کاهش عوارض ناخواسته ژن‌درمانی با کمک فناوری‌نانو

یک تیم استارتاپی از گروه مغز و اعصاب دانشگاه بریتیش کلمبیا در حال توسعه فناوری‌ای است که می‌تواند برای درمان برخی از بیماری‌های مغزی به کار گرفته شود؛ راهبرد این تیم مبتنی بر نانوذرات لیپیدی و RNA است.

مینجون کیم و همکارانش از دانشگاه ساترن متودیست موفق به دریافت ۳۰۰ هزار دلار گرنت از بنیاد ملی علم شده‌اند که برای توسعه فناوری جدیدی در حوزه ژن‌درمانی استفاده خواهد شد. این گروه نانوحسگری را توسعه می‌دهند که دقت ژن‌درمانی را بهبود می‌دهد و موجب می‌شود تا روش ژن‌درمانی اثرات جانبی منفی کمتری در آزمایش‌های بالینی داشته باشد.

در حالی که ژن درمانی پتانسیل بسیار بالایی به عنوان یک درمان تحول‌آمیز برای بیماری‌های متعدد دارد، اما با خطرات و چالش‌هایی همراه است. اصلاح ژن‌های شخص نیاز به دقت دارد، لازم است بافت صحیح هدف قرار داده شود، تحویل مقدار مناسب DNA در بافت صورت گیرد و از عملکرد آن در مدت زمان مناسب اطمینان حاصل شود.

از سال ۲۰۱۵، بیش از ۲۲۰۰ مطالعه بالینی برای ژن درمانی انجام شده است، در بسیاری از آنها لیپوزوم‌ها به کار رفته است. لیپوزوم‌ها، حباب‌های لیپیدی کوچک هستند که DNA را به سلول منتقل می‌کنند. تحویل موفقیت‌آمیز بستگی به بارگیری DNA در مقادیر کافی و پراکندگی آن به طور یکنواخت در لیپوزوم‌ها دارد؛ فرایندی که در حال حاضر وقت‌گیر و پرهزینه است و نگرانی‌هایی دربخش کنترل کیفیت ایجاد می‌کند.

کیم و همکارانش در حال توسعه فناوری نانوحسگری هستند که می‌تواند مقدار DNA را در لیپوزوم‌ها در سطح تک‌ذره طبقه‌بندی و تأیید کند. این موفقیت دقت بی سابقه‌ای در دوز DNA به دنبال خواهد داشت و می‌تواند در آینده در آزمایش‌های بالینی ژن درمانی تحول ایجاد کند.

کیم می‌گوید: چشم‌انداز ما این است که توسعه این فناوری‌های نانو بتواند دسترسی به ژن‌درمانی را بهبود بخشد. این کار یک گام اصلی به سمت تولید زیستی است که می‌تواند به طور قابل توجهی هزینه درمان ژن درمانی را کاهش دهد و در عین حال موجب دقت بالایی در کنترل دوز می‌شود.

به نقل از ستاد نانو، این پروژه چند رشته‌ای، شامل محققان در بخش بیوشیمی، انتقال ژن، نانوذرات، نانوفوتونیک و زیست‌حسگری با نانوحفره است. این تیم انتظار دارد که این مطالعه دانشجویان مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد را جذب کند.

کیم افزود: مشخصه‌یابی با استفاده از روش‌های مبتنی بر نانوحفره بخشی از مرزهای آتی ما در ژنومیک و پروتئومیک است./ایسنا