استاد دانشگاه آلاباما: ایران نباید روی کمک اروپا حساب کند

خبرگزاری مهر: مایک پمپئو وزیر امور خارجه آمریکا، درصدد تمدید تحریم تسلیحاتی سازمان ملل علیه جمهوری اسلامی ایران است که پاییز امسال به پایان می‌رسد و همزمان در حال کار روی طرحی است که مشارکت کننده در برجام باقی بماند؛ توافقی که آمریکا آن‌را نقض و از آن خارج شد.

اگر تحریم تسلیحاتی تجدید نشود، آمریکا در صدد است تا مکانیسم ماشه را فعال کند. این مرحله منجر به بازگرداندن طیف گسترده‌ای از تحریم‌ها که شامل ممنوعیت فروش نفت و تمهیدات بانکی قبل از تصویب توافق در سال ۲۰۱۵ بود می‌شود. از لحاظ تئوری، اجرای آن تحریم‌های قدیمی برای همه اعضای سازمان ملل الزام‌آور خواهد بود.

در این راستا خبرنگار مهر گفتگویی با پروفسور «نادر انتصار» تنظیم نموده که در ادامه می‌آید.

انتصار رئیس دانشکده علوم سیاسی دانشگاه آلاباما جنوبی آمریکاست. وی از کارشناسان برجسته حوزه مطالعات خاورمیانه، مطالعات ایران و اقتصاد سیاسی بین‌الملل است.

*ایالات متحده آمریکا در تلاش است موضوع تحریم تسلیحاتی ایران را در شورای امنیت سازمان ملل تمدید کند. با توجه به اینکه ایالات متحده آمریکا برجام را نقض نموده و از آن خارج شده است، آیا می‌تواند از نظر قانونی چنین درخواستی داشته باشد؟

از نظر قانونی آمریکا نمی‌تواند در چارچوب برجام موضوع تحریم تسلیحاتی ایران را در شورای امنیت سازمان ملل در خواست کند. البته غیر قانونی بودن این موضوع دلیل این نیست که دولت کنونی آمریکا سعی در این کار نکند، چون وزیر خارجه آمریکا پومپئو و همفکرانش بار‌ها نگاه تحقیرآمیز خود را به قوانین بین‌المللی نشان داده‌اند.

*ایالات متحده آمریکا با وجود خروج از برجام قرار است خود را به عنوان یک شرکت کننده (participant) در برجام معرفی نماید. چرا ایالات متحده به دنبال این هدف است؟

به طور کلی آمریکا همواره هم خر را می‌خواهد هم خرما را. نمایندگان مجلس آمریکا اخیراً نامه‌ای به وزیر خارجه آمریکا نوشته‌اند (تا کنون بیش از ۳۸۵ نماینده مجلس آمریکا که هم از دمکرات‌ها هستند و هم از جمهوری خواهان این نامه را امضاء کرده‌اند) که از او خواسته‌اند آمریکا باید هنوز خود را یک شرکت کننده در برجام بداند و پومپئو باید در تمام نهاد‌های جهانی روی این اصل تأکید داشته باشد.

این افراد یا گیج شده‌اند و یا خود را به نفهمی زده‌اند. حقیقت این است که زمانی که ترامپ دستور خروج آمریکا از برجام را صادر کرد، در نامه رسمی‌اش نوشت که آمریکا دیگر یک شرکت کننده در برجام نیست و خود را موظف به اجرای مفاد برجام نمی‌داند. پومپئو و نمایندگان ضد ایران در کنگره آمریکا دیگر نمی‌توانند مسئولیت این دستور را به گردن شخص دیگری بیندازند.

رئیس پومپئو یعنی شخص ترامپ خروج آمریکا به عنوان یک شرکت کننده در برجام را اعلام کرد و تا زمانی که آمریکا رسماً به برجام برنگشته است نمی‌تواند نه از نظر منطقی و نه از نظر قانونی در چارچوب مفاد برجام عمل کند. یعنی آمریکا نمی‌تواند در یک زمان هم از برجام خارج شده و هم خود را یک شرکت کننده در آن حساب کند.

*اگر ایالات متحده آمریکا نتواند تحریم تسلیحاتی خود علیه ایران را تمدید کند، به احتمال زیاد به مکانیسم ماشه روی می‌آورد. چگونه او می‌تواند این اقدام را به طور قانونی انجام دهد، حتی اگر او خود را یک شرکت کننده در برجام قلمداد کند؟

اگر آمریکا نتواند تحریم تسلیحاتی سازمان ملل را علیه ایران تمدید کند، سعی خواهد کرد به کشور‌های باقیمانده در برجام، به خصوص فرانسه و انگلیس، فشار بیاورد که به مکانیسم ماشه روی آورند. اگر آمریکا در این عمل موفق شود، به طور غیر مستقیم به هدفش خواهد رسید و دیگر احتیاجی نخواهد بود که آمریکا خود را یک شرکت کننده در برجام قلمداد کند.

*آیا کشور‌های اروپایی می‌خواهند با فعال کردن مکانیسم ماشه، پرونده ایران را به شورای امنیت سازمان ملل ببرند؟

کشور‌های اروپایی در این مورد حرف‌های ضد و نقیضی زده‌اند و از سیاست یک بام و دو هوا پیروی کرده‌اند. ایران نباید روی عملکرد کشور‌های اروپایی حساب کند. با توجه به نحوه عملکرد اروپاییان بعد از خروج آمریکا از این قرارداد و دنباله روی آن‌ها از واشنگتن، من فکر می‌کنم که اروپا زیر فشار آمریکا خم خواهد شد و آنچه را که آمریکا بخواهد انجام خواهد داد.

باید به یاد داشته باشیم که نه چین و نه روسیه از تصویب تحریم‌های سابق شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران جلوگیری نکردند و از حق وتوی خود در شورای امنیت برای پشتیبانی از ایران استفاده نکردند.