مسئله باقی مانده در "مذاکرات وین" چیست؟

ایسنا: رضا ذبیحی درباره آخرین تحولات پیرامون مذاکرات وین گفت: به نظر می رسد روند پیشرفت مذاکرات تا حدودی کند شده است، با این وجود احتمال توافق برای احیای برجام طی هفته های آتی همچنان به قوت خود باقی است.

این استاد دانشگاه ادامه داد: بعید به نظر می رسد که نتیجه انتخابات تاثیر چندانی بر مذاکرات وین داشته باشد، زیرا احیای برجام دارای منافع متقابلی برای طرفین است که هیچ کدام از طرف ها به راحتی از آن دست نخواهند کشید، چنان که مسائلی نظیر جنگ غزه و یا حتی خرابکاری های اسرائیل در این روند تاثیری نداشت.  

وی با بیان اینکه عزم طرفین برای به نتیجه رسیدن مذاکرات جدی است، افزود: از زمان خروج آمریکا از برجام هیچ گاه مواضع طرفین تا این اندازه به یکدیگر نزدیک نبوده است، لذا رویکرد عقلانی حکم می کند که تلاش های مضاعفی در این برهه زمانی برای حصول توافق صورت بگیرد.

ذبیحی تصریح کرد: در نتیجه انتظار می رود با توجه به نزدیک شدن مواضع طرفین به یکدیگر به میزانی که تاکنون انجام شده است، طرفین نهایت تلاش خود را برای استفاده از این فرصت بنمایند.

این کارشناس مسائل بین الملل ادامه داد: با این حال زمان دقیقی برای حصول توافق در زمینه احیای برجام مشخص نیست، اگر چه می توان گفت احتمال این امر تا پیش از پایان دولت دوازدهم در ۱۲ مرداد جدی تر است، با این وجود به نظر می رسد، ممکن است توافق مذکور پس از برگزاری انتخابات در ۲۸ خرداد به دست آید.

این استاد دانشگاه افزود: از ابتدای شروع مذاکرات در وین سه محور پیرامون این مذاکرات مطرح بوده است که در اکثر موارد پیشرفت نسبی و قابل قبولی صورت گرفته است، ولی همچنان برخی نکات باقی مانده، توافق نهایی برای احیای برجام را به تاخیر انداخته است.

ذبیحی اضافه کرد: سطح اول مربوط به تقدم و تاخر اقداماتی است که می بایست انجام پذیرد و در این زمینه تیم مذاکراتی ایران تاکید داشته است با توجه به اینکه این آمریکا بوده که از آن توافق خارج شده، لذا طبیعی است که آمریکا باید ابتدا به تعهدات خود در توافق برگردد و سپس ایران به تعهدات خود بر خواهد گشت.

این استاد دانشگاه ادامه داد: البته با توجه به تاکیدات درست مقامات عالی کشور و تلاش و عزم جدی مذاکره کنندگان ایرانی علاوه بر اینکه لازم است، تقدم اقدامات با آمریکا باشد، نیاز است که پیش از اقدامات ایران، راستی آزمایی نیز صورت پذیرد.

این کارشناس مسائل بین الملل افزود: به نظر می رسد در مورد مجموعه موارد مربوط به این سطح که مرتبط با تقدم و تاخر اقدامات و نیز راستی آزمایی است، طرفین به تفاهم کلی نزدیک شده اند و مشکلات در زمینه سطح نخست به حداقل رسیده باشد.

وی ادامه داد: سطح دوم مربوط به محتوای مجموعه تعهداتی است که آمریکا باید انجام دهد که بطور کلی مشتمل بر برداشتن تحریم های اعمالی علیه ایران پس از خروج این کشور از برجام است.

ذبیحی خاطر نشان کرد: آنچه پیداست در این زمینه آمریکا قبول کرده است که تحریم های مهمی همچون تحریم نفت، تحریم های پولی و بانکی و نیز تحریم های مرتبط با کشتیرانی، صنعت بیمه و ... را بردارد، اما در زمینه برداشتن شمار دیگری از تحریم ها مقاومت می کند.

این استاد دانشگاه تصریح کرد: آمریکا ممانعت خود برای برداشتن تحریم های اخیر الذکر را با این استدلال دنبال می کند که معتقد است این تحریم ها برچسب غیر هسته ای دارند و مربوط به سایر فعالیت های ایران از جمله فعالیت های منطقه ای، موشکی و موضوع حقوق بشر می باشند.

وی افزود: البته مذاکره کنندگان ایرانی این استدلال را رد می کنند و به درستی تاکید دارند که تمامی این تحریم ها در دوره ترامپ و همزمان با فشار حداکثری وی اعمال شده است و لذا اگر چه ممکن است این تحریم ها به بهانه های دیگر اعمال گردیده، ولی همگی در راستای اعمال همان فشار حداکثری و سیاست های شکست خورده ترامپ بوده است و لذا همگی آنها باید برداشته شود.

این کارشناس مسائل بین الملل ادامه داد: بنابراین آن گونه که پیداست سطح دوم، سطحی است که همچنان مسائل حل نشده مهمی را در برمی گیرد و لذا مهمترین مسائل باقی مانده که احیای برجام را تا کنون به تاخیر انداخته مرتبط با این سطح است.

ذبیحی افزود: سطح سوم مرتبط با مجموعه اقدامات و تعهداتی است که ایران باید انجام دهد و این زمینه نیز با توجه به وجود شفافیت پیرامون اقدامات هسته ای ایران و همکاری کامل و تعامل گسترده ایران با آژانس بین المللی انرژی اتمی، مشکلات کمتری وجود دارد و طرفین به تفاهم بر سر آن نزدیک شده اند.

این استاد دانشگاه ادامه داد: البته همزمان با تلاش های مذاکره کنندگان ایرانی و سایر طرف ها برای حصول توافق به منظور احیای برجام، نگرانی در مورد اقدامات مخرب برای جلوگیری از شکل گیری توافق وجود دارد و در نتیجه این امر نیز باید مورد توجه طرف‌های درگیر در مذاکرات قرار گیرد.  

وی ادامه داد: مهمترین نگرانی که در این زمینه وجود دارد مرتبط با تلاش سناتورهای جمهوری خواه در کنگره آمریکا برای تصویب اصلاحیه ای در کنگره این کشور است که بر طبق آن هر گونه توافق با ایران منوط به تصویب کنگره خواهد شد. البته این بالذات خیلی مطلوب است که توافق در کنگره به تصویب برسد، چون می تواند در آینده مانع از رویدادهایی نظیر خروج ترامپ از برجام گردد، منتها مشکل این است که زیاده خواهی در خواسته های جمهوری خواهان بسیار بیشتر وجود دارد که در عمل نمی تواند مورد قبول ایران قرار گیرد.