اتوبوس مرگ / به وقت انتقال قدرت / بناپارتیسم موقت

گروه سیاست سایت فردا – روزنامه‌های امروز به موضوعاتی در حوزه‌های سیاسی، اقتصادی و ... پرداخته‌اند که مهم‌ترین موارد آن به شرح زیر است:

«اعتماد» با تیتر «ارابه مرگ» واژگونی اتوبوس خبرنگاران محیط زیست و عزادار شدن اهالی رسانه را عکس یک کرده است. این روزنامه به نقل از یکی از خبرنگاران حاضر در این حادثه تلخ می‌نویسد: «امروز گروهی از خبرنگاران محیط زیست از طرف سازمان محیط زیست برای بازدید از وضعیت انتقال آب به دریاچه ارومیه به آن جا سفر کردیم. در مسیر برگشت و پس از ناهار اتوبوس در حوالی نقده چپ کرد.» شهریار شمس در گفت‌وگو با رکنا در خصوص علت واژگونی اتوبوس خبرنگاران گفت: «طبق گفته خبرنگاران حاضر در این جمع، ترمز اتوبوس از صبح دچار مشکل بود. راننده اتوبوس در جریان این نقص فنی بوده و در شیب جاده، ترمز نگرفته و اتوبوس از مسیر خارج و واژگون شده است.»

«شرق» امروز دوتا عکس دارد. یکی روحانی که دیروز هیات دولت از نقش مردم و ضرورت توجه به آنان می‌گفت و اصرار داشت که نباید برای مشارکت پایین در این انتخابات دلیل تراشید. دیگری هم سعید لیلاز که در گفت‌وگویی با این روزنامه از بناپارتیسم ایرانی می‌گوید. اهم اظهارات وی در این گفت‌وگو به شرح زیر است:

*در فروردین ۹۷ در مصاحبه‌ای که منتشر نشده و نزد آقای مهدی الیاسی است، پیش‌بینی کردم که  فروپاشی جمهوری اسلامی بر اثر فشار آمریکا صورت نخواهد گرفت و اقتصاد ایران می‌تواند از این دام فرار کند و بیرون برود، ولی همان‌جا توضیح دادم که من فکر می‌کنم در ایران بناپارتیسم حاکم خواهد شد.

* این رژیم بناپارتی ‌دائمی نیست، یعنی چند مشخصه دارد که توضیح خواهم داد؛ اول اینکه ناظر بر به‌بن‌بست‌رسیدن اقتصاد ایران است که الان ما در آن هستیم. دوم اینکه بر اثر یک رویکرد دوگانه پدید می‌آید. لنین و گروتسکی می‌گفتند این حالتی است که دو طبقه اجتماعی با هم یک قدرت سیاسی را به دست می‌گیرند به جای اینکه یک طبقه باشد، دو طبقه هستند که با هم به قدرت می‌رسند. این حالت ‌که ماهیتش موقتی است.

* نفت برای همیشه هژمونی‌اش را در تعیین‌کنندگی اقتصاد ایران از دست داده؛ یعنی اقتصاد ایران در حال تبدیل‌شدن به اقتصاد الجزایر و اندونزی است. ما یکی از غیرنفتی‌ترین اقتصادهای نفتی جهانی هستیم. ترامپیسم و کرونا به این قضیه کمک کرد.

* بناپارت ما چهار، پنج سال بیشتر نخواهد بود. آقای رئیسی هم بناپارت نیست، مقدمه ظهور آن است. به همین دلیل یک دوره چهار، پنج‌ساله اتفاق خواهد افتاد و استقرار که پیدا ‌کند دوباره به حالت تعادل برمی‌گردیم.

* من قهر مردم با صندوق را به‌هیچ‌وجه به معنی مقدمه سرنگونی نمی‌بینم. این هم که می‌گویند در ایران یکدست‌شدن حکومت نه به صلاح است و نه ممکن، من مخالفش نیستم. به همین دلیل می‌گویم پنج، شش سال طول خواهد کشید ولی این گذار حتما اتفاق خواهد افتاد و ما الان مقدماتش را طی می‌کنیم.

«آفتاب یزد» گمانه‌زنی‌ها درباره کابینه رئیسی را بهانه گزارشی کرده که عکس یک شده است. این روزنامه اصلاح‌طلب با تیتر «مرد اول کابینه» و عکس فرهاد رهبر می‌نویسد: «در کنار خبرهایی که با فاصله از حلقه‌ی اول اطرافیان رئیسی به گوش می‌رسد، گمانه زنی‌ها بیداد می‌کند اما از آقای رئیسی و دوستان وی چنین به نظر می‌رسد که خواهان کار بی‌منت و بی‌حاشیه هستند و این یعنی آن‌هایی که معتقدند کابینه‌ی اعلام شده در نقطه‌ی پایانی و آغازین شروع به کار دولت سیزدهم به طرز خارق العاده‌ای بسیاری را شگفت زده خواهد کرد. در این میان اما بدون توجه به جبهه و جناح فرهاد رهبر و پیشینه‌ی او در دولت‌های مختلف، جای خرسندی و امیدواری است که قوی‌ترین و تاثیرگذارترین و نزدیک‌ترین چهره به آقای رئیسی، از دانشگاه می‌آید با کوله باری از تجربیات علمی، تجربی و اجرایی. برخی همچنان معتقدند علی نیکزاد در دولت سیزدهم قطعا جایگاه ویژه‌ای خواهد داشت از معاون اولی گرفته تا وزارتخانه و حوزه‌ی ریاست جمهوری و اما با توجه به توصیه‌ی صریح رهبر فرزانه انقلاب، اهتمام رئیسی به‌عدم یارگیری از مجلس و شاید حضور مفیدتر نیکزاد در مجلس؛ عملاً نام علی نیکزاد در بین دولتمردان ثبت نشود اما انتخاب او به عنوان رئیس ستاد رئیسی انتظار‌هایی به وجود آورده که بعید به نظر می‌رسد ماندگاری نیکزاد در مجلس یازدهم به طول انجامد.»

«آرمان ملی» تیتر یک خود را به واکسن و بحث پولی یا رایگان بودن آن اختصاص داده است. این روزنامه اصلاح‌طلب با تیتر «واکسن رایگان برای دولت پولی شد؟» نوشته است: «موضوع پولی شدن واکسن کرونا از 29 فروردین امسال مطرح شد، زمانی‌که یکی از مدیران سازمان غذا و دارو اعلام کرد که شهروندانی که در اولویت تزریق نیستند می‌توانند برای تهیه واکسن کرونا ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار تومان بپردازند، او سپس با اعلام اینکه اولین واکسن تولید ملی حدودا خردادماه وارد بازار می‌شود، گفت: «در صورت واردات واکسن با ارز نیمایی، آنها که در اولویت تزریق نیستند می‌توانند آن را ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار تومان از دارخانه‌ها تهیه کنند» اما سخنگوی این سازمان در همین روز گفت که پولی بودن واکسن «صحت ندارد». اما روز گذشته رئیس سازمان غذا و دارو با تایید قیمت ٢٠٠ هزار تومانی واکسن برکت به باشگاه خبرنگاران گفت: «واکسن‌های داخلی را بر اساس ارز نیمایی قیمت‌گذاری می‌کنیم. به هیچ وجه با ارز نیمایی واکسن برکت گران محسوب نمی‌شود، قیمت همه واکسن‌های ایرانی در همین محدوده است و خیلی متفاوت نخواهد بود» و آن‌طور که شانه ساز گفته است: «قیمت همه واکسن‌های ایرانی در همین محدوده است و خیلی متفاوت نخواهد بود و تهیه واکسن از مسیر واردات با ارزی شاید ارزان‌تر باشد. یکی از واکسن‌های وارداتی به دلیل تولید بالا قیمت ارزانی دارد و آن واکسن استثناست.» اما ساعتی از این گفته‌ها نگذشته بود که بار دیگر نیز کیانوش جهانپور، سخنگوی سازمان غذا و دارو در مورد این اظهار نظر، واکنشی مشابه‌ داشت و گفت: «واکسن ایرانی کرونا برای مردم رایگان خواهد بود و قیمت واکسن‌هایی که در ایران تولید می‌شود بیش از ۶۵ تا ۷۰ درصد حداقلِ قیمت مشابه خارجی، نخواهد بود.» 

آرمان ملی حمله خرابکارانه در سازمان انرژی اتمی و همچنین واژگگون اتوبوس خبرنگاران را در صفحه یک خود دیده است.

«وطن امروز» یکی دیگر از آن تیترهایی را دارد که با ادبیات معمول در رسانه‌ها نمی‌خواند و مختص خودش است. این روزنامه اصولگرای با تیتر «مرده‌‌شور آزادی آمریکایی» نوشته که «آمریکا در تلافی شکست‌های اخیر رژیم‌صهیونیستی و عربستان‌سعودی از مقاومت، دامنه 33 پایگاه خبری متعلق به صدا و سیما و جبهه مقاومت را مسدود کرد».

این روزنامه اصولگرا همچنن گزارشی اقتصاد دارد از وضعیت مرغ. در این گزارش با تیتر «مرغ‌ها زیر تانک مرکزی» آمده است: «قیمت مرغ به ۳۰ هزار تومان رسید نهاده‌های دامی در گمرک به دلیل عدم تأمین ارز توسط بانک مرکزی فاسد می‌شود».

«کیهان» در تیتر یک خود به اظهارات دیروز حسن روحانی در جلسه هیات دولت که گفته بود «حتی یک نفر هم به دولت خسته‌نباشید نگفت» کنایه می‌زند و با اشاره به تورم 43 درصدی می‌نویسد: «رئیس‌جمهور در حالی منت اداره کردن کشور بدون نفت را بر سر مردم می‌گذارد و توقع تقدیر و تشکر هم دارد که کمر مردم زیر بار فشار اقتصادی ناشی از سیاست‌های غلط اقتصادی دولت خم شده و براساس گزارش مرکز آمار، در پایان خردادماه نرخ تورم سالانه به ۴۳ درصد و نرخ تورم سالانه اقلام خوراکی به 51/6درصد رسیده است.»

«جوان» تصویری از دیدار دیروز حسن روحانی و سیدابراهیم رئیسی را در صفحه نخست خود دیده و با تیتر «انتقال آرام» می‌نویسد: «آغاز بحث شورانگیز مادام‌العمری! انتقال قدرت از دولت دوازدهم به سیزدهم با آرامش عاقلانه و غیرهیجانی در تدارک است. آغازین انتقال واقعی قدرت پس از انقلاب از دولت دوم مرحوم هاشمی به دولت اصلاحات بود که دو چالش را در زمانه خود تجربه کرد. ابتدا سه سال قبل از پایان دولت دوم هاشمی عطاءالله مهاجرانی در مصاحبه با روزنامه انگلیسی‌زبان «ایران‌نیوز»، شخص هاشمی رفسنجانی را فراقانونی توصیف کرد و متقاضی رفع محدودیت قانون اساسی برای ادامه ریاست‌جمهوری او در دوره‌های بعدی شد! این خواسته به شدت «کارگزارانی» بود، به طوری که بهانه مهاجرانی و دوستان کارگزارانی‌اش این بود که مملکت در حال «سازندگی» است و کسی جز هاشمی نمی‌تواند افسار این اسب چموش را در دست بگیرد! این خواسته آن هم سه سال قبل از پایان کار دولت نشان می‌داد احتمالاً با انتقال قدرت آرامی مواجه نخواهیم بود و دست‌کم بحث‌های تئوریک در این باره فضا را به قدر کافی داغ خواهد کرد. ... داستان مادام‌العمری مرحوم هاشمی وقتی اهمیت دارد که بدانیم دولت فعلی مستقر از همان جریان کارگزاران تشکیل شده و طرفداران آن ماجرای مادام‌العمری در این دولت هم مستقر هستند.»

«ایران» دومین دیدار بین رئیس جمهور فعلی و رئیس جمهر منتخب که دیروز انجام شد را عکس یک کرده است. این روزنامه دولتی می‌نویسد: «فرایند انتقال قدرت در پی برگزاری انتخابات ریاست جمهوری، به شکل آرام در حال انجام است. در همین راستا دیروز رئیس جمهوری منتخب با حضور در دفتر کاری رئیس جمهوری مستقر با وی دیدار و گفت‌و‌گو کرد. پیش از این هم روز شنبه و بعد از معلوم شدن برنده انتخابات، حسن روحانی به محل دفتر کاری رئیس قوه قضائیه رفته و ضمن تبریک به سید ابراهیم رئیسی با وی دیدار و گفت‌و‌گو کرده بود.»

ایران البته سخنان دیروز روحانی که از ارائه گزارش واقعیت‌ها به دولت جدید گفته بود را تیتر یک کرده است.