وندی شرمن: برجام به مویی بند است

خبرگزاری ایرنا: وندی شرمن روز پنج‌شنبه در گفت‌وگوی مجازی با بخش بازاندیشی ایران که در مدرسه پیشرفته بین‌المللی دانشگاه جان هاپکینز فعالیت دارد، درباره وضعیت فعلی برجام افزود: فکر می‌کنم باید به این واقعیت امیدوار باشیم که حتی پس از خروج ترامپ از برجام، این توافق برای مدتی و مطمئنا در تمام دوران ترامپ ادامه داشت، زیرا ایران و کشور‌های اروپایی، روسیه و چین به دنبال حفظ تطابق تعهدات خود بودند.

معاون سیاسی وزیر خارجه دولت اوباما اضافه کرد: ناراحت کننده است که به خاطر مجموعه اقدامات ایالات متحده و ایران اکنون ما در مکانی هستیم که ایران قدم‌هایی را فراتر از برجام برداشته است که به تازگی گزارشی را درباره سانتریفیوژ‌های پیشرفته داشتیم که البته نگران‌کننده است.

شرمن اظهار کرد: ما در یک شرایط واقعا سخت قرار داریم، به نظر می‌رسد رئیس جمهوری ترامپ در تلاش است تا شرایط را به نفع آمریکا و ایران هم به همان اندازه به دنبال تغییر شرایط به نفع خود، پیش از دولت جدید آمریکا است.

وی با ابراز نگرانی از گزارش‌هایی از بررسی حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران، تاکید کرد: این امر می‌تواند به سرعت به جنگی گسترده‌تر از تاسیسات هسته‌ای منجر شود. از این رو، ما در موقعیت سخت واقعی قرار داریم.

عضو ارشد مذاکره‌کننده آمریکا در توافق هسته‌ای، در پاسخ به این سوال که تا اتفاق‌های بیشتری تا ۲۰ ژانویه رخ نداده است، ایران و آمریکا چه مواردی برای احیای دوباره برجام امکان‌پذیر است، گفت: فکر نمی‌کنم ما بتوانیم همه این پاسخ‌ها را تا زمانی که کاری انجام دهیم بدانیم.

شرمن با تاکید بر رایزنی با سه کشور اروپایی، اتحادیه اروپا و حتی روسیه و چین که با دولت بعدی روابط پیچیده‌ای خواهند داشت، اظهار کرد: از طرف ما برای دیدن اینکه در کجا هستیم، چه تحریم‌هایی اضافه شده است، شرکای برجام کجا هستند، ایران کجا ایستاده است که فکر می‌کند به انتخابات ریاست جمهوری در سال ۱۴۰۰ نزدیک می‌شوند.

وی از احتمال روی کار آمدن یک دولت محافظه‌کار در ایران خبر داد و افزود:، زیرا انتخابات پارلمانی سال گذشته آنچه را که من "بیشتر تندرو" می‌نامم، بر کرسی نشستند. من گمان می‌کنم این راهی باشد که انتخابات ریاست جمهوری نیز پیش خواهد رفت.

این مقام دولت سابق آمریکا با یادآوری اینکه ایران همچون کشور‌های دیگر مجبور شده است با کووید برخورد کند و اوضاع بسیار سختی را پشت سر گذاشته است، اظهار کرد: ایالات متحده نیز اوضاع بسیار سختی را پشت سر گذاشته است.

شرمن خاطرنشان کرد:، اما ایران همچنان به ایجاد روابط خود با کشور‌ها می‌پردازد تا بتواند خود را در بهترین وضعیت ممکن برای دولت بایدن-هریس قرار دهد. با این حال، من فکر نمی‌کنم که همه این‌ها یک روزه حل شود.

وی در پاسخ به این سوال که آیا برای آمریکا مفید است که تلاش جدی برای آغاز روند گفتگو با ایرانیان را آغاز کند، گفت: فکر می‌کنم برای ما مهم است که مشاوره‌های خود را به همان سرعتی که یک دولت جدید می‌تواند، آغاز کنیم.

معاون وزیر خارجه دولت سابق آمریکا با اشاره به شرایط کرونا در آمریکا اظهار کرد: همانطور که رئیس جمهوری منتخب پس از اعلام نتایج گفت که ما باید آنچه را که برای کنترل ویروس کرونا مورد نیاز است، به عهده گرفته و در جای خود قرار دهیم تا همه واکسینه شوند که مدتی طول می‌کشد، به معنای قرار دادن اقتصاد در احیای زیرساخت‌های ما، نوآوری و توانایی رقابت در آن است.

شرمن ادامه داد: این به معنای رسیدگی به مسائل عدالت اجتماعی ما بود، زیرا ما اختلافات و نابرابری نژادی را در کشورمان به شکل وحشتناکی دیده‌ایم و نیاز به بهبود از هر لحاظ ممکن دارد، بنابراین ایالات متحده باید تمرکز داخلی خود را در روشی بسیار عمیق مانند هر کشوری در جهان بر بحران ویروس کرونا، بحران اقتصادی، نابرابری‌ها در درمان و معامله با اقتصاد خود روبرو می‌شود، قرار دهد.

وی اضافه کرد: با تمام این اوصاف، ما یک تیم با تجربه فوق‌العاده خواهیم داشت، یک نیمکت بسیار گسترده و عمیقی از استعدادها، اما آن‌ها مجبور خواهند شد بسیاری از افراد را جایگزین کنند، زیرا وزارت خارجه از بین رفته است، وزارت دفاع و همچنین سازمان‌های اطلاعاتی، سازمان امداد آمریکا و سفارتخانه‌ها نیز در سراسر جهان باید بازسازی شوند، اما امیدوارم بتوانیم رایزنی‌های لازم را انجام دهیم که فقط با ورود به اتاق نمی‌توان یک مذاکره موثر را انجام داد.

عضو مذاکره‌کننده آمریکا در توافق هسته‌ای یادآور شد: من به هر حال در این زمینه کمترین هستم، این تیم است. درک آنچه شما در تلاش برای دستیابی به درک منافع شریک خود هستید که در آن طرف میز قرار دارند، منافع آن‌ها چیست و اینکه آیا در واقع زمان‌بندی برای انجام چنین گفت‌وگویی کار می‌کند یا خیر.

شرمن اظهار کرد: بنابراین من فکر نمی‌کنم که ما پاسخ کامل این سوال را بدانیم تا زمانی که همه تکالیف لازم را انجام دهیم، شخصا امیدوارم بتوانیم شروع کنیم. دلیل دیگری اینکه فکر می‌کنم خطرات همیشه سهویی یا تصادفی برای تشدید وضعیت در مکانی که خیلی خوب نیست، کمین کرده‌اند.

وی با بیان اینکه تحریم‌های بدون استراتژی ترامپ، مردم ایران را در رنج قرار داده است، تاکید کرد: من هرگز تاکتیک یا استراتژی این دولت را درک نکرده‌ام، زیرا ایران دارای بزرگترین ذخیره مواد غنی شده است، با استفاده از سانتریفیوژ‌های پیشرفته‌تر انجام کار‌هایی که شاید برگشت‌پذیر باشند، اما قطعا از بین نمی‌روند، بنابراین من هرگز استراتژی دولت ترامپ را درک نکرده‌ام اگر آن‌ها واقعا یک استراتژی داشته باشند.

شرمن با بیان اینکه در ابتدای راه، بیشتر افراد حاضر در اتاق فکر می‌کردند دستیابی به توافق ناممکن است و با این وجود برای مدت طولانی به راه حل‌های خلاقانه رسیدیم، گفت: به عنوان یک دیپلمات و یک مذاکره کننده همیشه باید باور داشته باشیم اگر همه متعهد به نتیجه باشند، در این مورد نتیجه این بود که ایران به سلاح هسته‌ای دست پیدا نکند، سپس افراد برای یافتن راه حل تلاش می‌کنند.

ظریف مذاکره کننده‌ای باهوش است

وی در پاسخ به اظهارات اخیر محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران برای انجام تعهدات ۲۲۳۱ توسط آمریکا، اظهار کرد: ظریف یک مذاکره کننده بسیار توانا است، او همچنین جزئیات توافق هسته‌ای را همچون اعضای تیم خود نظیر عباس عراقچی معاونش و مجید تخت‌روانچی که اکنون سفیر سازمان ملل است، می‌داند.

معاون جان کری در دولت اوباما ادامه داد: بنابراین او در این موارد بسیار باهوش است و قصد دارد ایران را در قوی‌ترین جایی که می‌تواند قرار دهد؛ بنابراین هیچ یک از این‌ها برای من تعجب آور نیست.

شرمن اضافه کرد: اینکه برخورد دولت بایدن و چارچوب وی چگونه است، من انتظار دارم با شروع دولت، صحبت با شرکای ما بهترین راه پیش رو باید باشد.

عضو ارشد هیات آمریکایی در مذاکرات هسته‌ای، درباره چرایی مذاکره فقط در موضوع هسته‌ای گفت: واقعیت این است که کشور‌های عربی و اسرائیل در طول روند مذاکرات فوق العاده درگیر بودند. من قبل از هر دور مذاکره با سفرای کشور‌های عربی خلیج فارس و اردن و دیگران صحبت می‌کردم.

شرمن افزود: من نیز به طور ثابت با اسرائیل در تماس بودم و وقتی مذاکرات را آغاز کردیم، کشور‌های عربی خلیج فارس گفتند فقط مطمئن شوید که فقط روی مسائل هسته‌ای تمرکز می‌کنید، زیرا اگر قرار است در مورد مسائل منطقه بحث کنید، باید ما هم باشیم.

وی ادامه داد: پس از آن به نظر می‌رسید که ما در آستانه توافق بودیم و به انتخابات ریاست جمهوری خود نزدیک می‌شدیم. من پیام کاملا متفاوتی را شنیدم این بود که چگونه می‌توانید همه این‌ها را تمام کنید و به تمام مسائل منطقه ما نپردازید. من می‌فهمم، از لحاظ سیاسی و از نظر مفهومی آن را درک می‌کنم.

معاون سیاسی وزیر خارجه دولت اوباما اضافه کرد: من فکر می‌کنم هیچ شکی نیست که هر چیزی که به جلو می‌رود باید یک رژیم مشاوره‌ای بسیار پیچیده داشته باشد که بخشی از روند کار باشد. یک روند مذاکره با کنگره وجود داشت که ما به معنای واقعی کلمه صد‌ها جلسه توجیهی داشتیم که اکثر آن‌ها با حضور در مجلس سنا و گاهی اوقات با همه سنا و مجلس نمایندگان بود تا نظرات آن‌ها را درباره آنچه گفته شد، بشنویم.

شرمن یادآور شد: به شخصه با هر یک از اعضای گروه ۱ + ۵ به صورت دو جانبه و به صورت گروهی، با کشور‌های عربی، اسرائیل و با کشورهایی، چون ژاپن، کره و هند مذاکره می‌کردیم که مقدار زیادی نفت ایران را وارد می‌کردند.

وی خاطرنشان کرد: این یک فرآیند بسیار پیچیده است، حتی وقتی همه چیز را درست انجام می‌دهید، ممکن است همه چیز تغییر کند و افراد راضی نباشند. ما احتمالا بعضی از درس‌ها را در مورد چگونگی انجام بهتر برای دفعه بعدی آموخته‌ایم، اما متاسفانه هیچ تضمینی وجود ندارد، زیرا زمان چیز‌ها را تغییر می‌دهد، سیاست چیز‌ها را تغییر می‌دهد، مدیریت و اتفاقات روی زمین همه چیز را تغییر می‌دهد.