هم به آن صحه گذاشته و گقته است که در نرخ مشارکت در انتخابات از سوی دولت، هر قدر که اعلام شد، به خاطر کرونا، دست کم ده درصد به آن رقم اضافه کنید، زیرا در انتخابات برخی کشور‌های غربی، تاثیر کرونا در ایجاد هراس و کاهش مشارکت، تا بیست درصد ارزیابی شده است.

او ادامه داده که  درصد واقعی مشارکت ۴۹ درصد+ حداقل ۱۰ درصد است و این نرخ می‌توانست به بالای ۶۰ درصد برسد. در انتخابات سال ۹۸ مجلس هم مسئولان رسمی و مراکز نظرسنجی اعلام کردند ماجرای کرونا ۱۱ درصد در نرخ مشارکت تاثیر داشته است.

با این همه اما ناصر ایمانی به یک نکته دیگر هم اشاره کرده که پرداخت به آن خالی از لطف نیست.او در پاسخ به ما گفته بود که میزان مشارکت ما در طی انتخابات‌های مختلف طبق آمار رقمی در حدود ۶۳ درصد بوده است که در این دوره حدود ۴۹ درصد شده و این یعنی ما در حدود ۱۵ درصد کاهش مشارکت داشته‌ایم که این نکته مهمی است و کاهش مشارکت راباید نسبت به رقم متوسط حساب کرد. همچنین باید پرسید کدام کشور در دنیا بوده که پس از تحمل سه چهارساله سخت‌ترین تحریم‌های تاریخی بازهم شاهد مشارکت حدود ۴۹ درصدی باشد؟

در پایان باید گفت که شاید صداقت حکم کند پیش از پرداختن به چرایی کاهش مشارکت در این دوره از انتخابات به همه عوامل موثر در آن اشاره کرد نه صرفا یک رقم ۴۸.۸ درصدی./باشگاه خبرنگاران