گیاهان دارویی موثر در پیشگیری و درمان سوء‌هاضمه در ماه رمضان

سوءهاضمه به مجموعه مشکلات مختلف گوارشی از جمله احساس پری شکم، نفخ، درد در قسمت‌ فوقانی‌ شکم، سوزش سر دل، بازگشت اسید معده یا ترش کردن گفته می‌شود که علل اصلی آن می‌تواند تغییر عادات غذایی، پرخوری، مصرف مصرف غذاهای چرب، سرخ کردنی و ادویه دار است.

 دکتر رضا غفارزادگان؛ رئیس و عضو هیئت علمی پژوهشکده گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی مهم‌ترین توصیه برای رفع سوء‌هاضمه را در ماه مبارک رمضان پرهیز از پرخوری بعد از افطار دانست.

وی اظهار کرد: مصرف چای، قهوه و نوشابه‌های صنعتی پس از افطار نیز می‌تواند شکایات گوارشی را تشدید کند.

غفارزادگان عنوان کرد: گیاهان مختلفی وجود دارد که مصرف آن در کاهش علائم سوءهاضمه و چه‌بسا درمان آن در این ماه مبارک موثر باشد.

وی با بیان اینکه یکی از این گیاهان نعنا است، افزود: این گیاه یکی از بهترین و شناخته‌شده‌ترین گیاهان مفید برای دستگاه گوارشی است؛ دم‌کرده نعنای تازه یا خشک یک نوشیدنی بسیار مفید برای کمک به فعالیت بهتر سیستم گوارش محسوب می‌شود و اسانس یا عرق نعنا را می‌توان با آب رقیق و در هنگام احساس نفخ یا مشکلات گوارشی میل کرد.

این عضو هیئت علمی، زیره را از دیگر مواد طبیعی موثر در بهبود فعالیت دستگاه گوارش به ویژه کاهش نفخ برشمرد که می‌توان هنگام دم کردن برنج به آن اضافه کرد یا پودر یا عرق زیره را پس از غذا مصرف کرد.

غفارزادگان خاطرنشان کرد: عناب نیز میوه بسیار مفیدی در تقویت سیستم گوارش و کمک به هضم غذاست و با توجه به تاثیرات مفید آن برای ارگان‌های مختلف بدن، مصرف روزانه آن به همه افراد توصیه می‌شود همچنین زنجبیل تازه یکی از بهترین تقویت‌کننده‌های دستگاه گوارش است. به کسانی که از مشکلات مزمن گوارشی و سوءهاضمه رنج می‌برند، توصیه می‌شود هنگام سحر یا افطار یک برش کوچک زنجبیل تازه به همراه چند عدد عناب را به صورت دم کرده میل کنند.

 وی شیرین بیان، رازیانه، مرزه، آویشن، گشنیز، بادرنجبویه را از دیگر گیاهان موثر در درمان سوءهاضمه دانست.

غفارزادگان با بیان اینکه یکی از گیاهان مفید برای دستگاه گوارش سیاهدانه است، عنوان کرد: شربت نیگلاپسین فرآورده حاوی عسل و روغن سیاه دانه Nigella sativa استاندارد شده است که در درمان رفلاکس، نفخ، سوزش سر دل و ناراحتی‌های گوارش و سوهاضمه مفید است.

گفتنی است، شربت نیگلاپسین حاصل پژوهش و مطالعات پژوهشکده گیاهان دارویی است. این پژوهش نشان داده است تیموکینون موجود در سیاه دانه اثرات مهاری در پمپ پروتون و ترشح اسید معده دارند ضمن اینکه ترشح موسین را افزایش می‌دهد.

علاوه بر این سیاه‌دانه خاصیت ضد میکروبی بر باکتری هلیکوباکتر پیلوری دارد. تیموکینون و سایر ترکیبات موجود در سیاه دانه خاصیت ضد التهابی دارند و فاکتور های التهابی مثل اینترلوکین 1 و 6 را مهار می کند و بدین صورت در التهابات گوارشی نیز موثر است ضمن اینکه در این فرآورده عسل نیز به عنوان یک ترکیب فنولیک و فلاونوئیدی خاصیت ضد التهابی خود را با مهار نیتریک اکساید و پروستاگلاندین E2 اعمال می کند.

عسل به عنوان پوششی بر غشای موکوسی گوارشی آن را از اکسیداتیو و اسید و سایر عوامل آسیب رسان محافظت می‌کند بنابراین استفاده از روغن گیاه سیاه‌دانه بر پایه عسل موجب بهبود علائم بیماری گوارشی عملکردی بیمارانی که داروهای استاندارد ضد ترشح دریافت می کنند، می‌شود./تسنیم