حجامت در نظام؛ در دهه پنجم انقلاب

*تعبیری که اخیرا برای بازآرایی گروه‌های انقلابی به کار می‌رود، «حجامت» است. این اصطلاح اگرچه در ظاهر امر مقداری خشونت‌آمیز و تا حدی تند و تیز به نظر می‌رسد اما فی‌نفسه تعبیر مناسب و اثربخشی است. حجامت خارج کردن خون ناسالم از بدن است. که البته همراه با مقادیری درد است و ممکن است اثرش نیز تا مدت زمانی باقی بماند. به همین تناسب، در کنار گذاشتن برخی از چهره‌ها وشخصیت‌هایی که در عمر بیش از چهل ساله نظام جمهوری اسلامی، کارآیی‌هایی نیز داشته‌اند اما به ندرت سلامت کامل و اثربخشی خود را از دست داده‌اند نیز چنین است. واقعیت این است که یک گفتمان و در واقع یک نظام که جریان نو و خونی تازه در رگ‌های جهانی‌بینی ملت‌ها انداخته است، بزرگتر و مهم‌تر از چهره‌هاست. گاهی برخی چهره‌ها ممکن است به دلایل مختلفی در حرکت رو به جلو نظام، اینرسی ایجاد کنند. من نمی‌خواهم بگویم این اینرسی یا مانعی که بر سر راه تعالی و توسعه نظام ایجاد می‌شود همه‌اش تعمدی یا عداوت‌جویانه است. ممکن است از سر ناآگاهی یا دلبستگی به گذشته و احیانا نوستالژیک هم باشد. هرچه هست مادامی که مانع رشد کشور و نظام باشد، عنصر مفیدی نیست و مزاحم است. برای مثال برخی از چهره‌ها ممکن است مناسبات جهان امروز را همچنان به چشم دوره‌های اول انقلاب نگاه کنند، یا خوش بینانه چشم بر برخی وقایع جهان ببندند و همچنان دلبسته شعارها و تظاهر خوش خط و ربط برخی کشورها یا ایده‌ها شوند.  این امور اگر در حرکت رو به جلو کشور مزاحمت ایجاد کنند،باید از سر راه برداشته شود. حتی اگر درد هم داشته باشد و تا مدت زمانی هم جایش باقی بماند.

واقعیت این است که حفظ انقلاب و ارزش‌های آن در دنیای امروز نیاز به یک استراتژی درست و دقیق دارد. رهبر معظم انقلاب همواره قدم به قدم راه را برای عامه مردم و مسئولان روشن می‌کنند و چراغ به راه می‌گیرند. ایشان البته همواره هم بر حضور و اثرگذاری سلایق مختلف در کنار هم تاکید دارند. البته باید توجه داشته باشیم که اختلاف سلیقه نباید به اختلاف عقیده و تناقض ماهوی در جهان بینی و الگوهای ارزشی انقلابی معنا شود.

در کشور ما گروه‌های سیاسی زیادی فعال هستند. هرکسی هم ساز خودش را می‌زند. اما همه بر حفظ تمامیت ارضی، ارزش‌های عالی انقلاب، تکیه بر توانمندی‌های داخلی در همه حوزه‌ها و توسعه همه جانبه تاکید دارند. این ایده‌های اساسی و کلی با بحث و جدل بر سر شیوه دستیابی به اهداف، ثمرده و اثربخش است. اما زمانی که اهداف اصلی کمرنگ شود و در قالب ادبیاتی خوش آب و رنگ، انحرافی در مسیر شکل بگیرد، آن موقع نیاز به حجامت هم ضرورت پیدا می‌کند.

اما حجامت چگونه اتفاق می‌افتد؟ بحث اصلی بر سر همین نکته است. این موضوع را باید در دو وجه بررسی کرد. در واقع شبیه دو لبه یک قیچی است. یک لبه حضور و انتخاب مردم است و لبه دیگر، راهبردهایی که رهبر معظم انقلاب گوشزد می‌کنند.

در واقع و برای مثال اگر ایشان بر حضور رییس جمهوری جوان و انقلابی اشاره دارند، مردم هم اصل موضوع را درک می‌کنند و در انتخابات، نیاز و ضرورت روز کشور را بر اساس راهبردهای رهبری تشخیص می‌دهند.

به طور کلی باید دریابیم که حجامت نظام عمدتا به همین شکل انجام خواهد شد، با کمک از رهنمودها و راهنمایی رهبر انقلاب و تکبه بر بصیرت و حضور آگاهانه مردم در بزنگاه‌های تاریخی و حساس.

در طول چهل سال گذشته نظام جمهوری اسلامی همواره در کنار حجامت نرم و فرایند مدار، رویش های بسیار شکوهمندی داشته است و خوشبختانه مردم ایران امروز بیش از گذشته درک واقع بینانه از جهان و رویدادهای مختلف بین المللی و ارزش های انقلابی دارند. تنها نکته این است که پس از چهل سال که از انقلاب گذشته، نیاز است تا در فرایند سالم‌سازی و بازآرایی کشور، تسریع و تدقیق بیشتری در دستور کار قرار بگیرد.

*دکتر محمد ابوالمعصوم اقتصاددان و استاد دانشگاه