شروط اصلاح طلبان برای لاریجانی چیست؟

روزنامه صبح نو: حضور علی لاریجانی در انتخابات ریاست جمهوری سال‌۱۴۰۰، به یکی از پر تکرارترین پیش‌بینی‌های این روز‌های اهالی سیاست تبدیل شده است. از چند سال پیش هم این گزاره مدام تکرار می‌شد که مقصد و مقصود بعدی فرزند دوم میرزا هاشم، یحتمل پاستور خواهد بود. اکنون، چند روزی می‌شود که علی لاریجانی در کنار دیگر نامزد‌های بالقوه، به محور گمانه‌زنی‌های انتخاباتی تبدیل شده است. از آخری شروع کنیم. سیدحسین نقوی‌حسینی، فعال سیاسی چندی پیش در گفت‌وگویی با سایت نامه نیوز، وضعیت مظنونان به نامزدی را تحلیل کرد که در میان‌شان علی لاریجانی، فروغ دیگری داشت. او درباره فعالیت‌های انتخاباتی رییس پیشین مجلس، گفته بود: آقای لاریجانی مصمم است که در صحنه انتخابات حضور پیدا کند و شنیده‌ام که ایشان استجازه هم کرده است. نقوی‌حسینی تنها چهره‌ای نبوده که طی این روز‌ها درباره کنش سیاسی لاریجانی، شنیده‌های خود را بازگو کرده است. پیش از او، محمدجواد محمدی‌نوری، فعال سیاسی و دبیرکل جمعیت جوانان انقلاب اسلامی نیز با اشاره به برخی تحرکات لاریجانی برای حضور در انتخابات سال آینده، گفته بود: از محافل نزدیک به لاریجانی شنیده شده که او در دیدار اخیر خود با رهبری، برای بررسی نحوه حضورشان در انتخابات، مذاکره و گفت‌و‌گویی داشته‌اند. علاوه بر این دو، اظهارنظر یک مسوول سابق در مجلس، شائبه‌ها درباره حضور لاریجانی در انتخابات را تقویب کرد. پدرام پاک‌آئین، مدیرکل روابط عمومی سابق مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگویی با تسنیم، درباره احتمال حضور رییس پیشین مجلس در انتخابات‌۱۴۰۰، جوری واکنش نشان داد که می‌شد از آن، حضور را نیز برداشت کرد. پاک‌آئین تاکید کرد: به‌نظر نمی‌رسد آقای لاریجانی برنامه‌ای برای انتخابات داشته باشد.

لاریجانی، مورد پسند سه گروه آن روزی که علی لاریجانی اعلام کرد برای حضور در انتخابات مجلس یازدهم، سودایی ندارد و ترجیح می‌دهد پس از سه دوره متوالی، عطای حضور در بهارستان را به لقایش ببخشد، برخی تحلیلگران این کنش لاریجانی را نوعی آمادگی و دورخیز برای انتخابات‌۱۴۰۰ تعبیر کردند. با این حال، خود لاریجانی و اطرافیان سیاسی درجه اول او طی این سال‌ها، در برابر شائبه حضور در انتخابات سکوت پیشه کرده‌اند. برخی چنین تحلیل می‌کنند که با‌توجه به کسادی بازار کاندیدا‌های اصلاح‌طلب و احتمال کم احراز صلاحیت آن‌ها، لاریجانی می‌تواند گزینه اول جریان اصلاح‌طلبی باشد. برخی دیگر چنین می‌گویند که لاریجانی می‌تواند گزینه مشترک نیرو‌های اصلاح‌طلبی و بخشی از جبهه اصول‌گرایی باشد. در این میان، حضور و اضافه شدن نیرو‌های نزدیک به دولت، مشخصاً اعتدال و توسعه، به ائتلاف اصلاح‌طلبان و بخشی از اصول‌گرایان، مطرح است. خود رسانه‌های اصلاح‌طلب نیز گمانه‌های گوناگونی را حول لاریجانی ردیف کرده‌اند. یکی از این گمانه‌ها، حضور لاریجانی با نیت تصدی ریاست جمهوری و انتخاب ظریف وزیر امور خارجه، به‌عنوان معاون اول، پس از پیروزی است. روزنامه آرمان ملی روز ۱۳‌شهریور در این باره نوشته بود: اگر تا پیش از این صحبت از دوگانه لاریجانی- ظریف بود؛ اکنون اصلاح‌طلبان از کاندیداتوری لاریجانی حمایت کنند و او نیز در ابتدای راه ظریف را به‌عنوان معاون اول خود معرفی کند تا هم از پایگاه رأی برخی اصلاح‌طلبان و اصول‌گرایان میانه‌رو برخوردار شود و هم سبد رأی ظریف را از آن خود کند. با این حال، این موضوع نیز نباید از نظر دور نگاه داشته شود که علی لاریجانی برای حضور و نامزدی، مانعی بزرگ پیش رو دارد و آن، ذهنیت منفی مردم از عملکرد دولت حسن روحانی به‌عنوان بزرگ‌ترین همراه و پشتیبان سیاسی علی لاریجانی است. لاریجانی خوب می‌داند که مردم، عملکرد ضعیف دولت‌های یازدهم و دوازدهم را علاوه بر حسن روحانی و تیم اعتدال-اصلاحات، به پای او نیز خواهند گذاشت، چون لاریجانی در تمام طول عمر مجالس نهم و دهم، حداکثر تلاش را مبذول داشت تا فشار‌های سیاسی درون و برون پارلمانیِ معطوف به حسن روحانی، تا حد زیادی تقلیل یابد. اتحاد لاریجانی-روحانی، اما فراتر از مسائل مجلس-دولت ریشه در قدرت گرفتن راست‌میانه پس از سال‌۹۲ دارد. اتحادی که حول هاشمی رفسنجانی و با حضور چهره‌هایی، چون ناطق نوری شکل گرفت و در مجلس و دولت ذیل همکاری لاریجانی ادامه یافت. اکنون طبیعی است که دولت روحانی مایل است تا راست‌میانه همچنان در قدرت باشد و در این میان اصلا عجیب نیست که رییس سابق مجلس به‌عنوان گزینه راست‌میانه مورد حمایت دولت قرار گیرد و آنطور که برخی رسانه‌ها گفته بودند ظریف هم در این میان به کمپین لاریجانی خواهد پیوست. در این میان اخبار صبح نو حکایت از جدی شدن مذاکرات میان اصلاح طلبان و علی لاریجانی دارد. حمایت دولت از لاریجانی با توجه به ناامیدی اصلاح طلبان از گزینه حداکثری موجب شده که به صورت جسته و گریخته مذاکراتی در سطح بالای اصلاحات صورت گیرد و به نوعی شرط‌هایی برای حمایت از لاریجانی گذاشته شود. در حالی که پیش از این صبح نو از شروط لاریجانی برای حضور در انتخابات که شامل حمایت طیفی از اصول گرایان در کنار جریان اصلاحات از او می‌شد، خبر داده بود، این بار خبر‌ها حکایت از شروط اصلاح طلبان برای لاریجانی دارد. در حالی که نامه موسوی خویینی‌ها، نخبگان این جریان را دعوت به حضور و مشارکت در انتخابات می‌کند، اما هیات امنای اصلاحات فراتر از این بحث‌ها وارد مصادیق شده و شروطی را برای لاریجانی به میان آورده اند؛ از جمله حضور ظریف به عنوان معاون اول یا وزیر خارجه که راه اصلاح طلبان در سیاست خارجی تداوم یابد. اعلام این موضوع پس از نهایی شدن می‌تواند تضمینی برای این توافق باشد. در این توافق سهم اصلاح‌طلبان در کابینه بعد تضمین و مشخص می‌شود و فراتر از افراد درباره صندلی‌های کابینه بحث می‌شود تا در صورت توافق برنامه پیش برود. این اقدام از آن رو صورت می‌گیرد که اصلاح طلبان مانند دولت روحانی با موضوعی مثل اختیارات کم جهانگیری مواجه نشوند. مذاکرات به شکل‌های مختلف میان طرف‌ها در جریان است و در این میان هر دو سمت برای یکدیگر شروطی دارند. خبر آماده شدن علی لاریجانی برای نامزدی را در همین چهارچوب می‌توان تحلیل کرد.

لاریجانی در سبد اصلاح طلبی کادر دارد منصور حقیقت‌پور، نماینده مجلس نهم و از چهره‌های نزدیک به علی لاریجانی در گفت‌وگویی که با «صبح‌نو» داشت همچنان که آمدن یا نیامدن لاریجانی را در هاله‌ای از ابهام باقی گذاشت، غیرمستقیم شرط حضور لاریجانی در انتخابات را حمایت همزمان اصلاح‌طلبان و طیف سنت‌گرا در جبهه اصول‌گرایی دانست. در ادامه مشروح گفت‌وگوی روزنامه «صبح‌نو» با منصور حقیقت‌پور را از نظر خواهید گذراند. آقای حقیقت‌پور، چندی است که برخی رسانه‌ها جدی‌تر به حضور آقای لاریجانی در انتخابات ریاست جمهوری می‌پردازند. شما تا چه اندازه حضور ایشان را محتمل می‌دانید؟ ما هیچ علامتی از ایشان برای حضور در انتخابات ندیده‌ایم. ایشان تاکنون هیچ اراده‌ای برای حضور در انتخابات نداشته‌اند که این واقعاً جای تأسف است. چرا؟ بالاخره آقای لاریجانی یک ظرفیت بلند برای نظام است. اینکه شرایط داخل را جوری تنظیم می‌کنند که دل‌سوختگان به حاشیه بروند، یک عده که در قد و قواره نیستند، به میدان می‌آیند. برخی چهره‌ها از اجازه و آمادگی کامل آقای لاریجانی در انتخابات خبر داده‌اند. من خبری در این باره ندارم. شاید آقایان اطلاعات دقیق دارند. با‌توجه به رفتار‌های سیاسی‌ای که پیش از این از آقای لاریجانی سراغ داشته‌ایم، آیا فکر می‌کنید شخص ایشان برای حضور در انتخابات تمایلی داشته باشد؟ مشخصاً با‌توجه به مناسبات و مختصات سیاسی امروز ایران، تصور می‌کنید آیا آقای لاریجانی خود را در معرض آرای عمومی قرار بدهد؟ همانطور که گفتم، ما هیچ علامتی در رفتار و گفتار ایشان برای حضور [در انتخابات]ملاحظه نکرده‌ایم. اما اگر تصمیم به حضور بگیرد، به نظر من، به نفع نظام جمهوری اسلامی خواهد بود. پیش‌بینی شخص شما از کنش سیاسی آینده آقای لاریجانی چیست؟ هیچی. ایشان تا الان محکم گفته که نمی‌آیم. این سؤال را از این جهت پرسیدم که آقای لاریجانی در منظر تحلیلگران، معمولاً به محاسبه همه جوانب امر، شناخته شده است. با‌توجه به همه جوانب، آیا آقای لاریجانی حضور پیدا خواهد کرد؟ عرض کردم، تا الان برای حضور، جمع‌بندی پیدا نکرده است. البته این به معنای منتفی شدن حضور نیست، اما هنوز به تصمیم نرسیده است. یعنی شما شنیده متقنی در این باره دارید؟ نه، اما بالاخره ما دوست ایشان هستیم و مرتب همدیگر را می‌بینیم و با هم بحث می‌کنیم. آقای لاریجانی از شرایط عمومی کشور راضی نیست و تاکید دارد که شرایط باید بسیار بهتر از این باشد و کشور باید با هزینه کمتر و سود مفیدتر و موثرتر، مدیریت شود. اینکه آقای لاریجانی برای حضور آمادگی ندارد، به‌دلیل این است که هنوز اصلاح‌طلبان به ایشان پالس انتخاباتی قطعی نداده‌اند، یا اینکه دلیل دیگری دارد؟‌ نمی‌دانم و ما هم در این موضوع، زیاد کنکاش نکرده‌ایم. ایشان آمادگی دارد یعنی مسائل و مشکلات کشور را به واسطه ۱۲‌سال ریاست بر مجلس می‌شناسد و راهکار هم دارد. از طرفی ایشان کادر هم دارد. ۵۰۰‌تا ۶۰۰‌نیروی ادوار مجلس و برخی نیرو‌ها که همین الان در مجلس حضور دارند، می‌توانند موید ایشان باشند. از طرف دیگر، ایشان هم در سبد اصول‌گرایی و هم در سبد اصلاح‌طلبی، آدم و کادر دارد. چقدر برای آقای لاریجانی مهم است که اصلاح‌طلبان از ایشان حمایت کنند؟ من مطمئن هستم که اگر آقای لاریجانی بیایند، یک سری جریانات استخوان‌دار اصول‌گرایی، از ایشان حمایت خواهند کرد. استخوان‌دار، منظورتان بیشتر طیف سنتی اصول‌گرایی است؟ مثلاً حزب موتلفه یا جامعه اسلامی مهندسین یا جامعه روحانیت، با ایشان بد نیستند و حمایت هم می‌کنند. این‌ها هر‌کدام برای خود وزنه هستند. اما در مجموع همه این‌ها بستگی به این دارد که ایشان طی هفته‌ها و ماه‌های آینده، برای حضور در انتخابات تصمیم بگیرد یا نه. به نظر شما، اصلاح‌طلبان از آقای لاریجانی حمایت خواهند کرد؟ اصلاح‌طلبان دو سناریو دارند؛ اول اینکه بتوانند از نیرو‌های خودشان بیاورند و نامزد کنند و دوم اینکه از افرادی مثل آقایان ناطق یا دکتر لاریجانی استفاده کنند. اصلاح‌طلبان البته به جمع‌بندی و تصمیم در این باره نرسیده‌اند. آنچه برای ما در درجه اول مهم است، این است که آقایان تصمیم بگیرند، همگی‌شان در انتخابات شرکت کنند و انتخابات حداکثری داشته باشیم. انتخابات حداکثری می‌تواند به رفع خیلی از مسائل کمک کند.