«پاستیل» بخوریم یا نخوریم؟

خبرگزاری فارس: تنوع محصولات و تنقلات مختلف در فروشگاه‌های مواد غذایی و سوپرمارکت‌ها و تبلیغات رنگارنگ و مداوم آن‌ها به اشکال مختلف، باعث تحریک افراد به ویژه کودکان و نوجوانان برای خرید و مصرف آن‌ها شده است.

پاستیل‌ها یکی از این تنقلات است که مورد توجه بسیاری از افراد به ویژه کودکان و نوجوانان قرار گرفته است و در قالب طعم دهنده‌های مختلف میوه‌ای و... عرضه می‌شود.

این ماده به ظاهر سهل الهضم و مقوی، مضرات و آسیب‌های بسیاری را به بدن وارد کند و از نظر علم تغذیه هیچ خاصیت غذایی به همراه ندارد.

سید مرتضی صفوی، متخصص تغذیه در گفتگو با خبرنگار سلامت خبرگزاری فارس، درباره «مصرف پاستیل توسط افراد مختلف»، اظهار داشت: پاستیل اسنکی است که به عنوان میان‌وعده‌ای بدون چربی، بدون مواد نگهدارنده و محتوی ۱۰۰ درصد ویتامین C با میوه‌های طبیعی برچسب می‌خورد و کاملاً سالم به نظر می‌رسد، اما در واقع اینگونه نیست.

وی ادامه داد: براساس یک مطالعه جدید، هشتاد و پنج درصد از اسنک‌های میوه‌ای که به فروش می‌رسند، مقدار شکر بیشتری از صمغ میوه دارند؛ بعضی ۱۴.۶ گرم شکر در فقط یک سهم در مقایسه با تنها ۷ گرم در یک سهم توت‌فرنگی دارند.

طعم‌های میوه‌ای و نوشابه‌ای پاستیل‌ها فقط به دلیل اسانس و طعم‌دهنده‌های مصنوعی است و هیچ فرقی بین پاستیل نوشابه‌ای و میوه‌ای وجود ندارد

این متخصص تغذیه افزود: پاستیل‌ها به دلیل طرح و اندازه‌های کوچک‌شان به نظر کم‌کالری و بی‌ضرر می‌آیند و حتی شاید خیلی‌ها فکر کنند که آن‌ها سالم‌تر از چیپس و پفک هستند، اما واقعیت این است که با وجود اندازه کوچک هر پاستیل، کالری هر ۱۰۰ گرم آن تقریباً با کالری ۱۰۰ گرم چیپس یکی است.

صفوی یادآور شد: البته کالری انواع پاستیل‌ها با توجه به اندازه و طرز تهیه متفاوت آن در کارخانه‌های مختلف متفاوت است و معمولاً کالری آن براساس وزن و ترکیباتی مثل شکر و روغنی که در آن وجود دارد، محاسبه می‌شود، اما می‌توان گفت در هر ۱۰۰ گرم آن بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ کیلو کالری انرژی وجود دارد که با میزان کالری موجود در یک وعده غذایی برابری می‌کند.

وی تصریح کرد: به نظر می‌رسد پاستیل به دلیل بدون چربی بودن و احتمالاً کالری کمتر آن از سایر انواع شکلات‌ها از جمله شکلات‌های شیری بهتر باشد. همچنین با وجود اینکه گهگاه یک یا دو پاستیل بخوریم هیچ مشکلی برای سلامتی‌مان ندارد، اما خوردن زیاد پاستیل موجب دریافت مقادیر بسیار زیاد انرژی و عمدتاً به صورت شکر می‌شود.

این متخصص تغذیه خاطر نشان کرد: پاستیل‌ها با اینکه طعم‌های میوه‌ای دارند، اما در حقیقت بدون ویتامین و مواد معدنی هستند؛ یعنی به عبارت دیگر ارزش تغذیه‌ای بسیار ناچیزی دارند.

صفوی متذکر شد: پاستیل در واقع تماماً شکر است؛ هر یک مشت پاستیل (۱۷، ۱۸ عدد) حاوی ۲۱-۲۲ گرم شکر بوده که معادل حدود ۵.۵ قاشق مرباخوری شکر است. انجمن قلب آمریکا توصیه می‌کند زنان و مردان به ترتیب روزانه بیش از ۶ و ۹ قاشق مرباخوری شکر مصرف نکنند؛ بنابراین مقدار شکر پاستیل در مقایسه با این توصیه بسیار قابل توجه به نظر می‌رسد؛ چرا که مصرف شکر بیش از مقدار توصیه شده، خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و چاقی را به طور محسوسی افزایش می‌دهد.

شاید خیلی‌ها فکر کنند که استیل سالم‌تر از چیپس و پفک لست، اما واقعیت این است که با وجود اندازه کوچک هر پاستیل، کالری هر ۱۰۰ گرم آن تقریباً با کالری ۱۰۰ گرم چیپس یکی است

وی بیان داشت: اگر ۱۸-۱۷ عدد پاستیل بخوریم در حدود ۲ تا ۳ گرم پروتئین به بدن‌مان می‌رسد که تقریباً یعنی ۴-۶ درصد از پروتئین مورد نیاز روزانه یک خانم یا آقای بالغ را تأمین می‌کند؛ ژلاتین موجود در پاستیل از نوع ژلاتین حیوانی است و ژلاتین در واقع نوعی پروتئین بی‌کیفیت است و میزان پروتئین موجود در پاستیل بسیار کمتر از پروتئین گوشت، شیر و تخم‌مرغ و... است و بسیاری از اسید‌های آمینه ضروری را ندارد.

این متخصص علوم تغذیه ابراز داشت: بنابراین پروتئینی نامرغوب است که نسبت به سایر پروتئین‌ها ارزش غذایی بسیار پایینی دارد و منبع خوبی برای تأمین کلسیم و سایر ریزمغذی‌های مورد نیاز بدن نیست. طعم‌های میوه‌ای و نوشابه‌ای و... پاستیل‌ها هم فقط و فقط به دلیل اسانس و طعم‌دهنده‌های مصنوعی است و هیچ فرقی بین پاستیل نوشابه‌ای و میوه‌ای وجود ندارد.

صفوی یادآور شد: هریک مشت پاستیل تقریباً هیچ ویتامین و ماده معدنی مهمی برای بدنتان تأمین می‌کند؛ مثل آهن، کلسیم و ویتامین C؛ در نتیجه وقتی حدود یک مشت پاستیل می‌خوریم با اینکه حدود ۱۱۰ تا ۱۴۰ کالری انرژی دریافت می‌کنیم، اما اصلاً ویتامین و مواد مغذی دیگری همراه آن به بدن خود نمی‌رسانیم.

وی اضافه کرد: علاوه بر آن با مصرف این میزان کالری، در واقع جا را برای مصرف سایر غذا‌های مقوی تنگ کرده و این‌ها را جایگزین آن مواد مغذی مفید می‌کنیم؛ مثلاً اگر به جای نوش جان کردن یک عدد سیب، یک مشت پاستیل بخوریم به مقدار زیادی پتاسیم، ویتامین ث و فیبر را که قرار بود با خوردن آن سیب به بدن ما برسد را از دست خواهیم داد.

این متخصص تغذیه افزود: باید اضافه کنیم که خوردن گهگاه پاستیل آسیب چندانی به سلامتی و رژیم غذایی شما وارد نمی‌کند و بهتر است آن‌ها را در همان حد «سالی یا ماهی یک‌بار» مصرف کنیم تا اینکه به عنوان جزئی از اجزای دائمی رژیم غذایی ما باشند؛ ضمناً اگر خواستید روزی پاستیل بخورید، بهتر است مقدار کالری دریافتی از آن را هم در رژیم غذایی خود محاسبه کنید تا آن روز بیشتر از مقدار معمول انرژی دریافت نکنید.

وی خاطر نشان کرد: در کل، بهتر است جایگزین سالم‌تری همچون میوه‌های تازه یا ماست میوه‌ها را جایگزین پاستیل کنید؛ چراکه از طرفی همان مقدار شکر و طعم شیرین را دریافت خواهید کرد که دوست داشته اید ماده غذایی شیرین مصرف کنید و از طرف دیگر هم مقدار قابل توجهی ویتامین و مینرال را به بدن خود می‌رسانید.

صفوی ادامه داد: رژیم‌شناسان تغذیه پیشنهاد می‌کنند کودکان به جای مصرف این اسنک‌ها، میوه تازه و سبزیجات مثل هویج، کره بادام زمینی روی سیب و ماست کم‌چرب مصرف کنند. خواندن لیست محتویات روی بسته‌های مواد غذایی راهی برای فهمیدن سلامت اسنک‌های میوه‌ای و سایر غذاهاست.

این متخصص تغذیه اضافه کرد: افراد به دنبال محصولاتی باشند که یا هیچ رنگ و طعم‌دهنده مصنوعی ندارند یا محتویات آن به میزان حداقل است و از میوه‌های طبیعی که معمولاً برند‌های ارگانیک هستند درست شده باشند. بسته‌بندی اسنک میوه‌ای معمولاً وجود یک سهم میوه را در داخل آن پیشنهاد می‌دهد، اما محققان این را نوعی بسته‌بندی را گمراه‌کننده می‌دانند.

وی افزود: والدین معتقدند که انتخاب غذای سالم و بدون مواد گیج‌کننده افزوده شده با توجه به ادعا‌های گمراه‌کننده تولید کنندگان غذا سخت است؛ اما به طور کلی، میوه‌های فرآوری نشده سالم‌تر از اسنک‌های میوه‌ای فرآوری شده و نوشیدنی‌های میوه‌ای هستند؛ چرا که شامل ویتامین‌ها، مواد معدنی، آب و فیبر بوده و باعث پوسیدگی مخرب دندان که امروزه در کودکان می‌بینیم، نمی‌شوند.

صفوی بیان داشت: والدین باید تا حد امکان فرزندان خود را تشویق به خوردن میوه تازه به جای مصرف پاستیل و یا نوشیدن آبمیوه کنند. مواد معدنی فیبر زیادی در پوست میوه‌ها وجود دارد و احساس سیری بیشتری از خوردن و جویدن تا نوشیدن و قورت دادن ایجاد می‌شود؛ کما اینکه فقط به دلیل آنکه یک اسنک، ارگانیک است، نمی‌توان گفت سالم است.

علیرضا یارقلی، متخصص طب سنتی در گفتگو با خبرنگار سلامت خبرگزاری فارس درباره مصرف پاستیل، گفت: در خصوص مصرف پاستیل چند موضوع مطرح شده است.

وی ادامه داد: ابتدا نوع هضم این ماده است؛ دوم اینکه نمی‌دانیم ماده اولیه آن چیست؛ یعنی نوع ژلاتین موجود در آن و سومین موضوع اینکه گفته می‌شود در این ماده غذایی ویتامین c وجود دارد، اما این موضوع نیز موثق نیست.

وی با اشاره به فرآینده تهیه و ساخت پاستیل، بیان داشت: توصیه‌ای درباره مصرف پاستیل نمی‌کنم.

به گزارش فارس، مردم و به ویژه والدین باید به این نکته مهم توجه کنند که بسته بندی تنقلات مختلف مانند پاستیل‌ها و رنگ‌های فریبنده آن باعث تحریک فرزندان نسبت به مصرف آن شده؛ در حالی که فاقد ارزش غذایی است و نبایدفریب تبلیغات غیرواقعی این مواد قرار گیرند و با آگاه ساختن فرزندان خود نسبت مضرات این مواد و جایگزین کردن آن‌ها با میوه‌های مختلف به سلامت فرزندان خود توجه جدی داشته باشند.