پرویز اسماعیلی: بایدن موظف به لغو تحریم هاست

خبرگزاری ایسنا: پرویز اسماعیلی سفیر جمهوری اسلامی ایران در کرواسی در گفتگویی با برنامه «ویزا» رادیو ملی کرواسی (HRT) به  مهمترین موضوعات سیاسی و بین‌المللی این برنامه پاسخ داد و در مقدمه این گفت‌وگو که همزمان با ایام پیروزی انقلاب انجام شد، مواضع کشورمان را در مهمترین موضوعات منطقه‌ای، بین‌المللی و همچنین روابط دوجانبه و چگونگی مبارزه با ویروس همه گیر کرونا تشریح کرد.

متن این مصاحبه به شرح زیر است:

پرسش: مایک پمپئو وزیر خارجه ترامپ، برخی از اتهامات جدی را علیه ایران مطرح و اظهار داشته که کشور شما اکنون پایگاه القاعده است. وی البته هیچ مدرکی ارائه نکرد. جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران، اظهارات او را «دروغ‌های جنگ آور» خواند. به نظر شما این یک سیاست ثابت دولت ترامپ بود که روابط با ایران را همیشه در آستانه جنگ و متشنج نگه دارد؟

پاسخ: آقای پمپئو به اذعان خودش، یک دروغگوی حرفه‌ای است. خود او در دانشگاه تگزاس گفته بود: «من وقتی مدیر سیا بودم. ما دروغ می‌گفتیم، تقلب می‌کردیم، دزدی می‌کردیم. برای اینکار آموزش می‌دادیم و این نشانه عظمت تدبیر آمریکایی است.»

لذا ادعای او هم، فقط دروغی جدید در هفته پایانی دولت ترامپ بود. خود شما نیز به درستی اشاره کردید که او هیچ سندی برای این ادعایش ارائه نداد. اگر سندی داشت، حتما نمایش خود را با آن تکمیل می‌کرد. پمپئو قبلا نیز در دوره ریاست سازمان سیا، بدنبال برقراری یک ارتباط ساختگی میان ایران و القاعده برآمد. او می‌خواست با تبلیغات دروغ، توجه افکار عمومی  جهان نسبت به مسئولیت متحدان منطقه‌ای آمریکا به عنوان متهم اصلی پرونده القاعده و عاملان فاجعه ۱۱ سپتامبر را منحرف سازد. ولی هرگز موفق به اثبات ادعایش نشد. بر اساس یک ضرب‌المثل ایرانی، کوه افشاگری پمپئو علیه ایران همیشه موش زاییده است!

ادعای پمپئو انقدر بی‌پایه بود که نخست وزیر پاکستان همسایه شرقی ما، گفت: سخنان مایک پمپئو مبنی بر ارتباط ایران و القاعده، اقدامی خطرناک برای کسب خشنودی اسرائیل است، اما جهان این ادعاها را هرگز باور نمی‌کند.

ترویج ایران هراسی و ترساندن کشورهای منطقه و حتی کشورهای اروپایی از ایران، سیاست دائمی برخی سیاستمداران تندرو طرفدار اسرائیل در آمریکا بوده است؛ تا با انتشار اطلاعات جعلی و گمراه کننده، اعمال فشار و تحریم ها علیه ایران را توجیه کنند. در حالی که ایرانیان مشهور به صلح‌طلبی هستند و ایران موثرترین کشور در مقابله با اقدامات تروریسم القاعده و داعش در منطقه بوده است.

واقعیت این است که سیاست دولت آمریکا «توازن وحشت و  تداوم تنش در خاورمیانه» بوده، تا فروش صدها میلیارد دلار اسلحه به کشورهای همسایه ما را توجیه کند. در حالیکه این پولها می توانست برای توسعه و رفاه ملتهای مسلمان هزینه شود، منطقه ما را به بشکه باروت تبدیل کرد. ترامپ همان دولت‌ها را تحقیر کرد و «گاو شیرده» خواند!

پرسش: در نوامبر گذشته، ایران گزارش‌ها مبنی بر کشته شدن دومین فرمانده القاعده یعنی عبدالله احمد عبدالله، معروف به ابومحمد المصری در تهران توسط مأموران اسرائیل و به نیابت از ایالات متحده را رد کرد.

پاسخ: چهار ماه پس از ترور دو تبعه لبنانی، نیویورک تایمز به نقل از منابع اطلاعاتی ناشناس اعلام کرده که آنها نفر دوم القاعده و نیز عروس اسامه بن لادن بوده اند و اسرائیل به نیابت از آمریکا آنها را ترور کرد. اگر این ادعا واقعیت داشت چرا همان زمان اعلام نشد؟ جالب اینکه؛ نیویورک تایمز در جای دیگری، همکاری ایران والقاعده را غیر قابل باور دانسته و نوشته بود «ایران و القاعده با هم دشمنی دیرینه‌ای دارند.»

واقعیت این است که آمریکا و اسرائیل با دروغ‌پردازی و درز اطلاعات ساختگی به رسانه‌ها، تلاش کردند زمینه لازم برای فشار حداکثری و دشمنی با ملت ایران را در افکار عمومی جهان ایجاد کنند.

البته رژیم اسرائیل بارها صراحتا سیاست خود مبنی بر تهدید ایران و ترور دانشمندان ما را اعلام کرده و مسئولیت ترورهای زیادی را بر عهده دارد. در این موضوع هم، اصل گزارش نیویورک تایمز را باید تاییدی دیگر بر تروریسم دولتی اسراییل دانست؛ اما اینکه هدف ترور چه کسی بوده، یک ادعای دروغ است که برای اثباتش هیچ سندی ارائه نشده است.

پرسش: از زمان آمدن دونالد ترامپ به کاخ سفید، وی آمریکا را از توافق هسته‌ای خارج و تحریم‌های ایران را دوباره برقرار و افزایش داد. سیاست او حداکثر فشار بر ایران بود. آیا به نظر شما جو بایدن اکنون می‌تواند آمریکا را به میز  برگرداند و توافق برجام را احیا کند؟ و اگر پاسخ مثبت است، احیای همان روند گفتگوی آغاز شده توسط باراک اوباما برای ایالات متحده و ایران چقدر سخت خواهد بود؟ آیا ایالات متحده خواهان مذاکره مجدد در مورد توافق برجام است؟ جو بایدن صراحتا گفته خواستار پیروی ایران از تعهدات توافق هسته‌ای است.

پاسخ: ترامپ دکترین مشخصی در هیچ یک از موارد مهم سیاست خارجی آمریکا نداشت. او با سیاست بین‌المللی هم قمار کرد و بی‌اعتمادی به دولت ایالات متحده را به اوج رساند. او یکجانبه گرایی، چالش و بی‌ثباتی را به همه جهان و حتی متحدانش تحمیل کرد. و او بود که آمریکا را از مسیر تعامل با ایران خارج کرد و رویکرد دشمنی و غیر انسانی در برابر ملت ایران را پیش گرفت.

منطقِ محوری در مذاکرات برجام، تامین منافع همه طرف‌ها و از جمله ایران و آمریکا بود. ترامپ بدون توجه به منافع طرف‌های دیگر و حتی شرکایش در اروپا از برجام خارج شد. اکنون دولت آقای بایدن با انتخاب بسیار بزرگی برای آمریکا و برای جهان روبرو است. یا ادامه سیاست شکست خورده یکجانبه گرایی ترامپ و فشار حداکثری او بر ایران، و یا چند جانبه گرایی و امنیت و همکاری. توجه کنید که حتی اگر دولت بایدن به برجام هم باز نگردد؛ موظف به اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل و رفع کامل تحریم های ایران به نحوی است که روابط اقتصادی ما با جهان را عادی کند.

ایران علیرغم فشارهای آمریکا و بی‌عملی اروپا، عجولانه تصمیم نگرفت و اصلی ترین عامل بقای برجام بود. آقای بایدن در زمان مذاکرات برجام معاون رئیس جمهور اوباما بود و قاعدتا باید به دکترین او معتقد باشد. او در رقابت‌های انتخاباتی از بازگشت به برجام سخن گفت. البته برای ما فقط عمل آقای بایدن مهم است. هنوز میز برجام سر جای خود است. آقای بایدن باید بیاید و روی همان صندلی بنشیند که ترامپ آن را ترک کرد. ما میز یا صندلی را تعویض  و جابجا نمی کنیم.

اگر آمریکا فوری، کامل و موثر همه تحریم‌های ایجاد یا بازیابی شده توسط ترامپ را رفع کند، ایران هم همزمان به تعهدات خود باز می گردد و به اجرای پروتکل الحاقی ادامه می‌دهد. این پنجره فقط تا ۲۰ فوریه باز است. بعد از آن، طبق قانونی که پارلمان ما تصویب کرده، غنی سازی ۲۰ درصدی برای تامین نیاز راکتور تحقیقاتی ما ادامه و اجرای پروتکل الحاقی هم متوقف می‌شود.

و اما در مورد آینده. همان روز ۱۴ ژانویه ۲۰۱۵ که برجام امضا شد؛ دکتر ظریف وزیر خارجه ما گفت که «این یک سقف نیست و می‌تواند آغاز ساخت یک بنای مستحکم برای همکاری باشد.» تجربه برجام نشان داد که اعتبار امضای وزیر خارجه ایران از تعهدات رئیس جمهور آمریکا بیشتر است. پس ابتدا آقای بایدن بهتر است دولت آمریکا را به عنوان یک شریک قابل اعتماد جهانی تبدیل کند. در آن صورت ادامه گفتگو و تعامل نیز قابل بررسی خواهد بود.

تکرار می کنم که دولت جدید ایالات متحده فقط تا ۲۰ فوریه فرصت دارد. هرگونه تلاش برای سوء استفاده از نتایج سیاستهای خصمانه ترامپ علیه ایران، از جمله طرح مذاکره مجدد بی نتیجه خواهد بود. موضوع برجام، برنامه هسته‌ای است. نه گفتگویی تکرار و نه موضوع جدیدی به آن اضافه خواهد شد. انتخاب با واشنگتن است. انتخاب مسیر صحیح، موقعیت‌های تازه‌ای برای صلح و ثبات منطقه ما می‌گشاید.

پرسش: ایران همچنین تحت فشار سایر شرکای توافق هسته ای است که نگران هستند کشور شما ظرفیت هسته ای خود را افزایش می دهد. انگلیس، فرانسه و آلمان از تهران  انتقاد می کنند که متعهد شده بود غنی سازی بالاتر از ۵ درصد و برخی تولیداتی که احتمالا برای مصارف نظامی کاربرد دارد را انجام ندهد. شما چگونه به آن پاسخ می دهید؟ آیا خطر خروج ایران از برجام وجود دارد؟

پاسخ: متاسفانه تجربه برجام نشان داد که اتحادیه اروپا قدرت و استقلال کافی برای عمل به تعهدات بین المللی و حقوق کشورهای عضو خود را ندارد . اتحادیه اروپا نتوانست مانع خروج آمریکا از برجام شود و حتی به تعهدات خود عمل کند.

ما پس از خروج ترامپ از برجام بیش از یکسال به اروپا فرصت دادیم تا مانع تاثیر تحریم‌های آمریکا بر تجارت بین‌المللی ایران شوند. آنها مواضع سیاسی خوبی هم در دفاع از برجام نشان دادند که ما نادیده نمی گیریم. وزرای خارجه آلمان، انگلیس و فرانسه به همراه خانم موگرینی، در جلسه‌ای که خود من هم در نیویورک حاضر بودم، برای عادی شدن روابط اقتصادی و بانکی ایران ۱۱ تعهد به ما دادند که حتی به یکی از آنها عمل نکردند. بعد از یکسال، ما بر اساس حقوق خود در بند ۲۶ و ۳۶ برجام (که به ایران اجازه می‌دهد اگر طرف مقابل به تعهداتش عمل نکرد، اجرای تعهداتش را متوقف کند)، برخی تعهدات خود در برجام را کاهش دادیم. هدف ما وادار کردن طرف‌های مقابل به اجرای تعهداتشان بود. و اگر چنین کنند و روابط اقتصادی ما عادی شود، ما هم سریعا به تعهدات برجامی باز خواهیم گشت.

ایران ۴ سال فشار حداکثری دولت ترامپ را با خویشتنداری تحمل کرد. ملت ما سختی های فراوانی کشید. ما عجولانه تصمیم نگرفتیم و در دام اسرائیل و تندروهایی مثل بولتون و پمپئو برای بحران آفرینی در منطقه و جهان نیفتادیم. این ما بودیم که برجام را به عنوان یک الگوی موفق در دیپلماسی، چند جانبه گرایی، امنیت و همکاری زنده نگهداشتیم. اکنون عقب گرد فوری از سیاست های شکست خوره ترامپ، بر عهده آقای بایدن است. اتحادیه اروپا می‌تواند در این مسیر و بقا و اجرای کامل برجام نقش موثر ایفا کند.

پرسش: احمد حمزه، نماینده پارلمان ایران، به کسی که دونالد ترامپ را بکشد، سه میلیون دلار پاداش پیشنهاد کرده و اظهار داشته که اگر ایران سلاح هسته‌ای داشته باشد، در برابر تهدیدات آمریکا و اسرائیل محافظت می‌شود. همچنین وی از برنامه تولید موشک‌های دوربرد با برخورداری از کلاهک غیرمتعارف حمایت کرده است.

پاسخ: نمایندگان پارلمان‌ها در سراسر دنیا آزادانه نظرات خود را بیان می‌کنند؛ اما اصول سیاست خارجی هر کشوری فقط توسط منابع رسمی و قانونی تعیین می شود. در ایران هم، مواضع رسمی در سیاست خارجی توسط وزارت امور خارجه و رئیس جمهور اعلام می شود. ما مکررا و بر اساس فتوای رهبری کشورمان رسما اعلام کرده ایم که به دنبال استفاده نظامی از فناوری هسته ای نیستیم. دکترین دفاعی ایران بر پایه بازدارندگیِ کامل است، اما شامل سلاح هسته‌ای نمی شود. گزارش های آژانس بین المللی انرژی اتمی هم صلح آمیز بودن برنامه هسته‌ای ما را تایید کرده است.

پرسش: اسرائیل همیشه در مورد خطر ایران به همه هشدار می دهد. ما هنوز تصویر بنیامین نتانیاهو را در مجمع عمومی سازمان ملل با نمودارها و نقاشی خطوط قرمز به یاد می‌آوریم. آیا نشانه‌ای در آینده برای بهبود روابط بین دو کشور وجود دارد؟ آیا می توانیم ببینیم رابطه‌ای که اسرائیل با امارات، بحرین، مراکش و ... انجام داده با تهران هم تکرار شود؟

پاسخ: اظهار نظر در مورد فعالیتهای هسته‌ای کشورها تنها بر عهده آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) است؛ نه نقاشی نتانیاهو یا ادعای هر فرد دیگری. ایران از بنیانگذاران و متعهدترین اعضای این آژانس  بوده است. طی سالهای گذشته حتی حدود ۸۰ درصد کل بازرسی‌های آژانس در جهان، از ایران بوده است.۷۰ درصد دسترسی‌های تکمیلی به آژانس نیز از سوی ایران اعطا شده است. این نشان می‌دهد که ایران قوی ترین همکاری را با آژانس داشته است.

ایران تا کنون حتی پروتکل الحاقی پیمان منع اشاعه سلاح های هسته ای (NPT) را نیز داوطلبانه اجرا کرده و آژانس هیچ انحرافی از فعالیت های صلح آمیز گزارش نداده است. از نخست وزیر رژیمی که نه تنها به NPT نپیوسته، بلکه سلاح اتمی هم تولید کرده و سیاست رسمی‌اش توسعه طلبی، تهدید و ترور است؛ خطر هسته‌ای معرفی کردن ایران، پذیرفتنی نیست.

جمهوری اسلامی ایران هرگز رژیمی را که ناقض قوانین بین‌المللی و حقوق مردم مظلوم فلسطین است و رسما اشغالگری می کند، به رسمیت نمی‌شناسد. سازمان ملل تا کنون صدها قطعنامه در مورد حقوق مردم فلسطین و توقف توسعه طلبی اسرائیل در منطقه صادر کرده که تل آویو همه آنها را نقض کرده است. همانگونه که به درخواست‌ها و بیانیه‌های اتحادیه اروپا در خصوص فرمول تاسیس دو دولت و نیز توقف شهرک سازی و توسعه طلبی بی اعتنایی کرده است.

پرسش: ایران مثل همه دنیا با همه گیری کرونا درگیر است. تعداد زیادی بیمار و مرگ و میر وجود دارد. گزارش‌هایی مبنی بر انتشار اطلاعات غیر واقعی از تعداد مرگ بر اثر کرونا و همچنین دفن دسته جمعی منتشر شده است. نظر شما چیست؟

پاسخ: ایران در مبارزه با کرونا مانند همه کشورهای جهان نبود؛ بلکه بخاطر تحریم‌های غیر انسانی ترامپ از دسترسی سریع به دارو و حتی واردات اقلام مورد نیاز برای مقابله با کووید-۱۹ هم محروم بود. تعداد زیادی از مردم و حتی پزشکان ما بخاطر همین مساله جان خود را از دست دادند.

ایران از روزهای نخست شیوع کرونا جزو آسیب دیده ترین کشورهای منطقه بوده است. اما علیرغم مسدود بودن دسترسی به دارو، بخاطر زیرساخت های قدرتمند بهداشتی و توانمندی های علمی، در شناسایی و ثبت موارد بیماری بهترین عملکرد را در منطقه داشته است.

روند آمار ابتلا و مرگ قطعیِ ناشی از بیماری کرونا در ایران نشان دهنده سه پیک بیماری است. این سه مرحله ی کنترل و صعود مجدد بیماری، بخوبی نشان دهنده روند نرمال، شفاف و بالنسبه مطلوب گزارش بیماری در ایران بوده است. به همین دلیل مدیر کل سازمان بهداشت جهانی (WHO) اعلام کرد که به آمار ایران و توانایی بهداشتی ایران برای مبارزه با کووید-۱۹ اعتماد دارد.

روش به خاک سپردن قربانیان هم بر اساس دستورات شرع اسلام و با حضور محدود خانواده‌هایشان بر اساس پروتکل‌های بهداشتی انجام شده و می‌شود. لذا ادعای دفن دسته جمعی قربانیان دروغ است.

به نظرم سوء استفاده سیاسی از شرایط کشورها در مبارزه با این ویروس خطرناک، غیر انسانی است.

پرسش: استراتژی ایران برای واکسیناسیون کرونا چیست؟ کدام واکسن را انتخاب کرده اید؟

پاسخ: برنامه واکسیناسیون در ایران از ماه‌ها پیش در دولت و وزارت بهداشت تدوین شد؛ برای پاسخ به این سوال‌ها که چه واکسنی و از کدام محل تهیه شود؟ و چه زمانی و با چه اولویتی شهروندان خود را واکسینه کنیم؟

مطابق این برنامه و از زمان تایید اولین واکسن‌های تولیدشده در جهان در سازمان غذا و داروی ایران؛ مذاکره و تلاش برای خرید مستقیم از شرکت‌ها آغاز شد. با واکسن‌های خریداری شده از سبد مشترک کوواکس احتمالا از اواسط فوریه تا بهار (بعد از مراحل صدور مجوز مصرف) واکسیناسیون را آغاز می‌کنیم. ادامه خرید واکسن‌هایی از مبداء اروپا، روسیه، هند و چین نیز در دست بررسی است. امروز محموله اول واکسن اسپوتنیک وی روسیه به ایران می‌رسد.

همچنین ایران یکی از قوی ترین کشورهای منطقه در تولید واکسن است. تا کنون واکسن‌های تولیدی ۳ شرکت ایرانی وارد آزمایش بالینی شده‌اند و در صورت کسب نتایج مطلوب، روند واکسیناسیون عمومی تکمیل و به آن سرعت خواهیم داد. یک واکسن نیز به صورت مشترک توسط متخصصان کوبایی و ایرانی در روند تکمیل است.

برنامه ایران این است که تا پایان سال ۲۰۲۱ با واکسیناسیون عمومی به ایمنی نسبی شهروندان خود در برابر کووید-۱۹ برسیم. گرچه احتمال موج جهش یافته ویروس را هم باید در نظر گرفت.

پرسش: اولویت‌های شما به عنوان سفیر ایران در کرواسی چیست؟ آیا از روابط دو کشور راضی هستید؟ برای بهبود آنها چه کارهایی می‌توان انجام داد؟

پاسخ: اولویت من به عنوان سفیر، مانند ماموریت همه سفرا، توسعه و تقویت روابط دو جانبه در همه زمینه‌ها است. روابط ایران و کرواسی در حوزه های سیاسی و فرهنگی بخوبی در جریان است. البته من بخاطر مسئولیت های قبلی در حوزه رسانه، وقت زیادی برای گسترش ارتباطات مردمی و فرهنگی دو کشور صرف می‌کنم، چون اهمیت آن را می دانم.

من با بسیاری از شرکتهای دولتی و خصوصی کرواسی مذاکره داشته‌ام. تجار ایرانی و کروات اشتیاق زیادی برای همکاری دارند. فرصت‌های فراوان و سودآوری برای تجارت با ایران آماده است که می‌تواند در راستای منافع دو ملت به سرعت فعال شود؛ اشتغال ایجاد و بسیاری از صنایع را از رکود نجات دهد. علیرغم این؛ متاسفانه تحریم‌های یکجانبه و ظالمانه آمریکا در سال‌های گذشته منجر به توقف برخی پروژه ها و ایجاد موانع برای همکاری تجاری شده است.

من هرگز خسته نشده و نخواهم شد. تلاش کرده ام در حد امکان فرصت‌های اقتصادی دو طرف را معرفی و ارتباطات تجاری را فعال نگه دارم. خوشحالم اطلاع دهم که روند مثبت بوده و موفقیت‌هایی هم داشته ایم. مطمئن باشید اگر سیاست‌های خصمانه دولت آمریکا در قبال ایران پایان یابد، زمینه برای جهش روابط اقتصادی و تجاری میان دو کشور آماده است.