کریمخان فرمانده نظامی ماهر و قدرتمندی بود که در اوج مردانگی فرمانروایی کرد

احسن نیوز: محمدامین حیات مقدم پژوهشگر سیاسی: زندی‌ها شعبه‌ای از طایفه لک و جزء طوایف لر بودند که در حوالی ملایر اقامت داشتند. نام پدر کریم خان ایناق خان بود. پس از مرگ پدر کریم خان مادر کریمخان همسر عموی کریمخان شد. کریمخان فرمانده نظامی زبر دست و ماهری بود. او با محمد حسن قاجار جنگ کرد. محمد حسن خان قاجار در مازندران و استرآباد حکومت میکرد و به دنبال پادشاهی ایران بود. محمد حسن خان پدر آقا محمد خان قاجار بود.

آزاد خان افغان غلجه زائی از سرداران نادر بود. آزاد خان در آذربایجان سلطنت مستقلی تشکیل داده بود و با کریمخان جنگ کرده بود و یکبار او را شکست سختی داده بود. بعد از مدتی کریمخان دوباره با آزاد خان نبرد دیگری کرد و او را شکست داد. آزاد خان به سمت والی بغداد و حاکم گرجستان رفت، ولی ایشان به او کمکی نکردند. آزاد خان سپس به سمت کریمخان پناهنده شد و کریمخان با دشمن خود مهربانی کرد و آزاد خان از ندمای کریمخان شد. کریمخان فرمانروای قسمت اعظم ایران شد.

شیخ علی خان از فرماندهان زیر دست کریمخان بود؛ و در چند نبرد کریمخان از او استفاده کرده بود، ولی شیخ علی خان زند در یک فتنه و قصد کشتن کریمخان را داشت بعد از آن شیخ علی خان زند رسوا شود و کریمخان دستور کور کردن او را داد. کریمخان مشتاق رونق دادن امور بازرگانی ایران بود. کریمخان پادشاه ایران به کمپانی انگلیس امتیازاتی داد که عملا حق انحصار واردات و صادرات از راه بوشهر در اختیار این کمپانی قرار گرفت. این کمپانی بعد از مدتی از ایران رفت. کریمخان در نبردی جزایر خارک و خارکو را گرفت. حسین قلی خان جهانسوز علیه کریمخان شورش کرد، ولی کریمخان او را مورد عفو خود قرار داد.

کریمخان در اواخر عمر به بیماری سل دچار شد و در سیزدهم صفر سال هزار و صد و نود و سه درگذشت. به گفته برخی از مورخین این پادشاه شیعه مذهب فردی ساده زیست بود و حتی نام پادشاهی را بر خود ننهاد و وکیل الرعایا نامیده میشد. کریمخان توجه خاصی به تجارت و صنعت داشت. او کارگاه‌های بزرگ چینی سازی و شیشه سازی ایجاد کرده بود. او به دنبال کاهش مالیات بود. کریمخان مقابر سعدی و حافظ را بازسازی کرد. او با پیروان و بزرگان سایر ادیان مدارا میکرد. کریمخان در فرمانروای قسمت اعظم ایران شده بود و به پاس احترام به نادرشاه هیچ گاه به خراسان حمله نکرد و شاهرخ میرزای نابینا در آنجا حاکم بود.

کریمخان فرمانده نظامی ماهر و قدرتمندی بود که در اوج مردانگی فرمانروایی کرد. او که با جنگ فرمانروای ایران شده بود به دنبال سامان دادن به اقتصاد ایران بود. کمتر پادشاهانی در تاریخ مانند کریمخان عنوان جوانمردی را دریافت نموده اند. کریمخان با برخورد با مردم مظلوم نرمخو بود و در عین حال با فتنه گران و شورشیان نبرد میکرد و حتی به برخی از این شورشیان بعد از شکست امان داده بود. در برخی از کتب تاریخی از کریمخان با لقب شرافتمند یاد کرده اند لقبی که به کمتر پادشاهی رسیده بود.