شکلات و آبنبات بایدن به‌جای لغو تحریم‌ها
شماری از مقامات امریکایی از بازگشت دولت این کشور به برجام حمایت کرده‌اند، ولی سخنگوی کاخ سفید همچنان «بازگشت ایران به تعهدات» را زمینه احیای توافق هسته‌ای می‌داند. به موازات این تحولات، کشور‌های اروپایی نیز برای هموار کردن بازگشت واشنگتن به برجام وارد عمل شده‌اند. گزارش یک شبکه خبری امریکایی گویای این واقعیت است که کاخ سفید در پس این وقایع، می‌خواهد به جای لغو تحریم‌ها، مشوق ارائه کند.
روزنامه جوان: امریکایی‌ها هنوز ساز و کار خود را برای بازگشت به توافق هسته‌ای اعلام نکرده اند، اما شواهد نشان می‌دهد که می‌خواهند به جای لغو تحریم‌ها از روشی جایگزین برای احیای برجام استفاده کنند. از یک طرف ۴۱ نفر از مقام‌های سابق امریکا طی نامه‌ای به جو بایدن، رئیس‌جمهور کشورشان از بازگشت واشنگتن به برجام و از سرگیری مذاکرات با ایران در مورد توافق هسته‌ای حمایت کرده‌اند و از طرفی دیگر، جن ساکی، سخنگوی کاخ سفید در نشست خبری روز جمعه خود درباره اینکه بایدن چه زمانی می‌خواهد به میز مذاکره و توافقی درخصوص برجام بازگردد، گفت: «این مسئله واقعاً به ایران بستگی دارد. اگر ایران به اجرای کامل تعهداتش ذیل برجام بازگردد، امریکا هم همین کار را خواهد کرد.»وی با به میان کشیدن نقش اروپایی‌ها تصریح کرد: «سپس امریکا از این فرصت به عنوان بستری برای ایجاد یک توافق طولانی‌تر و قوی‌تر استفاده می‌کند که سایر حوزه‌های مورد نگرانی را نیز برطرف کند، اما این کار با مشارکت شرکای‌مان در ۱+۵ و همچنین مشورت با کنگره انجام خواهد شد.»
همه چیز، غیر از لغو تحریم
ساکی در شرایطی برای بازگشت به برجام شرط تعیین می‌کند که روایت بلومبرگ به نقل از چهار منبع آگاه، به آنچه حقیقتاً امریکایی‌ها به دنبال آن هستند، نزدیک‌تر است. در گزارش بلومبرگ آمده که دولت بایدن در قالب بخشی از تلاش برای بازگشت به برجام به دنبال راه‌هایی برای کاهش فشار اقتصادی ایران بدون لغو تحریم‌های کلیدی است. حمایت از صندوق بین‌المللی پول به منظور اعطای وام به تهران برای مقابله با ویروس کرونا و تسهیل تحریم‌هایی در مسیر کمک‌های جامعه جهانی به ایران برای مقابله با کرونا از جمله مواردی است که درباره آن‌ها بحث می‌شود. همچنین بایدن احتمالاً با امضای یک فرمان اجرایی، تصمیم دونالد ترامپ رئیس‌جمهور سابق امریکا برای خروج از برجام را لغو می‌کند. صدور معافیت‌های تحریمی که اجازه فروش نفت ایران در بازار‌های بین‌المللی را بدهد را در حال حاضر باید از دایره این مباحث حذف کرد.
همه کار، هماهنگ با اروپا
همانطور که ساکی هم به صورت تلویحی به آن اشاره کرد، اروپایی‌ها در دولت جدید امریکا در خط مقدم برنامه‌های واشنگتن برای تلاش در جهت احیای برجام قرار دارند. جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی امریکا روز پنج شنبه گفته بود: «فعالانه در حال تعامل با اتحادیه اروپا هستیم... در سطوح مختلف دولت با آن‌ها گفتگو می‌کنیم.» ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه نیز در این مورد گفت که این کشور قبل از آنکه مجوز هرگونه کمک یا کاهش تحریم‌های مرتبط با کرونا را برای ایران صادر کند، خواستار رایزنی با شرکای اروپایی عضو برجام است. دومینیک راب، وزیر امور خارجه انگلیس و ژان ایو لودریان، همتای فرانسوی وی نیز گفتگو‌های گسترده‌ای با همتایان امریکایی، انگلیسی و آلمانی درباره ایران و چگونگی تعامل با چالش هسته‌ای و در زمینه امنیت منطقه‌ای را تأیید کرده‌اند.
خبرگزاری رویترز به نقل از دیپلمات‌های غربی اعلام کرد که لندن، پاریس و برلین پیشنهاد داده‌اند ایران در ازای برخورداری از مزایای اقتصادی به پایبندی به توافق هسته‌ای بازگردد. رویترز به این نکته هم اشاره کرد که هنوز مشخص نیست که آیا امریکا رفع تحریم‌ها علیه ایران را بدون آنکه تهران نخست به توافق پایبند شود بپذیرد. یک دیپلمات ارشد اروپایی در این باره گفت: «ما از یک صفحه خالی کار را شروع نمی‌کنیم. معیار‌های سلسله مراتب بازگشت به توافق و سپس ایجاد توافقی عمیق‌تر را می‌دانیم.»
راهکار‌های بایدن
علی لاریجانی، دبیر اسبق شورای عالی امنیت ملی، زمانی در اشاره به مذاکرات هسته‌ای ایران اوایل دهه ۸۰ گفته بود: «در غلتان دادیم و آبنبات گرفتیم.»گزارش نشریه پولیتیکو درباره سه راه‌حل پیش روی بایدن به نوعی این موضع‌گیری لاریجانی را به ذهن متبادر می‌کند. پولیتیکو درباره این راهکار‌ها نوشت: «نخست اینکه امریکا می‌تواند معافیت‌های فروش نفت ایران را دوباره برقرار کند. درآمد ایران از فروش نفت به حساب‌های سپرده‌گذاری تعلق می‌گیرد و تحت شرایط معافیت تحت نظارت دقیق قرار می‌گیرد. درآمد ایران برای تجارت معاف از تحریم با کشوری که وجوه در آن نگهداری می‌شود، استفاده می‌شود. چنین اقدامی در جهت رفع یک تنش اساسی با متحدان واشنگتن مانند کره‌جنوبی، ژاپن و هند است که امنیت انرژی آن‌ها تحت تأثیر تحریم‌های ایالات متحده علیه ایران قرار گرفته است.
پولیتیکو نوشت: دوم، دولت بایدن می‌تواند از درخواست ایران برای دریافت وام از صندوق بین‌المللی پول پشتیبانی کند. وجوه مستقیماً به خزانه دولت ایران وارد نمی‌شود، بلکه برای پرداخت کسری تجارت استفاده می‌شود. دولت بایدن باید این وام را به عنوان بخشی از تعهد خود برای رسیدگی به تأثیرات انسانی تحریم‌ها و فشار گسترده‌تر برای تشویق صندوق بین‌المللی پول برای استفاده از ظرفیت‌های مالی کامل خود در جهت رسیدگی به بحران اقتصادی ناشی از همه‌گیری اعطا کند.
گزینه سوم هم می‌تواند سهولت دسترسی ایران به ذخایر ارزی موجود خود باشد. در حال حاضر، ایران تقریباً به ۱۰ درصد از ذخایر خود دسترسی آزاد و آماده دارد. دولت بایدن می‌تواند به متحدان خود آلمان و کره‌جنوبی مصوبات و راهنمایی‌های لازم را بدهد تا بانک‌های مرکزی و تجاری بتوانند به راحتی از طرف دارندگان حساب‌های ایرانی پرداخت‌ها را انجام دهند. همانند معافیت‌های نفتی و وام صندوق بین‌المللی پول، این پرداخت‌ها نیز می‌تواند به تجارت معاف از تحریم محدود شود که نتیجه اصلی آن پایین آمدن نرخ تورم است.»
دیدگاه تان را بنویسید