مناظره از منظر روزنامه‌ها؛ آنچه گفته شد و آنچه گفته نشد
روزنامه‌های امروز به موضوعاتی در حوزه‌های سیاسی، اقتصادی و ... پرداخته‌اند که مهم‌ترین موارد آن به شرح زیر است:
گروه سیاست سایت فردا – روزنامه‌های امروز به موضوعاتی در حوزه‌های سیاسی، اقتصادی و ... پرداخته‌اند که مهم‌ترین موارد آن به شرح زیر است:
«اعتماد» در تیتر یک امروز خود سخنان اخیر رهبری درباره جفایی که در حق برخی نامزدهای انتخاباتی شد و ضرورت جبران آن پرداخته و با تیتر «در انتظار پاسخ به عتاب و خطاب رهبری» نوشته است: «عالی‌ترین مقام جمهوری اسلامی که از پشت بلندگو و در اظهاراتی که به صورت زنده برای تمام ایرانیان داخل و خارج مرزهای جغرافیایی ایران پخش می‌شد، نسبت به آنچه از سوی ناظران هتک حیثیت و حرمت برخی چهره‌های سرشناس جمهوری اسلامی خوانده شد، انتقاد کرده و از ظلم و جفا به آنان گفت و خواستار جبران آن شدند. بیانات رهبری روشن بود ولی تفسیرها از آن متفاوت. گروهی مخاطب بایدها را شورای نگهبان دانستند و گروه دیگر همصدا با یکی از اعضای همکار با دفتر حفظ و نشر آثار ایشان، مخاطب اظهارات رهبری را نهادهایی جز شورای نگهبان و البته فضای مجازی می‌خواندند. کاندیداها اما به استقبال بیانات ایشان رفتند و از لزوم احترام شورای نگهبان به خواست و نظر مردم ایران گفتند و از لزوم حفظ جمهوریت نظام جمهوری اسلامی کنار حفظ شأن و جایگاه رهبری سخن به میان آوردند. هر چه بود فضای سیاسی- رسانه‌ای ایرانی چند ساعتی را پرجوش و خروش پشت سر گذاشت و البته همراه با نوعی اضطراب ناشی از انتظار! هنوز اما خورشید 14 خرداد 1400 غروب نکرده بود که شورای نگهبان در بیانیه‌ای بر تصمیم پیشین خود اصرار کرد تا هیچ‌یک از کاندیداها به گردونه رقابت بازنگردند. شرایطی که نه تنها به شفافیت فضا یاری نرساند بلکه پرسش‌های تازه‌ای را پیش کشید».
«شرق» به مناظره نخست که روز شنبه برگزار شده پرداخته و با عنوان «مناظره برای منازعه؟» نوشته است: «درحالی‌که نخستین مناظره نامزدهای انتخابات 1400 به‌لحاظ فرم برگزاری و بگومگوی‌های مرسوم و حملات نامزدها به هم نه‌تنها چیزی از مناظره‌های انتخابات گذشته کم نداشت و بلکه حتی بیشتر هم بود، اما از نگاه مخاطبانی که آن را دنبال کردند، نه چنگی به دل زد و نه جذاب و تهییج‌کننده به نظر آمد. به نظر می‌رسد فضای صلب انتخابات، غیبت چهره‌های شاخص در نتیجه ردصلاحیت‌ها و تکراری‌شدن نوع و مدل حملات نامزدها به هم، اثرش را بر نخستین مناظره با موضوع اقتصاد گذاشت و نتیجه از نگاه تحلیلگران انتظارها را برآورده نکرد. به‌ویژه تفاوت فاحش ریتم بخش نخست و دوم مناظره که مشخص بود به دلایلی نامزدها از حمله به هم دست کشیدند و سعی کردند درباره برنامه‌های خودشان صحبت کنند. بااین‌حال در نخستین مناظره دو چهره قطب شدند که بیشترین حملات به سمت آنها رخ داد؛ همتی و رئیسی».
این روزنامه اصلاح‌طلب همچنین گفت‌وگویی دارد با محمدعطریانفر که معتقد است «همتی و مهرعلیزاده محاسبات اصولگرایان را بر هم زدند». او به «شرق» می‌گوید: « در غیاب نماینده‌ای از دولت تندترین و بی‌رحمانه‌ترین حملات را به دولت انجام دادند. ... آقای رضایی در این گفت‌وگو بسیار سطحی رفتار کرد، آقای زکانی نماد خشونت بود، آقای رئیسی از موضع بالا حرف می‌زد، آقای جلیلی سعی می‌کرد خود را حزب‌اللهی‌ترین نامزد معرفی کند، آقای قاضی‌زاده‌هاشمی منصف‌ترین نامزد در صحنه بود، آقای مهرعلیزاده خود را بااخلاق‌ترین و با تجربه‌تر از دیگران نشان داد و در‌نهایت آقای همتی هم موفق‌ترین نامزد و البته مظلوم‌ترین در مناظره بود.»
«ایران» اولین مناظره انتخاباتی این دوره از انتخابات ریاست جمهوری را با تیتر «هجمه به دولت در غیاب دولت» پوشش داده و نوشته است: «اولین مناظره نامزدهای ریاست جمهوری در صداوسیما با موضوع اقتصاد واکنش‌های زیادی در بین چهره‌های سرشناس به‌دنبال داشت؛ از انتقاد نسبت به نبود انسجام در سخنان داوطلبان گرفته تا هیجانی کردن مناظره و نداشتن برنامه دقیق برای مشکلات کشور از موضوعاتی بود که چهره‌های سیاسی درباره آن اظهار نظر کردند. با این حال آنچه بیشتر از همه مورد توجه کارشناسان و منتقدان قرار گرفت، حذف معنادار دو مسأله اساسی مبتلا به کشور در مناظره‌ها بود که اتفاقاً ارتباط مستقیمی هم به وضعیت اقتصادی کشور دارد. تحریم‌ها و کرونا هیچ جایگاهی در میان سؤالات طرح شده از سوی کمیسیون تبلیغات برای نامزدهای انتخاباتی نداشتند حال آنکه به گواه واقعیات موجود و اذعان کارشناسان این دو مسأله حداقل در دو – سه سال گذشته سایه سنگینی بر وضعیت اقتصادی کشور داشته است. در حقیقت اولین مناظره تبدیل به صحنه محاکمه دولت روحانی شد و نامزدهای اصولگرا به جای تبیین و تشریح برنامه‌های ایجابی خود، ترجیح دادند وقت بیشتری را به زیر سؤال بردن سیاست‌ها و برنامه‌های دولت فعلی اختصاص دهند. در شرایطی که دولت هم هیچ نامزدی در انتخابات ندارد، رئیس کل برکنار شده بانک مرکزی به واسطه حضورش در کابینه دوم دولت روحانی، بهانه‌ای شد برای دیگر نامزدها که به نام پاسخ به مواضع او تیغ تند حملات‌شان را علیه دولت تیز کنند. فارغ از اینکه گویی خودشان در تمام این سال‌ها عهده‌دار هیچ مسئولیتی نبوده و هیچ سهمی در وضعیت موجود نداشته‌اند.»
این روزنامه دولتی در گزارش دیگری که تیتر یک شده نیز به واکنش دولت به مناظره نخست پرداخته و با عنوان «نامزدان اتهام زدند، فرصت پاسخ دهید» نوشته است: « دولت معترض برخی مسائل طرح شده در مناظره اول نامزدهای ریاست جمهوری است. مناظره‌ای که بلافاصله بعد از پایان آن خبر رسید که اهالی پاستور از مدیران جام جم خواسته‌اند که طبق قانون فرصتی برای پاسخگویی در اختیار آنها قرار بگیرد. این درخواست که از سوی سه کانال دولتی مطرح شده، ناظر به طرح مسائل و اتهاماتی علیه دولت است که از سوی برخی نامزدهای انتخابات در اولین مناظره تلویزیونی بیان شد.»
«آفتاب یزد» اما «خلا بزرگی به نام برنامه» را اصلی‌ترین نقص مناظره اول دانسته و در گزارشی که تیتر یک شده می‌نویسد: « برگزاری اولین مناظره انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰ شاید برنده مشخصی نداشت، اما یکی از بازندگان آن صداوسیما بود، چرا که نام این برنامه چندساعته را هرچیزی می‌توان گذاشت جز مناظره!» در ادامه این گزارش آمده است: «صحبت‌های کاندیدا بیشتر توضیح مشکلات و مسائلی است که سال‌ها در کشور مطرح بوده و بارها از سوی کارشناسان و مسئولان مطرح و حتی وعده حل آنها داده شده است. برای مثال هدایت نقدینگی به سمت تولید و مبارزه با قاچاق از صحبت‌های پرتکرار کاندیدای انتخابات سیزدهمین انتخابات ریاست جمهوری بود که موضوع جدیدی نیست، اما تاکنون این مسائل برطرف نشده و هیچ کدام از این هفت نفر هم روش مشخصی برای تغییر وضعیت حاکم ارائه نکردند.»
این روزنامه اصلاح‌طلب در سرمقاله امروز خود نیز به قلم فتح اله دهقان و با تیتر «وعده‌های پوپولیستی کاندیداها» آورده است: «به کاندید اهای ریاست جمهوری متذکر میشویم که وعده‌های پوپولیستی چاره علاج مشکلات عدیده اساسی، عمیق، حاد وساختاری که کشور گریبانگیر آن است، نیست. کاندیداها برنامه مکتوب بدهند که به عنوان مثال: برای رفع تحریم‌های ظالمانه که کشور را فلج کرده چه اقداماتی و طی چه زمانی
مد نظرشان است؟ ... تورم ۴۰ درصدی را طی چه برنامه و چند سال به زیر ۱۰ درصد میرسانند؟ ... از مشکلات اساسی کشورعدم انسجام و هماهنگی، جزیره‌ای بودن وعدم ارتباط منطقی بخشهای کشور با یکدیگر، کهنه وبه روز نبودن ساختار کشور، فاقد سیستم بودن و... ضروری است که کاندیداها برنامه‌های خود رادر خصوص این موارد اعلام کنند.»
«آرمان ملی» در گفت‌وگو با دکتر بهمن آرمان، اقتصاددان به بررسی و تحلیل مناظره روز شنبه که با محور اقتصادی برگزار شد، پرداخته است. آرمان در این مصاحبه که عکس یک نیز شده است، می‌گوید: «مسائلی که در مناظره نخست مطرح شده نشان‌دهنده کوته‌بینی و بغض و کینه‌ای بود که نسبت به یکدیگر داشتند. به عنوان مثال دولت آقای روحانی را به نداشتن برنامه یا بینش اقتصادی متهم می‌کردند. کاندیداهایی که در مناظره شرکت داشتند همه آنچه در اقتصاد ایران رخ داده بود را متأثر از هشت سال دولت آقای روحانی می‌دانستند. این در حالی است که به نقش خود در مسئولیت‌هایی که برعهده داشتند و اقدامات اشتباهی که انجام داده‌اند هیچ‌گونه اشاره ای نکرده‌اند.» وی در بخش دیگری از این مصاحبه نیز می‌گوید: «دیدگاه‌های آقای رئیسی در زمینه اقتصادی نسبت به برخی از گزینه‌های اصولگرا عمل‌گرایانه‌تر بود. این در حالی است که هنگامی‌که ایشان در رأس قوه قضائیه حضور داشتند نیز ما شاهد اقدامات مثبتی از سوی ایشان بودیم.»
این روزنامه اصلاح‌طلب گزارش دیگری نیز دارد با عنوان «حذف آخرین لاریجانی!». گزارش نویس آرمان ملی با اشاره به سخنان اخیر رهبری درباره ضرورت جبران جفایی که در حق برخی نامزدهای ریاست جمهوری شده است، آورده است: « بسیاری پیش‌بینی کردند این فرمایشات رهبری سبب تغییر در تصمیم شورای نگهبان می‌شود و علی لاریجانی به جمع کاندیداهای انتخابات 1400 افزوده خواهد شد اما چند ساعت بعد این شورا اعلام کرد که «برخی گزارش‌های نادرست» در نظریه نهایی شورای نگهبان موثر نبوده است. این تصمیم شورای نگهبان شوک بزرگی به آنانی بود که درانتظار تایید‌صلاحیت علی لاریجانی بودند و خود این مساله بر ابهامات افزود. ... لاریجانی هم در نامه‌ای از مقام معظم رهبری تشکر کرد. در نهایت آخرین لاریجانی هم از عرصه مدیریت خارج شد.»
«وطن امروز» عکس یک امروز خود را به مناظره اول نامزدهای انتخاباتی داده و با تیتر «انتخابات نه به روحانی» نوشته است: «اینطور که پیداست رمز موفقیت در انتخابات پیش رو تبرا جستن و دوری از حسن روحانی بویژه سیاست‌های اقتصادی دولت‌های یازدهم و دوازدهم است. البته در دیگر ابعاد هم نامزدها تمایلی به برنامه‌های اجرا شده در 8 سال اخیر نداشته و ندارند اما اظهارنظرهای اقتصادی آنها را به صراحت می‌توان مصداق اعلام برائت از حسن روحانی دانست. حسن روحانی در 8 سال گذشته با گره زدن اصل اقتصاد و معیشت مردم با موضوع دیپلماسی، به دنبال گشایش اقتصاد ایران از طریق ارتباط با برخی کشورهای خاص بوده است. نتیجه این کلان‌رویکرد، شکستن رکورد افزایش قیمت ارز، طلا، مسکن، بالاترین میزان تورم کالاهای خوراکی، تشدید اختلاف طبقاتی و کاهش سرمایه‌گذاری خارجی بوده است. اینطور که پیداست و از اظهارات نامزدها در مناظره اخیر می‌توان دریافت، حداقل 5 نفر آنها نه‌تنها به دنبال تغییر وضع موجودند، بلکه اساسا در پی تغییر ریل اقتصاد کشور هستند و رویکردشان اولویت تولید و رشد اقتصادی است که در کنار آن دیپلماسی نیز دیده شده است.»
این روزنامه اصولگرا در گزارش دیگری به موضوع «شکایت پروفسور درخشان از همتی» پرداخته و نوشته است: «پروفسور مسعود درخشان، استاد تمام دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی در واکنش به اظهارات مطرح شده توسط عبدالناصر همتی، کاندیدای انتخابات ریاست‌جمهوری درباره صلاحیت علمی محسن رضایی و همچنین صلاحیت علمی و اخلاقی برخی اساتید دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران در مناظره شنبه، با ارسال نامه‌ای به منصور غلامی، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری اطلاعات، ضمن ابراز شکایت از همتی، خواستار تشکیل دادگاه ویژه رسیدگی به اینگونه جرائم شد.»
«کیهان» سخنان تلویزیونی رهبری که روز جمعه و به مناسبت سالروز ارتحال امام خمینی(ره) را تیتر یک کرده و آن بخش از سخنان ایشان را پررنگ کرده که فرمودند: «کارآمدی به حرف نیست/باید به گذشته و عملکرد نامزدها نگاه کرد».
این روزنامه اصولگرا اولین مناظره انتخاباتی این دوره را نیز عکس یک کرده و با عنوان «بداخلاقی و فرار از پاسخگویی شگرد نمایندگان دولت در اولین مناظره» نوشته است: «متأسفانه دو نامزد ائتلاف حاکم بر دولت، اختیار خودشان را ندارند، به همین دلیل هم طبق دیکته پدرخوانده‌ها و اتاق‌های جنگ روانی، وسط مناظره اقتصادی، دیکته‌های سیاسی را روخوانی کردند! بی‌آنکه مثلا آقای همتی، چند جمله هم درباره کارنامه خود در ریاست بانک مرکزی، هفت برابر شدن نقدینگی، چهار برابر شدن قیمت ارز در دوره وی، یا جابه‌جایی رکورد‌های تورم و بیکاری و ضریب جینی و رشد منفی اقتصادی یا زبان بی‌سابقه سهامداران بورس در دولت متبوع خود سخن بگوید!»
حسین شریعتمداری نیز در یادداشتی با عنوان «تا هر دو دروغ گفته باشیم» به موضوع مناظره اشاره کرده و نوشته است: «جناب همتی می‌گوید؛ «عدم پذیرش FATF در مجمع تشخیص مصلحت، پدر اقتصاد کشور را درآورده»! و این درحالی است که ایشان در بهمن ماه ۹۸ با اشاره به اجلاس FATF گفته بود «برخی به خاطر اجلاس آتی FATF تلاش می‌کنند التهابی در بازار ارز ایجاد کنند، ولی همان‌طور که گفتم تصمیم اجلاس FATF تاثیر معناداری در بازار ارز نخواهد داشت.»! اما، وقتی در مناظره تلویزیونی از آقای همتی درباره این تناقض سؤال می‌شود، می‌فرمایند؛ آن ادعای خلاف (دروغ) را در سال ۹۸ برای کنترل بازار گفته‌ام! و توضیح نمی‌دهند که اگر معتقدند «عدم پذیرش FATF پدر اقتصاد کشور را درآورده است»! چرا با دروغی که گفته‌اند باعث شده‌اند «پدر اقتصاد کشور دربیاید»؟! و چه تضمینی هست که بعدها همین اظهارات اخیرشان را به اصطلاح «دروغ مصلحت‌آمیز» ندانند! ... ایشان (مهرعلیزاده) در مقابل تعجب توأم با تمسخر دیگران ادعا کرد که آقای رئیسی فقط ۶ کلاس سواد دارد! این ادعا حتی از سوی رسانه‌های بیگانه که این روزها در دفاع از نامزدهای دولت یقه چاک می‌دهند نیز با تمسخر روبه‌رو شد. بدیهی است که آقای مهرعلیزاده به خوبی می‌دانست که دروغ می‌گوید و آقای رئیسی علاوه بر اجتهاد، دکترای حقوق هم دارند. ولی چرا این دروغ بزرگ را بر زبان می‌آورد؟»
«جوان» برای پوشش مناظره نخست تیتر زده «جدال کارنامه با برنامه» و نوشته است: «اولین مناظره انتخاباتی ۱۴۰۰ با قاب‌های متفاوتی از ارائه برنامه، آرامش و متانت از سویی و جدال و مرافعه و تخریب از سویی دیگر همراه شد؛ یک سو با ارائه برنامه و پاسخ به سؤالات آغاز کرد و سوی دیگر با بی اعتنایی به سؤال طرح شده، حملات علیه رقبا و بی اخلاقی را رقم زد. یک سو فخر کارنامه و سابقه فروخت، بی اعتنا به آنکه از قضا همان سابقه و کارنامه‌اش نقطه ضعف اوست، نه کمیت، بلکه کیفیت آن! اینگونه شد که دو فرم در مناظره ۱۵ خرداد به چشم آمد که دو قطب اصلی مناظره بود؛ دو قطبی که نوع رفتار کاندیداها آن را تعریف کرد؛ سویی که برای مشاجره و ستیز به مناظره آمده و سویی که هدفش رقابت و نقد رقیب و ارائه برنامه خود بود. در جدال میان این دو قطب، مردم باید تصمیم بگیرند کدام را می‌خواهند.»
این روزنامه اصولگرا سخنان رهبری در سالگرد ارتحال بنیان‌گذار انقلاب اسلامی را با تاکید بر آن بخش از سخنانشان که فرموده بودند «نامزدها متعهد به عدالت اجتماعی و کاهش فاصله فقیر و غنی شوند» تیتر یک کرده است.
جوان در سرمقاله خود اما با این عنوان که «آنچه را در مناظرات جا انداختید جبران کنید» نوشته است: « اگر دو هدف ما از مناظره‌ها و تبلیغات ریاست‌جمهوری، افزایش مشارکت و انتخاب درست مردم باشد، نامزدها دست‌کم باید چند ماه قبل از روز رأی‌گیری شناخته و معرفی شوند و در این مدت نامزدها درباره برنامه‌های خود با کارشناسان و نخبگان، مناظره و گفتگو کنند، زیرا فقط در این صورت است که احتمال شناخت واقعی نامزد ممکن می‌شود، نه با پاسخ‌های سه دقیقه‌ای به پرسش‌های محدود که آن هم بیشتر نامزدها اصولاً حرف دیگری را پیش بکشند. پاسخ به یک پرسش کلی درباره مسئله واردات یا فساد یا بیکاری در سه دقیقه یعنی پیشاپیش از نامزد خواسته‌ایم که در فضایی پر اضطراب و احساسی، تیتروار حرفی را بزن و بگذر! از طرفی فرصت بیشتر این امکان را به احزاب و جریان‌ها می‌دهد که با سازوکاری درون حزبی یا در ائتلاف با جریان‌های دیگر یک نامزد را روانه مناظرات روز‌های پایانی کنند و به این ترتیب هم مناظرات شکل واقعی پیدا می‌کند و هم در نهایت مانند بیشتر دموکراسی‌ها رقابت پایانی میان دو نامزد اصلی خواهد بود و وقت و حوصله مردم صرف امر واقعی می‌شود. ممکن است به این روش ایراد‌هایی هم وارد باشد، اما فواید آن که شناخت بیشتر و کامل‌تر نامزدها و شکل‌گرفتن رقابت اصلی میان دو نامزد پایانی است، بسیار بیشتر خواهد بود و منافع کشور و مردم بهتر تأمین خواهد شد.»
دیدگاه تان را بنویسید